رقابت ترکمنستان و دیگر صادر کنندگان گاز در بازار چین
چین دارای یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان است که برای مدتهای طولانی از زغال سنگ به عنوان مهمترین منبع سوخت استفاده می‌کند. در دسامبر سال 2009 ، خط لوله گاز بین المللی ترکمنستان - ازبکستان - قزاقستان - چین راه اندازی شد و پس از مدتی مصرف گاز در این کشور رونق گرفت. در این راستا، بخش مهمی از صنایع اقتصاد ملی این کشور و نیز مصرف کنندگان خانگی بویژه در شهرهای بزرگ شروع به حذف مصرف زغال سنگ و تبدیل سوخت مصرفی خود به گاز طبیعی کردند . دلیل اصلی این امر ، بهبود اکولوژی شهرهای بزرگ چین و در درجه اول پکن و شانگهای بود.
ساکنان مناطق کلانشهرهای چین، قبل از هر چیز ، هوای پاک را که با استفاده از گاز طبیعی حاصل میشود را طالب بودند، زیرا سوزاندن زغال سنگ انتشار مواد سمی در هوا را به دنبال داشت و می توانست منبع آلودگی باشد. خطرناکترین آن تولید گازهای گلخانه ای ، ذرات معلق، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای ازت، مونوکسید کربن، جیوه و آرسنیک است و تأثیر آنها بر روی انسان، خطر جدی ابتلا به بیماری را افزایش می داد.
بنابراین ، انتقال گاز طبیعی از آسیای میانه از جمله ترکمنستان و روسیه به چین کمک کرد تا مصرف زغال سنگ را کاهش داده و اوضاع زیست محیطی کشور را بهبود بخشند. در این راستا، پکن در کنار افزایش تولید گاز در داخل تصمیم گرفت خرید و استفاده از گاز را افزایش می دهد، لذا واردات گاز ترکمنستان از خطوط لوله آسیای مرکزی و روسیه و LNG از کشورهای مختلف باعث شد تا گاز از بازارهای مختلف به چین وارد شود.
البته واقعیت های امروزی به گونه ای است که ذغال سنگ با وجود اینکه صدمات زیادی به محیط زیست وارد می‌کند ، همچنان یکی از انواع مواد سوختی و منبع تامین انرژی در جهان و بویژه چین است.
چین و واردات گاز
هم اکنون کشور چین دارای یکی از بزرگترین اقتصادها و صنعت در جهان است و از عمده ترین واردکنندگان نفت و گاز در دنیا می‌باشد. بر اساس گزارش خبرگزاری چینی EADaily ، در سال 2018 ، مصرف گاز چین با 19 درصد رشد به 280 میلیارد متر مکعب رسید. از این مقدار 124 میلیارد متر مکعب آن وارداتی بوده است. از این میزان 30 میلیارد متر مکعب آن مربوط به مصرف گاز مایع بوده که مصرف آن در چین با 42 درصد افزایش در سالهای اخیر به 74 میلیارد متر مکعب در سال رسیده است.
بزرگترین تأمین کننده گاز مایع (LNG ) چین استرالیا است که تامین کننده حدود 42 درصد گاز مایع (LNG ) این کشور می‌باشد. با این حال، کارشناسان معتقدند که چنین رشدی تداوم نخواهد داشت. بنابه گفته تحلیلگران به نقل از EADaily ، بازار گاز چین با احداث و تکمیل خط لوله گاز چهارم ترکمنستان و بهره برداری از ظرفیت کامل خط لوله گاز روسیه به چین، مانعی برای گسترش گاز مایع (LNG) به بازار چین خواهد شد.
جین لی، استاد دانشگاه پترولیوم چین، به گلوبال تایمز گفت: استرالیا با شروع بهره برداری کامل از خط لوله گاز سیبری روسیه و خط چهارم ترکمنستان با مشکلات جدی در صدور گاز مایع (LNG) به چین روبرو خواهد شد، زیرا پس از راه‌اندازی خط لوله انتقال گاز سیبری از روسیه و خط چهارم ترکمنستان به چین، نیازهای گاز مایع (LNG) کاهش خواهد یافت و خطوط لوله گاز قادر به تأمین نیازهای رو به رشد این کشور خواهند بود. از طرفی مزیت قیمتی گاز مایع (LNG) نسبت به گاز خط لوله روسیه و ترکمنستان قابل مقایسه نبوده و به صرفه نیست.
ژان باپتیست دبرول، تحلیلگر گاز آژانس بین المللی انرژی (IEA)، معتقد است که واردات گاز مایع (LNG) چین تا سال 2024 بالغ بر 109 میلیارد مترمکعب خواهد بود. یعنی تکمیل و بهره برداری از گاز خط لوله روسیه و آسیای مرکزی که از ترکمنستان آغاز خواهد شد ، رشد مصرف گاز مایع (LNG) در بازار چین را کاهش می دهد.
استرالیا قصد دارد تا سال 2020 صادرات گاز مایع خود را سالانه به 121 میلیارد متر مکعب افزایش دهد. بر اساس نظرات آژانس مشاوره تیمرا انرژی، در همین زمان قیمت LNG استرالیا ، به یکی از بالاترین قیمتهای انرژی افزایش خواهد یافت. اما واقعیت این است که قیمت گاز در منطقه همچنان در حال شکستن رکورد است و اکنون به زیر 180 دلار در هر هزار متر مکعب رسیده است.
سال گذشته، چین از خط لوله ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان 47 میلیارد متر مکعب وارد کرده است. مقدار کمی هم از کشور میانمار وارد می نماید. مقدار 38 میلیارد متر مکعب هم واردات گاز چین از روسیه است. پیش بینی میشود تا سال 2025 ، حجم گاز وارداتی چین با کاهش مصرف ذغال سنگ تقریباً به دو برابر افزایش یابد . این حجم تنها هنگامی تحقق می یابد که ظرفیت خط لوله گاز سیبری کامل شود.
به گفته الکسی گریواچ، معاون صندوق امنیت ملی انرژی چین، تهدید دیگر کاهش صادرات گاز مایع (LNG) بویژه از استرالیا ساخت چهارمین خط لوله گاز ترکمنستان به چین است که در حال احداث می‌باشد و پیش بینی میگردد که از این خط لوله در سال 2020 بهره برداری شود . چین از طریق این خط لوله قادر خواهد بود سالانه از 25تا30 میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان دریافت نماید.
تجزیه و تحلیل نظرات کارشناسان در مورد وضعیت بازار گاز چین نشان می دهد که واقعی ترین ارزیابی وضعیت توسط الکسی کالاچف کارشناس موسسه FINAM JSC است. وی خاطرنشان می‌کند که رشد مصرف در چین در هر صورت قابل توجه خواهد بود و در این صورت ارائه قیمت رقابتی، فضای کافی برای همه صادرکنندگان در بازار گاز این کشور وجود خواهد داشت.
الکسی کالاچف گفت: "تهدید جدی برای صادرکنندگان گاز به چین، برنامه‌های این کشور برای افزایش تولید داخلی است. سال گذشته، تولید گاز طبیعی چین 161 میلیارد متر مکعب رسید و این کشور در نظر دارد که تا پایان سال 2020 به سطح تولید 360 میلیارد متر مکعب در سال دست یابد. در صورت دستیابی چین به این میزان از تولید داخلی، میتوان گفت که این امر برای صادرکنندگان گاز طبیعی از طریق خطوط لوله روسیه و ترکمنستان نیز تهدید کننده است.