جمهوری اسلامی ایران با چهار گذرگاه مرزی، حدود هزار کیلومتر مرز زمینی با ترکمنستان دارد که نیمی از آن در محدوده استان خراسان رضوی است که گمرک و گذرگاه های سرخس، لطف آباد و باجگیران در خراسان رضوی و اینچه برون در استان گلستان از طریق زمینی و بنادر انزلی و امیرآباد در گیلان و مازندران از طریق دریا، مراودات تجاری بین ۲ کشور را تمشیت می‌دهند.

به گفته سفیر ایران در ترکمنستان؛ دور جدید توسعه مناسبات تجاری، ترانزیتی، فرهنگی و سیاسی با ترکمنستان با سفر رییس جمهوری اسلامی ایران در آبان ماه ۱۴۰۰ به عشق آباد، پایتخت ترکمنستان آغاز شد و در پی این رویداد شاهد حضور رییس جمهوری ترکمنستان در تهران و تکرار دیدارها و گفت و گوهای رسمی سران و مقامات ۲ کشور در ۲ سال گذشته بودیم.

غلامعباس ارباب خالص اظهار داشت: توسعه مناسبات سیاسی با این همسایه شمالی در دولت سیزدهم، موجب شتاب همکاری های همه‌جانبه به ویژه در بعد اقتصادی و تجاری شده است.

شاید نمود و سند روشن این توسعه و تحول در روابط ۲ کشور، رونق تبادلات تجاری و آمد و شدهای مرزی از مرز لطف آباد خراسان رضوی باشد، گذرگاهی که در شهرستان درگز در ۹۰ کیلومتری جنوب عشق‌ آباد قرار دارد و فاصله این گمرک و پایانه مرزی با شهر درگز در شمال خراسان رضوی ۲۲ کیلومتر و با مشهد ۲۹۶ کیلومتر است.

تجارت چهار میلیارد دلاری از مرز لطف آباد

دوران کرونا، در عمل مرز لطف آباد را به یک مرز بسته و سوت و کور تبدیل کرد به گونه ای که پس از فروکش کردن دامنه بحران کرونا، باز هم روند رفع محدودیت های تجاری و تردد در این مرز زمینی شتاب درخوری نیافت، اما از سال گذشته آرام آرام روند از سرگیری تبادلات تجاری از این مرز شروع شد، با این تفاوت که این بار برخلاف دوره پیش از کرونا، طرف ترکمنستانی تمایل خود را برای توسعه روابط پنهان نمی کرد.

مطابق گزارش گمرک، ارزش تجارت خارجی شامل واردات، صادرات و ترانزیت کالا از مرز لطف‌آباد خراسان رضوی با ترکمنستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ماقبل آن ۱۴۱ درصد افزایش یافت و ارزش تجارت بین المللی (صادرات، واردات و ترانزیت)محقق شده در مرز لطف‌آباد شهرستان درگز، طی پارسال معادل چهار میلیارد و ۱۲۰ هزار و ۲۰۸ دلار بود.

همچنین بهار امسال مدیر پایانه مرزی لطف آباد درگز به تغییرات قابل توجه در ترددهای مسافری در این مرز اشاره کرد و گفت: ورود و تردد اتباع ترکمنستانی از این پایانه مرزی به ایران در سال گذشته در مقایسه با سال ۱۴۰۰ حدود ۱۷ برابر شده است.

محسن رکنی افزود: رونق و جهش ۱۷ برابری در ورود مسافران خارجی از این پایانه مرزی با ترکمنستان در سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال پیش از آن و پس از رفع محدودیت های کرونایی محقق شد.

سرپرست گمرک لطف آباد؛ توسعه روابط تجاری با ترکمنستان در پی سفر مسوولان عالی رتبه ۲ کشور و تغییر نگاه همسایه شمالی برای تحول در روابط تجاری با ایران در دولت سیزدهم را از دلایل رونق تجارت خارجی در این مرز زمینی دانسته است.

سرپرست گمرک لطف آباد؛ توسعه روابط تجاری با ترکمنستان را از پیامدهای سفر مسوولان عالیرتبه ۲ کشور و تغییر نگاه همسایه شمالی برای تحول در روابط تجاری با ایران در دولت سیزدهم دانست.

قربان کریمی با اشاره به رشد ۴۵ درصدی تجارت مرزی در سال ۱۴۰۱ اظهار داشت: این رشد تجارت نتیجه تغییر نگاه مثبت ترکمنستان در سال گذشته به مرزهای گمرکی با ایران، به ویژه مرز لطف آباد بوده است که حاصل دیپلماسی فعال اقتصادی و گمرکی دولت سیزدهم است.

سابقه صادرات چمدانی ۲۵ میلیون دلاری

سرپرست گمرک لطف آباد با اشاره به سابقه تجارت در این مرز گفت: در سال ۱۳۹۵ از این مرز ۲۵ میلیون دلار صادرات چمدانی صورت گرفت و از این حیث لطف آباد در بین گذرگاه های مرزی ایران، رتبه نخست صادرات چمدانی به آسیای مرکزی را از آن خود کرده بود.

وی خاطرنشان کرد: البته در آن سالها مسافران می توانستند تا هزار دلار کالا با خود به ترکمنستان ببرند و تنها محدودیتی که وجود داشت در خصوص حمل کالاهای اساسی مانند آرد و اقلام این چنینی بود.

معاون سیاسی و امنیتی فرماندار درگز، پارسال با انتقاد از دشواری ترددهای مسافری از مرز لطف آباد گفته بود: طی سالهای قبل و پیش از قطع ارتباط ترکمنستان و لغو صدور روادید، طبق توافقات دوجانبه برای ساکنان محلی و اهالی درگز پروانه گذر مرزی برای تردد ۱۵ روزه در ترکمنستان صادر می شد و شهروندان ایرانی می توانستند سفری راحت و ارزان تر از درگز به مشهد را به مقصد ترکمنستان انجام دهند که همین مساله زمینه رونق تجارت چمدانی را فراهم کرده بود.

هر ماه چند بیمار ترکمنستانی در بخش ویژه توریسم درمانی بیمارستان درگز بستری شده و یا به بیمارستان های مشهد ارجاع داده می شوند.

صولت دولتیان افزود: متاسفانه صدور این روادید مرزی در سالهای پیش از شیوع کرونا توسط دولت ترکمنستان به صورت یکجانبه لغو شد، هر چند امروز نیز خواهان برقراری روابط مرزی و تجارت چمدانی مانند گذشته هستیم اما معتقدیم که در لطف آباد نیز نیاز به راه اندازی بازارچه مرزی مانند بازارچه مرزی باجگیران قوچان با ترکمنستان هستیم.

وی گفت: در عین حال تا زمانی که توافقات پرفراز و نشیب با همسایه شمالی از طریق نهادهای دیپلماتیک ۲ کشور بررسی و اجرایی شود، حداقل نیازمند برقراری تجارت چمدانی و مسافری از طریق مرز لطف آباد هستیم.

از سوی دیگر روند رو به رشد تردد مسافر از مرز لطف آباد تا بدان جا پیش رفت که حتی موضوع گردشگری سلامت و درمان بیماران ترکمنستانی در بیمارستان امام خمینی (ره) درگز نیز از سوی مسوولان محلی در سال گذشته مطرح شد.

آذرماه پارسال فرماندار درگز از راه اندازی بخش توریسم درمانی در بیمارستان امام خمینی (ره) این شهرستان خبر داد که بر این اساس هر ماه چند بیمار ترکمنستانی در بخش ویژه توریسم درمانی بیمارستان درگز بستری شده و یا به بیمارستان های مشهد ارجاع داده می شوند.

حقیقت این است که سرعت تحولات مثبت در مرز لطف آباد خارج از انتظار است و به همین دلیل مرز لطف آباد را می توان شاخص مثبت روابط تجاری ایران با ترکمنستان دانست.

رونق دوباره تجارت چمدانی

سرپرست گمرک لطف‌آباد شهرستان درگز خراسان رضوی هفته گذشته در این خصوص گفت: افزایش تردد مسافران در این مرز در بهار امسال نشان دهنده رونق گرفتن دوباره تجارت چمدانی و تبادل کالای همراه مسافران ترکمنستانی از طریق مرز لطف آباد است.

قربان کریمی افزود: بهار سال گذشته با وجود بازگشایی مرز لطف آباد پس از لغو محدودیت های کرونایی، در مجموع ۲۶ مسافر از مرز لطف آباد وارد کشور شدند که همه این مسافران مرزهای دیگر را برای خروج انتخاب کردند.

وی گفت: در سه ماهه نخست امسال ۵۵۵ مسافر از مرز لطف آباد وارد ایران شدند که ۴۱۴ نفر از آنان تاکنون از همین مرز خارج شده اند و این نشان دهنده رونق چشمگیر تردد مسافران از این مرز جاده ای است.

سرپرست گمرک لطف‌آباد گفت: پس از سفر مسوولان بلندپایه ۲ کشور در دولت سیزدهم و توسعه روابط دوجانبه، شاهد تغییر نگاه مثبت ترکمنستان برای سفر اتباعش به ایران و تبادل تجاری از این مرز بوده ایم.

کریمی اضافه کرد: هم اکنون مسافران ترکمن که برخی سفرهای متعددی به درگز کرده اند، با سفر به مشهد، قوچان و درگز، کالای ترکمنستانی همراه خود را در ایران به فروش می رسانند و پس از خرید انواع و اقسام کالای ایرانی به کشورشان بازمی گردند که برآورد می شود این مسافران ۱.۵ برابر کالایی را که با خود به ایران می آورند، به کشورشان بازگردانند.

در سه ماهه نخست امسال ۵۵۵ مسافر از مرز لطف آباد وارد ایران شدند که ۴۱۴ نفر از آنان تاکنون از همین مرز خارج شده اند و این نشان دهنده رونق چشمگیر تردد مسافران از این مرز جاده ای است.

وی افزود: البته برخی مسافران نیز با بازدید از مناطق مختلف استان از خدمات توریسم درمانی و به ویژه بیمارستان امام خمینی (ره) درگز بهره مند می شوند.

توسعه روابط، رشد ۱۰۳ درصدی صادرات را رقم زد

سرپرست گمرک لطف‌آباد درگز گفت: ارزش صادرات کالا از مرز لطف آباد خراسان رضوی به کشور ترکمنستان در سه ماهه نخست امسال در مقایسه با بهار پارسال ۱۰۳ درصد افزایش داشته است.

قربان کریمی افزود: در بهار امسال ۷۷ میلیون و ۵۳۰ هزار دلار کالا به ترکمنستان صادر شد که این رقم در بهار پارسال ۳۸ میلیون و ۱۷۷ هزار دلار بوده است.

ارزش صادرات کالا از مرز لطف آباد خراسان رضوی به کشور ترکمنستان در سه ماهه نخست امسال در مقایسه با بهار پارسال ۱۰۳ درصد افزایش داشته است.

وی گفت: در سه ماهه نخست امسال ۱۰۷ هزار و ۵۰۰ تن کالا در قالب بیش از چهار هزار اظهارنامه گمرکی به ترکمنستان صادر شده است که صادرات از نظر وزنی نیز رشدی ۶۴ درصدی را نسبت به مدت مشابه پارسال تجربه کرده است.