شی جینپینگ در جریان سخنرانی در نشست با سران کشورهای آسیای مرکزی خواستار آن شد که چین و کشورهای این منطقه پتانسیلشان در زمینه تجارت، همکاری اقتصادی و همکاری در حوزه زیرساخت را "به طور کامل به کار بگیرند."
به نقل از خبرگزاری فرانسه، شی جینپینگ امروز جمعه از رهبران قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در نشستی در شهر "شیان" (Xi'an) واقع در شمال چین میزبانی کرد.
پکن این نشست را یک "نقطه عطف" توصیف و اعلام کرده، تجارت با حوزه آسیای مرکزی در سال 2022 به 70 میلیارد دلار رسید و در سه ماهه اول 2023 نیز به میزان 22 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد پیدا کرد.
این منطقه به ویژه برای پروژه زیرساختی جهانی چند تریلیون دلاری چین مشهور به ابتکار عمل "کمربند و جاده" اهمیت حیاتی دارد.
شی جینپینگ، رئیس جمهور چین در سخنرانی خطاب به رهبران کشورهای آسیای مرکزی گفت، این کشورها باید "به طور کامل پتانسیل همکاری سنتی در زمینه اقتصاد، تجارت، ظرفیت صنعتی، انرژی و حمل و نقل را به کار بگیرند."
او همچنین بر لزوم توسعه "محرکهای جدید رشد نظیر فاینانس، کشاورزی، کاهش فقر، کاستن از انتشار کربن، سلامت و نوآوری دیجیتال" تاکید کرد.
رئیس جمهور چین خاطرنشان کرد: "چین و کشورهای آسیای مرکزی باید اعتماد دوجانبه راهبردی خود را تعمیق کرده و همواره یک پشتیبانی روشن و قدرتمند را در زمینه مسائل مربوط به منافع بنیادین از یکدیگر به عمل آورند."
ابتکار عمل "کمربند و جاده" چین یک پروژه ژئوپلتیکی تعیین کننده برای شی جینپینگ که مشتاق به ازسرگیری همکاری با جمهوری های متعلق به شوروی سابق است محسوب می‌شود.
رئیس جمهور چین روز جمعه اظهار کرد، این منطقه و چین باید در این پروژه "رهبری را به دست گرفته" و "اعتماد دوجانبه استراتژیک را تعمیق سازند."
رئیس جمهور چین خاطرنشان کرد، رهبران آسیای مرکزی با در نظر داشتن این هدف که "یک دوستی همیشگی را حفظ کنند" به دنبال برگزاری یک نشست مجدد دیگر در سال 2025 در قزاقستان هستند.
او بر لزوم افزایش همکاری های امنیتی در خصوص "سه شرارت" موجود در منطقه شامل "جدایی طلبی"، "تروریسم" و "افراط گری" تاکید کرد.
رئیس جمهور چین با اشاره تلویحی به ناآرامی در جمهوری های برآمده از شوروی سابق در آسیای مرکزی که طبق گفته مسکو کشورهای دیگر تحت حمایت غرب هستند، افزود: "شش کشور باید به طور قاطعانه با مداخله خارجی در امور داخلی کشورهای منطقه و تلاشها برای تحریک انقلابهای رنگی مخالفت کنند."
به گزارش "ساوث چاینا مورنینگ پست"، رئیس جمهور چین همچنین در این نشست خواستار اتحاد میان "کشورهای برادر در آسیای مرکزی"علیه تلاشها به منظور ایجاد تفرقه در میان آنها در ضمن مواجهه با تلاطم بی سابقه و تبدیل شدن این کشورها به پل پیونددهنده آسیا و اروپا شد.
وی در سخنرانی در نشست "چین-آسیای مرکزی" گفت: "جهان نیازمند یک منطقه آسیای مرکزی هماهنگ است. برادری از همه ثروتها بهتر است."
شی جینپینگ خاطرنشان کرد: "درگیری‌های قومی، نزاع مذهبی و شکاف‌های فرهنگی زمینه اصلی در آسیای مرکزی نیست. وحدت، تسامح و هماهنگی چیزی است که مردم آسیای مرکزی به دنبالش هستند. هیچ کس این حق که در آسیای مرکزی اختلاف و تقابل ایجاد کند را ندارد چه برسد به اینکه به دنبال کسب منافع شخصی سیاسی از آن باشد."
رئیس جمهور چین ادامه داد: "حاکمیت، امنیت، استقلال و تمامیت ارضی کشورهای آسیای مرکزی باید حفظ شود، مسیر توسعه محوری که توسط مردم آسیای مرکزی به طور مستقل انتخاب شده باید مورد احترام قرار بگیرد و باید از تلاش‌های منطقه آسیای مرکزی برای صلح، هماهنگی و آرامش پشتیبانی شود. آسیای مرکزی با برخورداری از یک مزیت منحصر به فرد جغرافیایی می تواند به یک کانون مهم پیوند بین آسیا و اروپا تبدیل شود".
شی جینپینگ همچنین اعلام کرد، چین 26 میلیارد یوان (3.7 میلیارد دلار) کمک صرف توسعه کشورهای آسیای مرکزی خواهد کرد.
شی جینپینگ گفت که این نشست (اولین نشست حضوری در نوع خود بین این رهبران از زمان برقراری روابط دیپلماتیک پکن با پنج کشور استقلال یافته در سال 1992 از شوروی) چشم اندازهای جدیدی را برای همکاری با آسیای مرکزی باز کرد.
وی اظهار کرد: روابط بین چین و کشورهای آسیای مرکزی ریشه های تاریخی عمیق، نیازهای عملی گسترده و پایه‌ای محکم در افکار عمومی داشته و سرشار از نشاط و سرزندگی در دوران جدید است.
به گفته شی جینپینگ، چین مایل است به کشورهای آسیای مرکزی کمک کند تا توانایی های امنیتی و دفاعی و نیروهای ضابط قانون خود را در راستای "حفظ امنیت منطقه ای به طور مستقل" تقویت کنند. وی افزود که چین همچنین از "بازسازی صلح آمیز" افغانستان حمایت خواهد کرد.
شی جینپینگ همچنین خواستار تلاش هایی مشترک برای تقویت اعتماد استراتژیک و تقویت روابط امنیتی بین چین و آسیای مرکزی شد.
رهبران در این نشست روز جمعه توافق کردند که یک مکانیزم رسمی مربوط به برگزاری نشست چین و آسیای مرکزی به صورت هر دو سال یکبار را ایجاد کنند و قزاقستان میزبان نشست بعدی در سال 2025 باشد.
روز پنجشنبه، شی جینپینگ با رهبران قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان دیدارهای انفرادی برگزار کرد. همه این رهبران از افزایش مشارکت چین در منطقه، از جمله تحت پروژه شاخص کمربند و جاده حمایت کردند.