سفر رئیس‌جمهوری ترکمنستان به ایران و انعقاد ۱۳ سند همکاری از تکاپوی دو کشور برای گسترش و تعمیق روابط دوجانبه نشان دارد؛ تفاهم‌نامه‌هایی که به عنوان چراغ راهنما در مسیر اجرای سند راهبردی همکاری ۲۰ ساله میان تهران و عشق‌آباد عمل خواهند کرد.

در ادامه تردد دیپلماتیک تهران با کشورهای همجوار، ایران عصر سه شنبه ۲۴ خردادماه میزبان «سردار بردی‌ محمداف» رئیس‌جمهوری ترکمنستان بود که در صدر یک هیات سیاسی – اقتصادی وارد تهران شد.

در جریان این سفر دو روزه، دیدارهای خصوصی و عمومی دوجانبه، امضای اسناد بین دولتی و نشست خبری از جمله برنامه‌های سفر به شمار می‌رفت.

این نخستین سفر محمداف  به تهران در مقام ریاست جمهوری ترکمنستان است و پیش از این در ۱۹ دی ۱۴۰۰ به عنوان فرستاده ویژه رئیس جمهور وقت این کشور به ایران آمده‌ بود. وی که پیش از این معاون وزیر امور خارجه ترکمنستان بود، ۲۸ اسفند سال گذشته به عنوان رئیس جمهور این کشور برگزیده‌شد.

همچنین آیت‌الله «سیدابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهوری کشورمان هفتم آذرماه پارسال همراه با هیات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی برای شرکت در پانزدهمین اجلاس ‌سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو)، به عشق آباد سفر کرد؛ سفری پربار که در جریان آن همکاری‌ بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان به ویژه در حوزه سوآپ گازی، ترانزیت و حمل و نقل رقم خورد.

بنابراین در جریان آن دیدار، رئیس‌جمهوری ایران با سواپ (ترانزیت) دو میلیارد مترمکعب گاز سالانه ترکمنستان به آذربایجان از طریق خاک کشور خود توافق کرد. بر اساس این توافق، ترکمنستان روزانه ۵ تا ۶ میلیون مترمکعب گاز به جمهوری آذربایجان می‌فروشد. این گاز از مسیر ایران به جمهوری آذربایجان ترانزیت خواهد شد. ایران گاز مصرفی مورد نیاز خود در پنج استان شمالی کشورش را نیز از حق انتقال این گاز برداشت خواهد کرد.

سفری پربار با امضای ۱۳ سند همکاری

در جریان سفر اخیر رئیس‌جمهوری ترکمنستان به ایران در مجموع ۱۳ سند همکاری بین دو کشور امضاء شد

در جریان سفر اخیر رئیس‌جمهوری ترکمنستان به ایران در مجموع ۱۳ سند همکاری بین دو کشور امضاء شد اما در این میان ۹ سند همکاری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری، حمل و نقل، سرمایه‌گذاری، تکنولوژی‌های نوین، محیط زیست، ورزشی، انرژی، قضایی، آموزشی و تحقیقاتی و گردشگری در حضور روسای جمهور دو کشور تصویب شد.

اگر بخواهیم  جزئی‌تر به این اسنادی که به امضای وزرا، استانداران و مسئولان مربوطه در حضور رئیسی و محمداف رسید توجه کنیم، این توافقات عبارتند از:
«تفاهم تجاری – اقتصادی، علمی – فنی و فرهنگی بین استان خراسان شمالی و استان آخال ترکمنستان»،
«یادداشت تفاهم همکاری تجاری – اقتصادی، علمی – فنی و فرهنگی بین استان گلستان و استان بالکان ترکمنستان»
«یادداشت تفاهم همکاری تجاری – اقتصادی، علمی – فنی و فرهنگی بین استان خراسان رضوی و استان مرو ترکمنستان»
«یادداشت تفاهم همکاری بین صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و کمیته دولتی رادیو و تلویزیون ترکمنستان»
«برنامه مبادلات علمی فرهنگی، هنری و آموزشی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان»
«یادداشت تفاهم تشکیل کارگروه مشترک سرمایه‌گذاری»
«تفاهم‌نامه جامع توسعه همکاری‌های حمل و نقلی و ترانزیتی» و«یادداشت تفاهم همکاری در زمینه حفاظت محیط زیست»

سه دهه بر مدار حُسن همجواری و توسعه همکاری

از سال ۱۹۹۱ که در پی فروپاشی شوروی، ترکمنستان استقلال یافت تا به امروز تهران و عشق‌آباد همواره روابط حسنه‌ای را تجربه کرده‌اند. ایران  از اولین کشورهایی بود که استقلال ترکمنستان را به رسمیت شناخت. از آن به بعد دو کشور به رغم برخی فراز و نشیب‌های کوتاه مدت روابط قابل قبولی در زمینه اقتصادی، حمل و نقل، زیربنایی و انرژی  داشته‌اند.

ایران در بین کشورهای حوزه اوراسیا بعد از روسیه بیشتر حجم مبادلات تجاری را با ترکمنستان دارد

ایران در بین کشورهای حوزه اوراسیا بعد از روسیه بیشتر حجم مبادلات تجاری را با ترکمنستان دارد. خط راه‌آهن تاجان- مشهد- سرخس، لوله گاز ۱۳۹ میلیون دلاری کورپیه-کردکوی در غرب ترکمنستان و سد دوستی ۱۶۷ میلیون دلاری در جنوب این کشور در یک همکاری اقتصادی ساخته شد. خط انتقال برق بلخان‌آباد- علی‌آباد و چندین پروژه دیگر مانند گسترش برنامه ارتباطی فیبر نوری، ساخت انبارهای بزرگ و سایر پروژه‌ها در مرو و پالایشگاه ترکمن‌باشی، ساخت ترمینال گاز مایع، ساخت اتوبان مثال‌هایی از گسترش روابط دوجانبه دو کشور است. در سال‌های گذشته ده‌ها پروژه صنعتی در ترکمنستان ساخته یا در حال ساخت با کمک ایران بوده‌است.

 به گفته «مسقط خدا قولویف» رئیس کل خدمات دولتی گمرک ترکمنستان، در ۵ ماهه اول سال جاری ایران جزو ۱۰ کشور اول طرف معامله با ترکمنستان بوده‌ است؛ آماری که نشانگر آن است ترکمنستان اهمیت ویژه‌ای به توسعه همکاری های اقتصادی با ایران قائل است.

در ۵ ماهه اول سال جاری ایران جزو ۱۰ کشور اول طرف معامله با ترکمنستان بوده‌است؛ آماری که نشانگر آن است ترکمنستان اهمیت ویژه‌ای به توسعه همکاری های اقتصادی با ایران قائل است

آمار ۵ ماهه مبادلات غیرنفتی و بدون محاسبه انرژی حاکی از ۱۵۰ میلیون دلار مبادلات تجاری دو کشور است که نسبت به سال گذشته ۸۳ درصد افزایش داشته‌است و این موضوع از افزایش همکاری‌های تجاری و اقتصادی بین دو کشور حکایت دارد که این همکاری‌ فزاینده نیازمند همکاری‌های گمرکی دوجانبه است.

بر اساس  اظهارات «سید روح اله لطیفی» سخنگوی گمرک ایران استناد کرد که همزمان با سفر رییس جمهوری ترکمنستان به تهران، گفت: از ابتدای دولت سیزدهم بیش از یک میلیون و ۱۴ هزار تن کالا به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار بین ایران و ترکمنستان تبادل شد که با رشد ۷۹.۴ درصدی همراه بوده‌ است.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور بعد از ظهر سه‌شنبه در گفتگوی تلفنی «سردار بردی محمد‌اف» رئیس جمهور ترکمنستان، با تبریک عید سعید فطر به وی و مردم کشورش، گفت: از خداوند متعال می‌خواهم که به برکت عید عظیم فطر، پیشرفت و آرامش پایدار را نصیب دولت و ملت دوست و همسایه و همه ملت‌های جهان کند.

رئیس جمهور افزود: با تدابیر پدرتان در دوره ریاست جمهوری قبلی ترکمنستان، تعاملات تهران و عشق‌آباد در عرصه‌های مختلف از جمله همکاری‌های گازی، ترانزیتی و ریلی پیشرفت خوبی داشت و یقین دارم در دوره پیش رو نیز این روند با مدیریت جنابعالی تسریع خواهد شد.

«سردار بردی محمد‌اف» رئیس جمهور ترکمنستان نیز در این گفتگوی تلفنی با تبریک عید سعید فطر به رئیس جمهور و مردم کشورمان، اظهار داشت: از خداوند برای جنابعالی و ملت برادر و همسایه ایران سلامتی، رفاه، آبادانی و شکوفایی مسالت می‌کنم.

رئیس جمهور ترکمنستان با اشاره به فرارسیدن سی‌امین سال برقراری روابط میان دو کشور، تصریح کرد: در سال‌های سپری شده از برقراری روابط میان تهران و عشق‌آباد، روابط در تمامی زمینه‌ها به شکل فعالانه گسترش و تکامل یافته است.

ترکمنستان علاقمند است با توجه به ظرفیت‌های متنوع و متعدد موجود، تمام تلاش خود را برای تسریع در روند ارتقای سطح تعاملات دوجانبه به کار بگیریم و قطعا فعال بودن کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی کمک زیادی به تحقق این هدف خواهد کرد.

طبق اعلام نماینده کمیسیون مرکزی انتخابات و همه پرسی ترکمنستان، در تاریخ ۱۲ مارس سال جاری میلادی (۲۱ اسفند) انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری این کشور برگزار خواهد شد.

طبق اعلام «بازرگان قرایف» دستیار رئیس کمیسیون مرکزی انتخابات و همه پرسی ترکمنستان، در تاریخ ۱۲ مارس سال جاری میلادی (۲۱ اسفند) انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری این کشور برگزار خواهد شد.

«قربانقلی بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان ضمن سخنرانی در نشست فوق العاده مجلس «خلق مصلحتی» بر ضرورت فراهم کردن فرصت برای رهبران جوان جهت مدیریت کشور تاکید کرد.

طبق گزارش رسانه های ترکمنستان، بردی محمداف به رئیس کمیسیون مرکزی انتخابات و همه پرسی ترکمنستان دستور داده است طبق قانون اساسی و سایر قوانین مربوطه این کشور، اقدام به فراهم کردن مقدمات برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری کند.

هر یک از اتباع ترکمنستان که متولد این کشور بوده و از ۴۰ سال به بالا سن داشته، به زبان دولتی (ترکمنی) آشنا باشند و طی ۱۵ سال اخیر به طور دائم در ترکمنستان اقامت و کار کرده باشد، می‌تواند نامزدی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود.

رئیس جمهور ترکمنستان به طور مستقیم از سوی مردم و برای یک دوره هفت ساله انتخاب می شود.

بردی محمداف از سال ۲۰۰۷ به این طرف ریاست جمهوری ترکمنستان را بر عهده دارد.

آخرین دوره انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان در سال ۲۰۱۷ برگزار شده و طبق قانون قرار بود دور بعدی انتخابات در سال ۲۰۲۴ دایر شود.

شاهد تحولاتی بزرگ خواهیم بود

وزیر امور خارجه ترکمنستان ضمن اشاره به گذشته خوب همکاری‌های حوزه انرژی این کشور با ایران گفت: با توجه به پتانسیل و زیرساخت‌های موجود، عزم و اراده قاطع برای توسعه همکاری‌ها داریم و آمادگی برای این موضوع وجود دارد.

رشید مردوف، معاون رئیس کابینه وزرا و وزیر امور خارجه ترکمنستان، پس از دیدار با وزیر نفت ایران که صبح امروز (۱۸ دی‌ماه)، در وزارت نفت انجام شد، ضمن ابراز خرسندی از انجام مذاکرات سازنده گفت: امروز مذاکرات شفاف و خوبی درباره قرارداد گازی که در سال‌های استقلال ترکمنستان منعقد شده بود؛ همچنین همکاری‌های آینده داشتیم.

وی در تشریح تجربه همکاری گازی ترکمنستان و ایران گفت: ما تجربه خوبی برای انتقال گاز طبیعی به ایران که از سال ۱۹۹۷آغاز شده است، داشتیم و گازطبیعی از سه مسیر به ایران صادر می‌شد.

وزیر امور خارجه ترکمنستان با بیان اینکه تجربیات خوب و مثبتی در همکاری با ایران داشته‌ایم، گفت: با توجه به پتانسیل‌ها و زیرساخت‌هایی که وجود دارد، عزم و اراده قاطعی برای توسعه همکاری‌ها داریم و آمادگی لازم از سوی ترکمنستان برای این منظور وجود دارد.

همکاری‌ها در زمینه پتروشیمی و گاز دنبال می‌شود

مردوف در تشریح مذاکرات انجام شده با وزیر نفت ایران گفت: در دیدار امروز بعضی جنبه‌ها و گزینه‌های مورد همکاری را با آقای اوجی بررسی کردیم. دو کشور در بخش پتروشیمی و گاز می‌توانیم با یکدیگر همکاری داشته باشیم و از تجربیات طرفین استفاده کنیم.

وی به اشتراکات در حوزه خزر اشاره و تصریح کرد: قصد داریم در حوزه خزر و در میادین نفتی طرف ترکمنستان با جمهوری اسلامی ایران همکاری‌ها را توسعه دهیم و امروز در این زمینه مواردی را با یکدیگر بررسی کردیم و امیدواریم در آینده نزدیک همکاری در میادین نفتی خزر را توسعه دهیم.

معاون رئیس کابینه وزرای ترکمنستان در پایان با بیان اینکه ترکمنستان در همه زمینه‌ها آمادگی توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران را دارد، گفت: آمادگی کامل برای توسعه روابط به‌ویژه در بخش انرژی که یکی از بخش‌های راهبردی در روابط دو کشور است، داریم.

رییس جمهوری روابط دوستانه و برادرانه ایران و ترکمنستان را فراتر از روابط دو همسایه خواند و گفت: تهران و عشق آباد ظرفیت‌های خوبی برای تقویت تعاملات و تعمیق روابط دوجانبه دارند.

رئیس جمهور ترکمنستان در نشست کابینه وزرا از فعالیت مقامات دولتی فعال در زمینه اجرای پروژه «تاپی» انتقاد کرد.