تجارت بین ترکمنستان و ایران با ورود کامیون های ایرانی از طریق پایانه مرزی سرخس از اول ژوئن ۲۰۲۲رونق خواهدگرفت.

تجارت بین ترکمنستان و ایران از طریق پایانه مرزی سرخس از اول ژوئن ۲۰۲۲ از سر گرفته می‌شود.

به منظور استفاده موثر از کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی ترکمنستان و افزایش حجم حمل‌ونقل بین‌المللی، از اول ژوئن ۲۰۲۲، خودروهای خارجی به همراه رانندگان مجاز به تردد از مرز سرخس – فاریاب – سرخس هستند.

از این پس ترکمنستان به کامیون‌های ایرانی اجازه عبور از خاک خود تا ازبکستان را می‌دهد. پیش از این، کامیون‌های ایرانی و در زمان شیوع کرونا می‌توانستند از طریق «اینچه برون» وارد خاک ترکمنستان شوند و از آنجا کالاها با خودروهای ترکمنستانی برای انتقال به مقصد بارگیری می‌شد.

از ماه آینده کامیون‌های ایران و رانندگان آنها با رعایت الزامات لازم می‌توانند از خاک ترکمنستان تردد کنند.

خاطر نشان می‌شود که پایانه مرزی سرخس در استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران و در مرز مشترک با ترکمنستان قرار دارد.

در دیدار احمد قربان اف، سفیر ترکمنستان در جمهوری اسلامی ایران در حاشیه مراسم افتتاحیه رویداد ساری ۲۰۲۲؛ پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو با استاندار مازندران، برنامه اقتصادی ارایه شده از سوی سیدمحمود حسینی پور، موجب تحسین سفیرترکمنستان شد. ‎

احمد قربان اف، سفیر ترکمنستان در جمهوری اسلامی ایران در حاشیه مراسم افتتاحیه رویداد ساری ۲۰۲۲؛ پایتخت گردشگری کشورهای عضو اتحایه اکو با استاندار مازندران دیدار کرد.

سفیر ترکمنستان در ایران، در این دیدار گفت: انتخاب ساری را به عنوان پایتخت گردشگری مازندران تبریک می گویم؛ ظرفیت های توسعه ساری و مازندران از فرصت به وجود آمده این رویداد بسیار عالی است.

قربان اف، افزود: اگر فضا برای مازندران مهیا شود کل توریسم کشورهای اکو جذب این استان خواهند شد چون چنین طبیعت بکر و زیبایی را نمی توان در هیچ کدام از کشورهای منطقه و عضو اکو مشاهده کرد.

وی افزود: یقینا در روابط بین‌ملت ها اقتصاد حرف اول را می زند و بسیار علاقه مندیم که همکاری های اقتصادی را با ایران به خصوص مازندران گسترش دهیم، قبلا از بنادر مازندران استفاده می کردیم که اکنون به دلایل مختلف کاهش پیدا کرده

است، اماامیدواریم که حمل و نقل دریایی دوباره شدت یابد.

قربان اف اظهار داشت: مازندران واقعا قطب تولید محصولات کشاورزی ایران است و همکاری های به نسبت خوبی با ایران داریم هر چند دولت ترکمنستان سیاست خودکفایی را در محصولات کشاورزی در پیش گرفته اما نمی توانیم مرکبات با

کیفیت شما را تولید کنیم، یقینا بازار ترکمنستان مستعد دریافت کالاهای با کیفیت به خصوص محصولات خوب کشاورزی مازندران است.

سفیر ترکمنستان در ایران، گفت: زمینه های تجارت با ایران واقعا بی نظیر بود و نمونه آن را در تاریخ ترکمنستان نداشته ایم.

سیدمحمود حسینی پور، استاندار مازندران نیز در این دیدار ابراز داشت: استان مازندران در ادامه سفر ریاست جمهوری اسلامی ایران به کشور دوست و همسایه ترکمنستان و اجرای دستاوردهای بزرگ این سفر، خود را در وسط میدان می داند

و آماده هستیم در تمام زمینه ها، تعاملات اقتصادی را گسترش دهیم.

وی ادامه داد: مردم ایران و ترکمنستان وجه اشتراکات زیادی از لحاظ فرهنگی، تاریخی و اقتصادی با یکدیگر دارند، هرچند فراز و فرودهای زیادی داشته است اما این‌تعامل بین دو کشور همیشه وجود داشته است.

حسینی پور، گفت: در سال های گذشته روابط ایران با ترکمنستان محدودتر شد و در سطحی که باید باشد نیست؛ اما سیاست دولت سیزدهم و رئیس جمهوری ایران گسترش روابط با کشورهای همسایه است.

وی افزود: در سفری که ریاست جمهوری به ترکمنستان داشته اند بحث اتصال دوباره خط گاز نوید از تعامل جدید بین ایران و ترکمنستان است.

استاندار بیان داشت: یکسری فرصت ها در مازندران و ترکمنستان وجود دارد که به واسطه مرز دریایی و زمینی، می توانیم بیش از این همکاری های اقتصادی و تجاری داشته باشیم.

حسینی پور، تصریح نمود: ۴۳ سال تحت سخت ترین شرایط تحریمی بوده ایم و در شرایط سخت است که دوستی ها خودش را نشان می دهد، هرچند در این‌سال ها نیز شاهد تعاملات خوب ایران و ترکمنستان بوده و هستیم و امیدواریم به

اهداف مشترک استراتژیک برسیم که بتواند در وضعیت اقتصادی و ارتقای سطح تعاملات تجاری تاثیر گذار و کمک حال باشد.

وی اظهار داشت: مازندران به لحاظ جغرافیایی استانی بسیار بزرگ است و دارای نوار طولی ۴۷۰ کیلومتری است، مازندران دارای ۵۲ شهر و ۳ هزار و ۶۰۰ روستا با جمعیت چهار میلیونی است.

استاندار گفت: مازندران نزدیک به نیمی از نیاز برنج کشور را تولید می کند و عمده نیاز مرکبات و محصولات باغی ایران در مازندران تولید می‌شود.

وی ادامه داد: کیوی مازندران از منظر استاندارد جهانی بی نظیر در دنیا است و نمونه آن را نمی توان در هیچ جای دنیا مشاهده کرد.

حسینی پور ابراز کرد: با توجه به فرهنگ نزدیک با ترکمنستان می توانیم زمینه گردشگری دو کشور را فراهم کنیم.

وی گفت: امیدواریم در فضای جدیدی که دولت سیزدهم برای ارتباط با کشورهای منطقه ایجاد کرده است ارتباط بهتر و بیشتری بین‌مازندران و ترکمنستان داشته باشیم.

استاندار بیان داشت: مازندران تنها استانی است که بندرش به راه آهن سراسری متصل است و در کریدور منطقه شمال به جنوب قرار دارد.

حسینی پور تصریح نمود: یقینا می توانیم یک تعامل جدید در زمینه گردشگری دریایی با ترکمنستان و سرمایه گذاری مشترک فعالان اقتصادی دو کشور در مازندران داشته باشیم.

معاون پارلمانی رییس‌جمهور گفت: دولت تلاش می کند در مرز باجگیران خراسان رضوی با ترکمنستان مشکلات معیشتی زمینه ساز مهاجرت از این منطقه مرزنشین حل شود.

اراده دو کشور در بازگشایی این مرز نقش اساسی دارد و طرف مقابل هم باید این بازگشایی را به نفع خود بداند زیرا نزدیکی به عشق‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان می‌تواند در ترانزیت کالا و تامین نیازها مفید باشد.

وی ادامه داد: امروز رخوت در مرز باجگیران حاکم شده است که باید برای ایجاد نشاط و مبادله کالا پیگیری‌هایی در حوزه وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، امور خارجه و صنعت، معدن و تجارت صورت بگیرد.

معاون پارلمانی رییس‌جمهور گفت: کشور ترکمنستان پس از شیوع کرونا سخت‌گیری‌های ویژه‌ای در مرزهای خود اعمال کرد و حتی این مساله به اتباع ترکمن و دیپلمات‌هایشان نیز تسری پیدا می‌کرد.

حسینی با اشاره به پیگیری‌های انجام‌شده مبنی بر بازگشایی مرزهای مشترک ایران با ترکمنستان و تاکید بر تمرکز برای بازگشایی مرز باجگیران افزود: بر اساس گفته‌های سفیر ایران در ترکمنستان به‌منظور مبادله کالا از طریق بازارچه نیز این کشور تقاضاهایی مطرح کرده که متأسفانه دنبال نشده است.

وی اضافه کرد: معاون اقتصادی وزارت امور خارجه نیز سفری به این شهر مرزی داشته است که نشان از آن دارد که کار وزارت خارجه تنها مساله سیاست نیست؛ بلکه از طریق این معاونت مسائلی چون مبادلات اقتصادی هم انجام می‌شود.

معاون پارلمانی رییس‌جمهور گفت: هیات دولت در ۲۰ سفر استانی اولویت‌ها و مشکلات را بررسی و تصمیم‌های مهمی می‌گیرند زیرا گاهی اوقات برخی مسائل همچون مساله باجگیران توسط مسوولان محلی حل نخواهد شد.

حسینی با تأکید بر این موضوع که مرزها نباید خالی از سکنه شده و دولت باید با مهیاکردن زیرساخت‌ها در زمینه تأمین معیشت مرزنشینان قدم بردارد گفت: امروز تراز کشور در راستای مبادله کالا مثبت و این مساله در ایجاد فرصت‌های شغلی مؤثر است.

وی با اشاره به ایجاد روابط مطلوب با کشورهای همسایه یادآور شد: طی مقطعی نگاه به اروپا و چند کشور خاص بود اما امروز نگاه دولت به دیگر کشورها به‌منظور تحکیم روابط است.

باجگیران تنها شهر بدون گاز خراسان رضوی است

نماینده مردم قوچان و فاروج در مجلس شورای اسلامی هم در این نشست با بیان این که باجگیران تنها شهر بدون گاز در این استان محسوب می‌شود گفت: پس از سفر هیات دولت به استان ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار به‌منظور گازرسانی به روستاهای استان با محوریت باجگیران اختصاص داده خواهد شد.

علی آذری افزود: امروز باید زیرساخت‌ها در شهرستان فراهم شود تا در آینده توسعه به وجود آید.

فرماندار قوچان نیز در این نشست با اشاره به پیگیری‌های انجام‌شده در زمینه گازرسانی به این منطقه مرزی گفت: امروزگازرسانی به این بخش در حال طی کردن مراحل مقدماتی و تعیین پیمانکار است تا در آینده شاهد اجرای خط لوله گاز باشیم.

عباسعلی صفایی افزود: مرز نشینان منطقه باجگیران علیرغم مشکلات اقتصادی و تعطیلی بازارچه همچنان غیورمردانه مرز را حفظ کرده و در عرصه تولید و امنیت غذایی گام برمی دارند.

  قره باش، نایب رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان گفت: بخش ریلی در گلستان یک ظرفیت است که متاسفانه با مشکلات عدیده موجود، پای راه‌آهن گلستان می لنگد.

هم اکنون روابط تجاری بین ترکمنستان و ایران برقرار بوده و با توجه به پیش بینی ها بهتر هم خواهد شد و آمارها هم این مسأله را تایید می کند.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی گلستان افزود: کشور ترکمنستان محدودیت های کرونایی را کمتر کرده و بزودی سطح روابط و تعاملات بهتر هم خواهد شد.

وی با اشاره به برنامه ریزی کشور ترکمنستان برای افزایش تعداد پروازها و رفع محدودیت های کرونایی، گفت: اگر رفت و آمدها بیشتر باشد قطعاً تعاملات هم افزایش خواهد یافت.

قره باش عنوان کرد: هم اکنون برنامه‌ریزی شده تا ماشین ها و کامیون های ترانزیتی بدون تعویض ارابه وارد خاک ترکمنستان شوند که این امر نویدبخش روزهای بهتر است.

نایب رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: بخش ریلی در گلستان یک ظرفیت است که متاسفانه پای راه‌آهن گلستان می لنگد؛ اگر تعداد واگن ها بیشتر شود بالتبع آن ظرفیت تجارت و تبادل کالا هم افزایش خواهد یافت.

وی با تأکید بر این که راه آهن، ظرفیت بالقوه گلستان بوده که باید کاملاً توسعه یافته و بالفعل شود، گفت: فرسودگی واگن، کمبود واگن و مانند آن از مهم ترین مشکلات راه آهن استان است.

قره باش متذکر شد: بخش زمینی در حوزه کامیون چون خصوصی است کار خود را انجام می‌دهد اما در بخش ریلی چون دولتی است معمولاً بخش هایی از کار ایراد دارد.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور بعد از ظهر سه‌شنبه در گفتگوی تلفنی «سردار بردی محمد‌اف» رئیس جمهور ترکمنستان، با تبریک عید سعید فطر به وی و مردم کشورش، گفت: از خداوند متعال می‌خواهم که به برکت عید عظیم فطر، پیشرفت و آرامش پایدار را نصیب دولت و ملت دوست و همسایه و همه ملت‌های جهان کند.

رئیس جمهور افزود: با تدابیر پدرتان در دوره ریاست جمهوری قبلی ترکمنستان، تعاملات تهران و عشق‌آباد در عرصه‌های مختلف از جمله همکاری‌های گازی، ترانزیتی و ریلی پیشرفت خوبی داشت و یقین دارم در دوره پیش رو نیز این روند با مدیریت جنابعالی تسریع خواهد شد.

«سردار بردی محمد‌اف» رئیس جمهور ترکمنستان نیز در این گفتگوی تلفنی با تبریک عید سعید فطر به رئیس جمهور و مردم کشورمان، اظهار داشت: از خداوند برای جنابعالی و ملت برادر و همسایه ایران سلامتی، رفاه، آبادانی و شکوفایی مسالت می‌کنم.

رئیس جمهور ترکمنستان با اشاره به فرارسیدن سی‌امین سال برقراری روابط میان دو کشور، تصریح کرد: در سال‌های سپری شده از برقراری روابط میان تهران و عشق‌آباد، روابط در تمامی زمینه‌ها به شکل فعالانه گسترش و تکامل یافته است.

ترکمنستان علاقمند است با توجه به ظرفیت‌های متنوع و متعدد موجود، تمام تلاش خود را برای تسریع در روند ارتقای سطح تعاملات دوجانبه به کار بگیریم و قطعا فعال بودن کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی کمک زیادی به تحقق این هدف خواهد کرد.

هند در پی بسته شدن مسیر دریای سیاه پس از جنگ اوکراین، از بندر چابهار ایران برای انتقال کالا به روسیه و کشورهای منطقه استفاده می کند.

مسیر چابهار، هزینه حمل و نقل کانتینری هند به کشورهای مستقل مشترک المنافع را تا یک پنجم کاهش می دهد.

کانتینرهایی که از مسیر دریایی وارد بندر چابهار ایران می شود، از طریق جاده وارد خاک جمهوری آذربایجان شده، سپس وارد دیگر کشورهای مستقل مشترک المنافع شامل روسیه، اوکراین، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قزقیزستان، مولداوی، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان می شود.

روابط بازرگانی هند با روسیه هم پیمان دیرینه اش از هنگام آغاز جنگ اوکراین عمیق تر شده، هر چند به علت اختلالات در پشتیبانی، مشکلاتی در این مسیر به وجود آمده است.

توافقتنامه راهبردی تاسیس کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی بین ایران، هند و افغانستان موسوم به «موافقتنامه چابهار» شش سال پیش در حضور سران سه کشور امضا شد.

دولت هند که دراین توافقنامه متعهد شده است ۵۰۰ میلیون دلار در توسعه بندر چابهار سرمایه گذاری کند، این کریدور حمل و نقل را گامی مثبت برای امنیت و ثبات و توسعه اقتصادی منطقه می داند.

هند که بخشی عمده ای از تحقق رشد اقتصادی خود را در چارچوب توسعه صادرات و افزایش سهم بازار کالاهای هندی در بازارهای منطقه ای و بین المللی برنامه ریزی کرده است، بندر چابهار را فرصتی برای اجرای چنین سیاستی می داند.

به خصوص آنکه بندر چابهار ضمن آنکه دسترسی هند به کشورهای مشترک المنافع به خصوص حوزه روسیه را برای آن کشور تشهیل می کند، زمینه صادرات بیشتر کالا از هند به افغانستان را فراهم کرده است. البته بندر چابهارعلاوه بر مزایای فوق العاده آن برای هند، برای افغانستان نیز اهمیتی راهبردی دارد.

افغانستان امیدوار است که از طریق بندر چابهار، این کشور فرصتی برای ترانزیت کالا برای کشورهای مُحاط به خشکی آسیای مرکزی باشد و از این طریق سالانه میلیون‌ها دلار درآمد داشته باشد.

بندرچابهار همچنان این زمینه را مهیا کرده که سرمایه گذاری شرکت های هندی درحوزه های زیربنایی افغانستان افزایش پیدا کند و تا این کشور بتواند از این طریق گام در مسیر بازسازی اقتصادی قرار گیرد.

افغانستان بندر چابهار را مسیر بهتر و ارزان‌تر برای واردات و صادرات کالاها نسبت به بندر کراچی پاکستان می‌داند که اکنون افغانستان برای مبادلات کالا بیشتر به این بندر وابسته است.

«پیرمحمد ملازهی» کارشناس شبه قاره می گوید: “هند، به یک شریک منطقه ای قدرتمند در منطقه نیاز دارد و جمهوری اسلامی ایران شریک مورد نظر رهبران هند است. رهبران هند نگاه بلندمدتی به مسیرهای ارتباطی کشورهای منطقه دارند. به همین دلیل، دهلی نو امیدوار است تا بندر چابهار را به بندر مهمی تبدیل کند تا کل صادرات و واردات افغانستان و آسیای مرکزی از طریق این بندر استراتژیک انجام شود. بندر چابهار ایران برای هند و جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز فرصت های مناسبی جهت برقراری ارتباطات متقابل و همچنین شکوفایی اقتصادی را فراهم می کند.”

با توجه به اهمیت راهبردی بندر چابهار برای توسعه تجارت منطقه ای هند، پیش بینی می شود این کشور ضمن محقق کردن وعده سرمایه گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری در این بندر، بودجه بیشتری نیز در سال های آتی برای بهره مندی هر چه بیشتر از فرصت ترانزیتی اختصاص دهد.

تجارت کالایی ایران از ابتدای دهه گذشته با تحولات و نوساناتی همراه بوده و همواره اعداد صادرات و واردات تغییر کرده‌اند.

بیشترین ارزش تجاری ایران در سال ۱۳۹۰ و با حجم ۱۰۶ میلیارد دلار به ثبت رسیده است. از این عدد ۴۴ میلیارد دلار مربوط به صادرات و ۶۲ میلیارد دلار مربوط به واردات بوده است. به این ترتیب بخش زیادی از این رکورد تجاری تحت تاثیری آمار بالای واردات به ثبت رسیده است.

ارزش صادرات ایران از سال ۱۳۹۷ به بعد افت کرد اما این روند در سال ۱۴۰۰ متوقف شد و میزان صادرات کشور به حدود ۴۹ میلیارد دلار رسید. میزان واردات نیز در سالی که گذشته پس از کاهشی که در سال‌های قبل داشت از مرز ۵۳ میلیارد دلار عبور کرد.

در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۲۳ میلیون تن کالای ایرانی به دیگر کشورها صادر شد که از نظر وزنی افزایش ۹ درصدی و از نظر ارزشی افزایش ۴۰ درصدی را به ثبت رساند. همچنین در این مدت حدود ۴۱ میلیون تن کالا به ایران وارد شد که از نظر وزنی افزایش ۳۶ درصدی و از نظر ارزشی افزایش ۲۲ درصدی را نشان می‌دهد. تراز تجاری ایران نیز در این سال برای سومین سال پی در پی منفی باقی ماند.

در سال ۱۴۰۰، پنج کشور چین، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و افغانستان اصلی‌ترین مقاصد صادراتی ایران بوده‌اند به طوری که حدود ۷۵ درصد کالاهای ایرانی به این کشور صادر شد. چین با سهم ۲۹ درصدی اصلی‌ترین وارد کننده کالا از ایران در این سال بود.

عمده‌ترین مبادی واردات ایران در سال ۱۴۰۰ نیز به ترتیب امارات متحده عربی، چین، ترکیه، آلمان و روسیه بوده‌اند. امارات با سهم ۳۱ درصدی اصلی‌ترین صادرکننده کالا به ایران در سال گذشته لقب گرفته است.

در میان کالاهای صادراتی، گاز طبیعی مایع شده، متانول، پلی اتیلن، اوره و شمش آهن و فولاد اصلی‌ترین کالاهایی بوده که به کشورهای دیگر صادر شده است.

در میان کالاهای وارداتی نیز گوشی تلفن همراه، ذرت دامی، گندم معمولی، دانه سویا، روغن آفتاب گردان و کنجاله بیشترین واردات به ایران را داشته‌اند.

تحلیل:

*با توجه به حجم صادرات ایران و نوع صادرات که عمدتا خام فروشی است لزوم توجه به تولید احساس می گردد اگر به عمده کالاهای وارداتی توجه نماییم محصولات فراوری شده به چشم می خورد که نشاندهنده توجه کشورها به تولید و در ادامه صادرات آن است.

*بایستی به بازار کشورهای همسایه توجه ویژه نمود و با تحلیل بازار آنها، توسعه بازار خودمان نیز رقم خواهد خورد

*جنگ روسیه و اکراین شرایط تجارت جهانی را تحت تاثیر قرار داده است و در صورت ادامه شاهد تاثیرات بالاتری هم خواهیم بود. با توجه به کالاهای وارداتی ایران که به روسیه و اکراین هم وابسته است، بایستی به دنبال تامین کنندگان دیگر بوده و حتما منابع مالی بیشتری برای این کالاها در نظر بگیریم تا دچار بحران نشویم.

راهکار توسعه تجارت با کشورهای همسایه

کشوری می‌تواند در به‌دست آوردن منافع اقتصادی پیشرو باشد که بتواند روابط پایدارتری با دیگر کشورها برقرار کند.
*کم‌کردن تنش سیاسی با دیگر کشورها
*قدرتمند شدن اقتصاد داخلی
*هماهنگی دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های داخلی لازمه موفق‌بودن دیپلماسی اقتصادی است.

از آنجا که منافع مشترک اقتصادی، پایه و اساس ثبات و امنیت در مناطق مختلف جهان است، مسلما گسترش روابط اقتصادی بین ایران و کشورهای همسایه، اثر مستقیمی در بهبود و پایداری روابط سیاسی بین کشورهای همسایه و به‌تبع آن، کاهش نفوذ و قدرت مانور سیاسی قدرت‌های فرامنطقه‌ای خواهد داشت. با توجه به مسائل مطرح‌شده، راهکارها و پیشنهادهایی برای گسترش تجارت ایران با همسایگان به‌ویژه در شرایط تحریم ارائه می‌شود.

*تمرکز بر صادرات در قالب تهاتر که اهمیت این راهکار آنجا است که در این شیوه دیگر نیازی به مناسبات بانکی بین کشورها نیست.
*امضای موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و تجارت ترجیحی با همسایگان
*طراحی و نیز توسعه پیمان‌های تجارت آزاد منطقه‌ای و دوجانبه
*رونق بخشیدن به تجارت مرزی دیگر راهکاری است که در این مورد به قوانین جدیدی نیاز داریم تا بتوانیم در بستر آن از ظرفیت‌های موجود بهترین استفاده را ببریم.
*تعامل با بخش‌خصوصی در مسیر تجارت به‌صورت دوطرفه
*توسعه بازارچه‌های مرزی که امکانی برای افزایش تجارت با همسایگان و کشورهای منطقه است می‌تواند راهکارهای دیگری برای افزایش نفوذ به بازارهای منطقه و همسایه باشد
*تنوع‌بخشی به محصولات صادراتی هم همواره مورد تاکید بوده است. تولیدات صنعتی کشور به دلیل اندک‌بودن تنها به افغانستان و عراق صادر می‌شود؛ از این‌رو باید کالاها در بخش‌های مختلف صادراتی احصا شود و در زمینه محصولاتی که مزیت فروش جهانی دارند، تولید صادراتی افزایش یابد.
*توجه به کیفیت و استانداردها
*ایجاد زیرساخت‌های لازم و فراهم کردن زمینه‌های مساعد برای برقراری ارتباطات بیشتر بین فعالان اقتصادی و تجاری ایران و کشورهای منطقه و همسایه» هم از دیگر مسیرهای تسهیل‌کننده تجارت به کشورهای همسایه است.
*تجهیز پایانه‌های مرزی با کشورهای دارای مرز خشکی مشترک با ایران
*ایجاد امکانات و تجهیزات با استانداردهای لازم برای مدیریت و نظارت بر محصولات مبادلاتی بین ایران و این کشورها
*جلوگیری از قاچاق کالا
*تسهیل صادراتی
*فراهم‌کردن تسهیلات لازم برای تردد سریع و ساده تجار بین ایران و این کشورها
*در صورت امکان لغو روادید می‌تواند راهکارهایی برای توسعه تجارت با کشورهای همسایه باشد.

*افزایش رویدادهای تجاری مشترک با کشورهای همسایه
*ایجاد ثبات اقتصادی در کشور
*ایجاد ثبات در حوزه قوانین و مقررات
*سیاست‌های مناسب برای تسهیل صادرات تولیدات صنعتی و دانش‌بنیان
*استفاده درست از ظرفیت نیروی انسانی و جامعه دانشگاهی در سطوح مختلف تجارت
از دیگر راهکارهای پیشنهادی است.

از سوی دیگر
*انتخاب درست رایزنان و سفیران ایران در سایر کشورها
می‌تواند به ارتقای روابط تجاری کمک کند. در این راستا بهتر است افرادی انتخاب شوند که شناخت کاملی از منطقه محل خدمت خود داشته باشند و بتوانند کشور را در راستای افزایش تجارت پیش ببرند.
برای این منظور لازم است رایزنان و سفیران علاوه ‌بر دید سیاسی و امنیتی بتوانند به‌خوبی از ظرفیت‌ها و دانش‌های اقتصادی بهره ببرند.
*تجارت با پول‌های ملی هم از دیگر راه‌های بی‌اثر کردن تحریم‌ها و حفظ ارزش پول ملی است.
*استفاده از بستر سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در جهت ارتقای تعامل اقتصادی با کشورهای همسایه
*استفاده از پیمان‌های دوجانبه تجاری و ارزی
*ایجاد بازار بین بانکی معاملات ریالی و ارزی با کشورهای منطقه
*تقویت دیپلماسی عمومی
*شرکت فعال بخش‌خصوصی واقعی در بازار کشورهای همسایه
*تشکیل شورای هماهنگی دیپلماسی اقتصادی به‌منظور کاهش ناهماهنگی‌ها میان نهادهای متولی و تسریع در تصمیم‌گیری‌ها و کاهش موازی‌کاری

هم راهکاری دیگر توسعه روابط با همسایگان است.

دسترسی به منابع اعتباری در قالب اعتبارات کوتاه‌مدت و بلندمدت از لوازم حیاتی برای صادرکنندگان است. بی‌شک برای شرکت‌های کوچک و متوسط، خط اعتباری بسیار بااهمیت‌تر از شرکت‌های بزرگ تلقی می‌شود، از این‌رو
*افزایش دسترسی به منابع
*دسترسی صادرکنندگان به اطلاعات مختلف
*ارائه مشوق‌های صادراتی
*افزایش زمینه حضور بیشتر در بازار همسایگان با تاسیس دفاتر
*ایجاد شعب بنگاه‌ها و برندسازی
*شناسایی نیاز بازارهای کشورهای همسایه
هم اقدامات دیگری است که می‌تواند تجارت را با کشورهای همسایه تقویت کند.

وضعیت صادرات استان خراسان رضوی

از میزان ۱ میلیارد و۶۹۰ میلیون دلار صادرات امسال استان ۳۴۴ میلیون دلار سهم محصولات کشاورزی، ۱۴۰ میلیون دلار سهم صنایع تبدیلی، ۶۳۰ میلیون دلار سهم صنعت، ۴۳۳ میلیون دلار سهم معدن و صنایع معدنی، ۱۲۰ میلیون اولویت        مقاصد صادراتی خراسان رضوی در سال جاری ۱۵ کشور همسایه و کشورهایی مانند هند، چین، سوریه، لبنان، هنگ کنگ و ویتنام است.

نظرات امیر فخریان رئیس اداره تجارت خارجی سازمان صنعت،معدن و تجارت خراسان رضوی در خصوص صادرات خراسان رضوی:
امیرفخریان با بیان اینکه تحولات افغانستان و تغییر حاکمیت در این کشور تاثیر مستقیمی بر میزان صادرات استان در سال گذشته داشت، افزود: افغانستان در اولویت مقصد صادراتی استان قرار دارد و کاهش صادرات به این کشور در سال           گذشته باعث شد که هدف یک میلیارد و ۷۶۰ میلیون دلاری صادرات استان در سال ۱۴۰۰ محقق نشود.

وی اظهار داشت: امسال خراسان رضوی درصدد برآمده است که با در پیش گرفتن برخی رویکردهای جدید، حجم تجارت استان با این کشور همسایه را افزایش دهد.

رییس اداره تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: با توجه به اینکه حجم تجارت با افغانستان در سال گذشته کاهش یافت اما در پی باز شدن مرزها برای صادرات کالا به کشورهای آسیای میانه و کاهش         محدودیتهای مرزی کشور ترکمنستان، عملکرد تجارت خارجی استان مطلوب بوده است.

امیرفخریان بیان کرد: صادرات خراسان رضوی به کشورهای دیگر بویژه آسیای میانه در سال گذشته افزایش داشته است به طوری که صادرات به ازبکستان ۱۰۰ درصد، ترکمنستان ۱۵۰ درصد، تاجیکستان هزار و ۴۰۰ درصد رشد داشته و صدور   کالا به کشورهای عراق، پاکستان، قزاقستان، چین، امارات متحده عربی، روسیه، ارمنستان، قرقیزستان نیز با افزایش همراه بوده است.

وی اضافه کرد: پارسال کشور بلغارستان به جرگه ۲۰ کشور اول مقصد صادراتی خراسان رضوی پیوست و صادرات استان به آن کشور با افزایش قابل توجهی همراه بود.

رییس اداره تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: از آنجا که روسیه جزو اتحادیه اقتصادی اوراسیا است و ایران با آن اتحادیه تعرفه ترجیحی به امضا رسانده است، کشورهای عضو این اتحادیه جزو مقاصد صادراتی   استان به شمار می روند.

امیرفخریان اظهار داشت: رویکرد جدیدی که در مناسبات سیاسی کشورها با روسیه به وجود آمده و تحریم هایی که جامعه جهانی برای آن کشور وضع کرده است، زمینه افزایش مراودات تجاری خراسان رضوی با روسیه را فراهم می کند و ب     بهره  گیری از پیمان منطقه ای ایران با روسیه نیز می تواند به خلاءهای تجاری بین دو کشور و توسعه مراودات کمک کند.

وی بیان کرد: روسیه هشت ماه از سال گرفتار سرما و یخبندان است و این فرصت مناسبی برای خراسان رضوی به منظور صادرات میوه، صیفی و برخی خشکبار و صنایع تبدیلی است، همچنین اقلامی مانند مصالح ساختمانی و کالاهای     صنعتی نیز از این استان به آن کشور صادر می شود.

خراسان رضوی در حوزه صادرات کالا ظرف سالهای اخیر در زمره پنج استان برتر کشور قرار داشته است، کالاهای عمده صادراتی استان شامل زعفران، سیب زمینی، رب گوجه فرنگی، شیرینی و شکلات سفید است، کالاهای عمده وارداتی     به  استان نیز شامل دانه گندم سخت، پنبه، برنج نیمه سفید شده، جو و سایر غلات به صورت دانه به جز گندم دامی می شود.

۳۰ درصد صادرات ایران به افغانستان و ۵۰ درصد صادرات کشور به آسیای میانه، مربوط به خراسان رضوی است و عمده بازرگانان فعال ایران در کشورهای افغانستان و حوزه آسیای میانه، خراسانی هستند.

خراسان رضوی علاوه بر فعالیت چشمگیر صادراتی، یکی از استانهای عمده کشور در حوزه ترانزیت انواع کالا است، حجم ترانزیت ورودی و خروجی کالا از این استان سالانه افزون بر ۲ میلیون تن است، همچنین این استان پنج گمرک شامل     لطف‌آباد و باجگیران در شهرستان های شمالی درگز و سرخس با کشور ترکمنستان، دوغارون شهرستان تایباد در شرق خراسان رضوی در مرز افغانستان و همچنین ۲ بازارچه مرزی در منطقه دوغارون دارد، مرز شمتیغ در خواف از مرزهای   جدید  رسمی خراسان رضوی است که فعلا گمرک آن به دلیل شرایط سیاسی افغانستان تعطیل است.
۲ گمرک سرخس و لطف‌آباد خراسان رضوی نیز در حوزه ترانزیت خروجی کالا از کشور، پس از بنادر امام خمینی (ره) و بندرعباس قرار دارند، حدود یک چهارم ترانزیت ورودی و خروجی کالا از گمرکهای لطف‌آباد و سرخس توسط کامیونهای     ترکیه‌ای ورودی از مرز بازرگان انجام می‌شود.

خراسان رضوی از طریق سه مرز ریلی سرخس، جاده ای لطف آباد و باجگیران با کشور ترکمنستان در ارتباط است، آن کشور دروازه ورود خراسان رضوی به کشورهای آسیای میانه است و از این حیث حفظ ارتباط تجاری با آن کشور از اهمیت   ویژه ای برخوردار است.

   صادرات استان گلستان افزایش ۶۳ درصدی از نظر ارزش دلاری داشته است.

مدیر کل گمرکات استان گلستان اظهارکرد: درسال گذشته ۴۰۲ هزار تن کالا به ارزش بیش از ۱۸۳ میلیون دلار از گمرکات گلستان صادر کردیم که افزایش ۶۳ درصدی صادرات از نظر ارزش دلاری داشته است.

    سید ابراهیم حسینی ادامه داد: سال گذشته درآمدهای وصولی گمرکات گلستان ۲۲۶ درصد افزایش داشته که به ۷۲۲ میلیارد تومان رسیده است.

    حسینی افزود: ۲۰ هزار تن کالابه ارزش بیش از۶۲ میلیون دلار شامل مواد اولیه، ماشین آلات خط تولید، مولد گازی تولید برق ودیزل ژنراتور و…. از کشورهای چین، انگلستان، ترکمنستان، هند، قزاقستان، ترکیه، از گمرک مرزی اینچه برون      وارد  جمهوری اسلامی ایران شد.

    مدیر کل گمرکات استان گلستان افزود: کشورهای بلغارستان، افغانستان، عراق، قزاقستان، رومانی، مقصد کالاهای صادراتی از گلستان بوده وصادرات از گمرکات استان(شامل گمرک بندرترکمن ، گمرک اینچه برون و پایانه های صادراتی گرگان و گنبد) انجام شده است.

وی خاطر نشان کرد: پلی استایرن،رب گوجه فرنگی، سیمان سرامیک، ید، لبنیات، خرما، پسته، کاشی وسرامیک، لوله های پروفایل کالاهای صادراتی استان به کشور های هدف هستند.

نظر رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گلستان

طلوعیان رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با اشاره به افزایش مقاصد صادراتی استان و همچنین لزوم یافتن بازارهای جدید برای محصولات تولیدی استان گلستان افزود: صادرات استان در سال جاری به ۳۳ کشور انجام شده که امسال برای نخستین بار به کشورهایی مانند هند، ویتنام، بلژیک و کنیا صادرات داشتیم.

به گفته طلوعیان عمده صادرات استان به ۱۵ کشور هدف انجام می‌شود که بالغ بر ۹۰ میلیون دلار از ۱۴۰ میلیون دلار صادرات انجام شده در سال جاری به این کشورها بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی ۲۸ درصدی داشته است.

وی بیان داشت: صادرات به هند و چین نیز با رشدی ۲۷ درصدی به حدود یک میلیون دلار و صادرات به سایر کشورها نیز با رشدی ۴۳۶ درصدی به حدود ۴۰ میلیون دلار رسید.