محمد علی کیانی علی‌آباد افزود: در این مدت ۹۲۰ هزار و ۲۵۴ تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۴۶۷ میلیون و ۹۱۲ هزار و ۵۸۲ دلار از طریق جاده و ریل در مرز سرخس ترانزیت شده است.

وی بیان کرد: اقلامی همچون بنزین، گوگرد، حبوبات، لوازم خانگی، مصالح ساختمانی، لوازم یدکی، دارو و دیگر کالاها از کشورهای روسیه و آسیای مرکزی به کشورهای هند، چین، پاکستان و دیگر کشورها  از مرز سرخس ترانزیت شده اند.

مدیر کل گمرک شهید شوشتری سرخس اظهار کرد: ۲۸ هزار و ۴۲۱ مسافر خارجی با اهداف گردشگری، زیارت و درمان طی هشت ماه سال ۱۴۰۲ از این مرز تردد داشته اند که در مقایسه با مدت مشابه پارسال هزار و ۲۲۵ درصد افزایش داشته است.

وی ادامه داد: در این مدت ۲۹۶ هزار و ۲۱۲ تن کالا به ارزش بیش از ۳۷۷ میلیون و ۱۱۷ هزار دلار از طریق مرز سرخس وارد کشور شده که از نظر وزنی ۹۶ درصد و از نظر ارزش دلاری ۷۳ درصد در مقایسه با مدت مشابه پارسال افزایش داشته است.

کیانی علی‌آباد پنبه، نخ پنبه ای و سولفات آمونیوم را عمده کالای وارداتی از مرز سرخس با کشور ترکمنستان عنوان کرد.

وی بیان داشت: در بازه زمانی یاد شده ۱۹۹ هزار و ۶۵۱ تن کالا به ارزش ۴۵ میلیون و ۶۵۱ هزار و ۹۲۰ دلار از این مرز صادر شده که از نظر وزنی ۱۱ درصد کاهش داشته اما از نظر ارزش دلاری سه درصد افزایش یافت.

مدیر کل گمرک شهید شوشتری سرخس افزود: مصالح ساختمانی، پلی اتیلن، کربنات کلسیم و دیگر اقلام کالاهای صادراتی از مرز سرخس به ترکمنستان را شامل شده است.

وی ادامه داد: همچنین درآمد مالی اداره کل گمرک شهید شوشتری سرخس در هشت ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش ۱۰۰ درصدی داشته است.

گمرک و گذرگاه مرزی سرخس در انتهایی ترین منطقه شمال شرق ایران در استان خراسان رضوی و در ۱۸۵ کیلومتری شمال شرق مشهد، هم مرز با ترکمنستان واقع شده است که از مبادی مهم تجارت و ترانزیت خارجی کشور به ویژه با کشورهای آسیای مرکزی محسوب می‌شود.

حجم تبادلات تجاری ایران و ترکمنستان شامل صادرات، واردات و ترانزیت در سال گذشته از این گذرگاه مرزی حدود سه میلیون تن بوده است.

غلامعباس ارباب خالص افزود: در توافقات و مذاکرات قبلی با قربان قلی بردی محمداف (رئیس جمهور سابق ترکمنستان)، همسایه شمالی آمادگی خود را برای فعالیت ۲۴ ساعته گذرگاههای مرزی سرخس و لطف آباد در خراسان رضوی اعلام کرده است.

وی ادامه داد: در گام نخست فرمانداری سرخس و مجموعه گمرک باید برنامه ۲۴ ساعته کردن این مرز را اعلام کنند تا طبق توافقات، تاریخ شروع شبانه روزی شدن مرز به طرف ترکمنستانی اعلام شود.

سفیر ایران در ترکمنستان گفت: هم اکنون فعالیت راه آهن در مرز سرخس ۲۴ ساعته است و ۲۴ ساعته کردن گمرکها در مرزهای ایران و ترکمنستان در راستای تحقق راهگذر (کریدور) شمال و جنوب و تقویت ترانزیت بین المللی در این مسیر صورت می گیرد.

جمهوری اسلامی ایران با داشتن چهار گذرگاه مرزی و حدود هزار کیلومتر مرز زمینی با ترکمنستان، دروازه کشورهای آسیای مرکزی محسوب می شود که نیمی از این مرز در محدوده خراسان رضوی واقع شده است.

از میان گذرگاههای زمینی سرخس، لطف آباد و باجگیران در خراسان رضوی و اینچه برون در استان گلستان، تنها سرخس و اینچه برون مرز ریلی دارند و مرز ریلی سرخس، به دلیل وجود زیرساخت مناسب و قدمت بیشتر، از جایگاه ویژه ای در خصوص صادرات و ترانزیت کالا با ترکمنستان و آسیای مرکزی برخوردار است.

خبر این است: «کم کم به شنیدن نام ترکمنستان عادت کنید؛ چرا که از این به بعد اسم ترکمنستان به عنوان شریک تجاری ایران را بیشتر خواهید شنید».
مبادلات تجاری ایران و ترکمنستان که در دهه ۸۰ مسیری رو به توسعه را در پیش گرفته بود، در سالهای پس از آن ابتدا درجا زد و سپس روندی نزولی در پیش گرفت؛ به نوعی که بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران، حجم صادرات ما به این کشور همسایه شمالی ابتدا از ۱۴۴ میلیون دلار در سال ۱۳۸۵ به ۵۳۲ میلیون دلار در سال ۱۳۹۰ رسید اما این عدد در آخرین سال دهه ۹۰ یعنی سال ۱۳۹۹ عدد کوچک ۱۳۷ میلیون دلار را تجربه کرد.
این روند اما در سال ۱۴۰۰ تغییر رویه داد و به یک باره از ۱۳۷ میلیون دلار به ۳۳۵ میلیون دلار رسید.

با وجود تغییراتی که در رویه‌های دیپلماسی اقتصادی ایران و همچنین مراودات سیاسی دو کشور ایجاد شده است، به نظر نمی‌رسد این روند، تغییر مسیر قبلی را تجربه کند؛ بازار ترکمنستان در سالهای اخیر تغییر کرده و فعالان اقتصادی ایران آرام آرام جای پای خود را در این بازار جذاب پیدا کرده‌اند.
در این ارتباط،«غلامعباس ارباب خالص» سفیر ایران در عشق‌آباد می‌گوید: حجم تجارت دو کشور در سال جاری میلادی با ۵۵ درصد افزایش نسبت به سال گذشته از ۴۶۰ میلیون دلار به ۶۰۰ میلیون دلار خواهد رسید و پیش بینی می شود که این رقم در سال آینده رکورد یک میلیارد دلار را بشکند.
او همچنین از فعال شدن مرزهای لطف‌آباد، باجگیران، سرخس و اینچه‌برون پس از پشت سر گذاشتن دوره پاندمیک خبر می‌دهد و می‌گوید هم اکنون روزانه ۶۰۰ کامیون از این چهار مرز ایران و ترکمنستان عبور می‌کند.
اگر پیش‌بینی سفیر ایران محقق شود، ترکمنستان رسما در فهرست کشورهایی همچون چین، افغانستان، عراق، امارات، ترکیه، هند، پاکستان، عمان و روسیه قرار خواهد گرفت و به جمع شرکای تجاری ایران خواهد پیوست.

شرح گفت و گو :
– حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مرز ایران و ترکمنستان، ظرفیت قابل توجهی است که به نظر می‌رسد تا پیش از این مغفول مانده بود؛ این مرز اکنون چه امکانی برای تجارت ایران فراهم کرده است؟
ارباب خالص: چهار معبر مرزی گشایش یافته در مرزهای دو کشور، یعنی مرزهای سرخس، باجگیران، لطف آباد و اینچه برون، در استان‌های خراسان رضوی و گلستان و همچنین بنادر دریایی مثل امیرآباد و انزلی، از طرفی دروازه‌های همکاری‌های ما با ترکمنستان و در ادامه، دروازه‌های ورود ما به کشورهای آسیای مرکزی از طریق ترکمنستان هستند.
در بخش حمل و نقل جاده‌ای، روزانه حدود ۶۰۰ دستگاه کامیون از مرزهای مختلف دو کشور عبور می‌کند که شامل حدود ۲۵۰ دستگاه از مرز لطف‌آباد، ۲۵۰ دستگاه از مرز سرخس، ۱۰۰ دستگاه از مرز اینچه‌برون و ۱۵ دستگاه هم از مرز باجگیران می‌شود.

این مبادی مرزی نه تنها برای کشور ما، حتی برای کشورهایی مانند عراق، ترکیه، پاکستان، کشورهای حوزه خلیج فارس و ماورای بهار از جمله هند، ویتنام و … هم کارکرد دارد؛ به طوری که ترانزیت جاده‌ای ترکیه کماکان از کشور ما انجام می شود و روزانه ده‌ها کامیون از مرز بازرگان وارد کشور ما می‌شود و در مقابل، از سه معبر دیگر به مقصد ترکمنستان یا آسیای مرکزی خارج می‌شود.

در کنار این ظرفیت ریلی، مرز اینچه‌برون نیز بخش دیگری از ظرفیت ریلی کشورمان با ترکمنستان و کشورهای آسیای مرکزی از طریق راه‌آهن سه جانبه ایران – ترکمنستان – قزاقستان است.
البته باید توجه داشته باشیم که این ظرفیت ترانزیتی، فقط جاده‌ای نسبت و شامل خطوط ریلی هم می‌شود؛ امروزه سرخس یکی از بزرگترین ظرفیت‌های ریلی کشور ما به حساب می‌آید که روزانه بیش از ۴۰۰ تا ۴۵۰ دستگاه واگن در این مرز تبادل می‌شود.
این در حالی است که ریل ترکمنستان و در کل، ریل‌های آسیای مرکزی – که ریل شوروی سابق به شمار می‌آیند – به دلیل سیاست‌های آن زمان، ریل عریض هستند و با ریل‌های نرمال دنیا متفاوت است؛ این مساله تا حدودی کار را سخت کرده و قطارهای ما نمی‌توانند وارد ترکمنستان شوند و از آن طرف، قطارهای آنها هم نمی‌تواند وارد کشور ما شوند؛ بنابر این، در حالی مبادلات ما به ۴۵۰ واگن در روز رسیده است که مجبوریم با تعویض «بوژی» حمل و نقل ریلی را بین این دو کشور برقرار کنیم. این نکته را به این دلیل توضیح دادم که اگر با این مساله مواجه نبودیم، حتما ظرفیت حمل و نقل ریلی به روزانه یک هزار دستگاه می‌رسید.

(توضیح اینکه به دلیل متفاوت بودن ریل‌ها به ویژه در کشورهای استقلال یافته از اتحادیه جماهیر شوروی، واگن در مرز از روی چرخ و محور ایرانی برداشته می‌شود و بر روی چرخ و محور کشور مقصد گذاشته می‌شود.)این دروازه‌ها و مناسبات ترانزیتی باعث شده است مبادلات تجاری ما با ترکمنستان و همچنین آسیای مرکزی و از طریق آسیای مرکزی به شمال و روسیه و همچنین به شرق و چین و از آن طریق ایران به دریای آزاد و سایر کشورهای دنیا تسهیل شود.

ترانزیت جاده‌ای ترکیه کماکان از کشور ما انجام می شود و روزانه ده‌ها کامیون از مرز بازرگان وارد کشور ما می‌شود و در مقابل، از سه معبر دیگر به مقصد ترکمنستان یا آسیای مرکزی خارج می‌شود.

– علاوه بر مبادلات تجاری، حوزه انرژی نیز یکی از زمینه‌های همکاری دو کشور به حساب می‌آید؛ آیا دو کشور برای توسعه روابط خود در این زمینه‌ها هم برنامه‌ای دارند؟
ارباب خالص: بله؛ ما هم اکنون در زمینه‌های مختلف آب، برق و گاز همکاری‌های دوجانبه داریم؛ شاخص همکاری‌های ما در حوزه انرژی، پروژه مشترک سد دوستی است که سالها قبل در مرز سرخس توسط ایران احداث شد و محل بهره‌برداری مشترک دو کشور است و ما از آب مخزن این سد برای تامین آب شرب مشهد و اراضی کشاورزی سرخس استفاده می‌کنیم.
این همکاری، یک نمونه‌ی همکاری خوب میان دو کشور است؛ علاوه بر این، در حوزه برق، ما واردات برق از ترکمنستان را داریم و در حوزه گاز هم همین طور.
در زمینه مبادلات گازی، با حل و فصل مسایلی که بین شرکت‌های گاز دو کشور انجام شد، همکاری‌ها گسترده‌تر شده است و با قرارداد سواپ گاز که یک سال و نیم قبل بین ترکمنستان و جمهوری آذربایجان از طریق ایران، امضا شد، الان ظرفیت سواپ گاز نسبت به سال قبل دو برابر شده و تقریبا هشت میلیون متر مکعب سواپ گاز در خلال این قرارداد انجام می‌شود.

–در یکی دو سال اخیر از طرفی شاهد توسعه مبادلات تجاری و از طرف دیگر شاهد تسهیل همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور و رویکرد مثبت ترکمنستان به کشورمان هستیم، این تغییرات از کجا آغاز شد؟
ارباب خالص: ظرف دو سال اخیر ما شاهد بهبود و ارتقا همکاری‌های دوجانبه به ویژه در حوزه اقتصادی هستیم که این رویکرد در نتیجه اتخاذ دیپلماسی هوشمند به ویژه توسعه روابط با همسایگان و توام با اعتماد سازی فراهم شده است؛ این رویه، مخصوصا در حوزه همکاری با ترکمنستان باعث جلب اعتماد طرف ترکمن و منجر به توسعه همکاری‌ها شده است.

ظرف دو سال اخیر ما شاهد بهبود و ارتقا همکاری‌های دوجانبه به ویژه در حوزه اقتصادی هستیم که این رویکرد در نتیجه اتخاذ دیپلماسی هوشمند به ویژه توسعه روابط با همسایگان و توام با اعتماد سازی فراهم شده است.این تغییر رویکرد را می‌توان در سفر آقای «قربانقلی بردی محمد اف» رهبر ملی و رییس مصلحت خلق ترکمنستان به ایران مشاهده کرد؛ او در حالی به ایران سفر کرد، که بعد از قرار گرفتن در مسئولیت جدید، در یک سال و نیم اخیر، سفری رسمی به کشورمان نداشته است؛ در خلال این سفر، موضوع ۸۰ درصد ملاقات‌ها اقتصادی بود و طرف ترکمن با پروژه‌ها و پیشنهادهای جدیدی به ایران سفر کرده بود.

در این سفر زمینه‌های گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های انرژی ، ساخت و ساز و ترانزیت فراهم شد؛ همچنین ایشان بازدیدی نصف روزه از مجموعه مپنا داشت که منجر به تفاهم‌هایی بین دولت ترکمنستان و مپنا در زمینه تامین زیرساخت های نیروگاهی وهمچنین حوزه‌های نفت و گاز و تجهیزات فنی شد.
همچنین در حوزه انرژی، دیدارهایی با وزیران نفت، راه و شهرسازی و نیرو ترتیب داده شده بود که این ملاقات‌ها منجر به نهایی شدن تفاهم‌های همکاری میان دو کشور شد؛ علاوه بر این زمینه‌ها که در گذشته نیز همکاری‌های دوجانبه ای میان ایران و ترکمنستان وجود داشت، در حوزه همکاری‌هایی جدید مثل حوزه پزشکی، کشاورزی و گمرکات نیز تفاهم‌نامه‌هایی امضا و بیانیه مشترک همکاری میان طرفین صادر شد.
اگر روند همکاری های ایران و ترکمنستان را از زمان استقلال تا الان نگاه کنیم، همکاری‌های ما از تجارت، ترانزیت و انرژی شروع شد و الان دارد وارد موضوعاتی جدیدتر می‌شود؛ از جمله همکاری های پزشکی درمانی، ورزش و جوانان، تحقیقات علمی و فناوری، صدا و سیما و خبرگزاری ایرنا، جهانگردی و گردشگری، دانشگاهی و … . ضمن اینکه زمینه‌های قبلی هم تقویت شده است.
به طور کلی، فعالان اقتصادی ما باید توجهی بیش از گذشته به ترکمنستان داشته باشند؛ نخست به دلیل وجود مبادی مرزی متعدد و دسترسی آسان به این بازار؛ دوم امکان ارسال کالا در کمترین زمان؛ سوم، استعداد بالای بازار ترکمنستان برای جذب انواع محصولات تولیدی کشورمان از قبل مواد غذایی، مصالح ساختمانی، خدمات فنی مهندسی، دارو، صنایع پزشکی و … .

هر چند در سالهای گذشته برخی تاجرنماها تجارت ایران و ترکمنستان را منحرف کردند و باعث شدند که ترکمن‌ها به سمت تامین‌کنندگان سایر کشورها از جمله ترکیه، چین و روسیه بروند، اما همچنان طرف ترکمن نسبت به کالاهای ایرانی احساس خوب و مثبتی دارد و از آنها استقبال می‌کند، بنابر این امکان حضور کالاهای تولیدی ایرانی در بازار ترکمنستان وجود دارد؛ وجود مرکز تجاری ایرانیان در عشق‌آباد ظرفیت خوبی برای این چشم‌انداز به شمار می‌آید. البته تمام این ظرفیت ها بستگی به تجارت سالم و ارایه کالاها با شرایط صادراتی، انصاف و خوش حسابی تجار کشورمان دارد.

– مرکز تجاری ایران در عشق‌آباد اکنون در چه شرایطی قرار دارد و چه هدفی را دنبال می‌کند؟
ارباب خالص: مرکز تجاری ایران در عشق‌آباد با سابقه‌ای طولانی، مجوز فعالیت در ۲۵ حوزه را در ترکمنستان دارد؛ این مرکز متعلق به کشورمان است اما متاسفانه هیچ فعال تجاری ایرانی در آن حضور ندارد به جز مدیریت آن و تمامی دفاتر تجاری آن که بیش از ۴۷ دفتر است، در اختیار فعالان اقتصادی سایر کشورها قرار دارد.
فعالان اقتصادی می‌توانند با مدیریت این مرکز وارد مذاکره شوند و در قالب‌های مختلف فعالیت‌های خود را در این مرکز شروع کنند؛ به عنوان نمونه آنها می‌توانند کالاهای خود را در قالب یک نمایشگاه دائمی در این مرکز به نمایش بگذارند؛ همچنین می‌توانند دفاتر تجاری خود را در این مرکز با کمترین هزینه مستقر کنند؛ حتی فعالان اقتصادی این امکان را دارند که خودشان به صورت مستمر مستقر نباشند، یک دفتر از این مرکز اجاره کنند و با کمک یک کارمند محلی – که حداقل هزینه را برای آنها دارد – فعالیت خود را انجام دهند.
به طور کلی، هدف این سفارت این است که با توجه به ظرفیت این مرکز، به حضور پایدار شرکت‌هایی که می‌خواهند در این کشور حضور داشته باشند، کمک کند.

–برای این همکاری‌های اقتصادی، مشکلی در زمینه روابط بانکی نداریم؟
ارباب خالص: ما یک شعبه بانک صادرات در عشق آباد داریم؛ تنها بانک خارجی مستقل و مستقر در ترکمنستان، بانک صادرات ایران است؛ تجار ما با ضمانت‌نامه‌هایی که در این بانک صادر می‌شود، از طریق شعبه‌هایش در ایران و کشورهای دیگر، می‌تواند روان‌سازی تجارت و روابط پولی را ایجاد کنند.

–حرف پایانی؟
ارباب خالص: اکنون فضای خوبی در ترکمنستان برای هر گونه همکاری با کشورمان و به ویژه تجارت وجود دارد؛ فعالان اقتصادی ایران باید بیایند و ظرفیت‌ها را بسنجند. البته متقابلا ترکمن‌ها هم کالاهایی دارند که مورد نیاز ماست؛ از جمله تولیدات پنبه ای مثل پارچه نخ، محصولات پتروشیمی و کودهای کشاورزی در حوزه بعضی کودهای کشاورزی و همچنین صنایع دستی، ظرفیت هایی برای صادرات دارند.
ظرف چند سال اخیر، در ترکمنستان یک لایه جدیدی از تجار جوان ظهور پیدا کرده‌اند، دولت هم اتحادیه صنعتگران کارآفرین را با ۲۵ هزار عضو ایجاد کرده است که همه آنها، می‌توانند در زمینه‌های مختلف با فعالان اقتصادی ما همکاری داشته باشند.
فعالان اقتصادی ایرانی به ترکمنستان سفر کنند و وضعیت فعلی این کشور را ببینند؛ این کشور نسبت به ۲۰ سال گذشته بسیار تغییر کرده است؛ قدرت خرید مردم بالا رفته است و قدرت انتخاب آنها هم زیاد شده ‌است. به بازرگانان ایرانی پیشنهاد می‌کنم به ترکمنستان بیش از گذشته توجه داشته باشند و با اتخاذ تجارت سالم، امن و منصفانه از این بستر همکاری و با توجه به سوابق تجاری میان دو کشور، بهره لازم را ببرند.

ایرنا

 خراسان رضوی از شمال و شمال شرق دارای ۵۳۲ کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان است و گذرگاه مرزی “لطف‌آباد” شهرستان درگز در ۹۰ کیلومتری جنوب عشق‌ آباد، پایتخت ترکمنستان از موقعیت تجاری و به ویژه ترانزیتی خوبی برخوردار است، از سویی فاصله این گمرک و پایانه مرزی با شهر درگز در شمال خراسان رضوی ۲۲ کیلومتر و تا مشهد ۲۹۶ کیلومتر است.

نقطه قوت این مرز زمینی جابه جایی انبوه کالای ترانزیتی از بنادر جنوبی و مرز ترکیه به ترکمنستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی است.

در مجموع طی سال ۱۴۰۱ بیش از ۹۵ هزار دستگاه کامیون حامل یک میلیون و ۳۷۱ هزار تن بار صادراتی، وارداتی و ترانزیتی از این مرز زمینی تردد داشته که با توجه به رفع بیشتر محدودیت های تردد از تیرماه ۱۴۰۱، این رقم در مقایسه با سال پیش از آن ۴۶ درصد افزایش یافته است.

رونق ترددهای تجاری و مسافری

پارسال بیش از ۳۲ هزار دستگاه کامیون حامل ۶۲۴ هزار تن کالای ترانزیتی خروجی و ۱۵ هزار دستگاه کامیون حامل ٣۴١ هزار تن کالای ترانزیتی ورودی از مرز زمینی لطف آباد عبور کرده اند که این میزان تردد رشدی ۱۴۵ درصدی را در مقایسه با سال ۱۴۰۰ نشان می دهد و این رونق، موید ظرفیت بالای جنبه ترانزیتی مرز لطف آباد است.

در ادامه رفع محدودیت هایی کرونایی از سوی کشور ترکمنستان، مدیر پایانه مرزی لطف آباد درگز به تغییرات قابل توجه در ترددهای مسافری در این مرز اشاره کرد و گفت: ورود و تردد اتباع ترکمنستانی از این پایانه مرزی به کشور طی سال گذشته در مقایسه با سال ۱۴۰۰ حدود ۱۷ برابر شده است.

محسن رکنی افزود: رونق و جهش ۱۷ برابری در ورود مسافران خارجی از این پایانه مرزی با ترکمنستان طی سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال قبل از آن، پس از رفع محدودیت های کرونایی محقق شد.

وی ادامه داد: سال گذشته ۲ هزار و ۷۰۵ مسافر ترکمنستانی از طریق پایانه مرزی لطف آباد وارد ایران شده اند حال آن که این رقم در سال ۱۴۰۰ تنها ۸۱ مسافر بوده است.

مدیر پایانه مرزی لطف آباد درگز در خراسان رضوی گفت: از نیمه سال گذشته و در دوران پساکرونا، با تعاملات صورت گرفته، محدودیت های کرونایی ترکمنستان برای ورود مسافر به خاک جمهوری اسلامی ایران برداشته شد و از طرفی مجوز برای ورود مسافران از این مرز به ترکمنستان نیز از نیمه اسفندماه گذشته توسط ترکمنستان صادر شد.

روند رو به رشد تردد مسافر از مرز لطف آباد تا بدانجا پیش رفت که حتی موضوع گردشگری سلامت و درمان بیماران ترکمنستانی در بیمارستان امام خمینی (ره) درگز را نیز مطرح کرد.

آذرماه پارسال فرمانداری درگز از راه اندازی بخش توریسم درمانی بیمارستان امام خمینی (ره) درگز خبر داد که بر این اساس هر ماه چند بیمار ترکمنستانی در بخش ویژه توریسم درمانی بیمارستان درگز بستری شده و یا به بیمارستان های مشهد ارجاع داده می شوند.

لطف آباد و سابقه درخشان تجارت چمدانی

اما مسوولان گمرک لطف آباد به ظرفیت مغفول مانده تجارت مسافری از این مرز اشاره می کنند.

سرپرست گمرک لطف‌آباد شهرستان درگز خراسان رضوی با اشاره به رشد ۴۵ درصدی تجارت مرزی در سال ۱۴۰۱ اظهار داشت: این رشد تجارت نتیجه تغییر نگاه مثبت ترکمنستان طی سال گذشته در مرزهای گمرکی با ایران به ویژه مرز لطف آباد بوده است که حاصل دیپلماسی فعال اقتصادی و گمرکی دولت سیزدهم است.

قربان کریمی اضافه کرد: ترکمن ها در سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ در گمرک لطف آباد همکاری خوبی با ایران نداشتند که ضمن مقایسه رفتار طرف خارجی در آن دوره با حال حاضر، باید گفت که تغییر نگاه و رفتار همسایه شمالی در مرزهای مشترک با ایران مثبت است و باید از این فرصت بهره گرفت.

وی ارزش سالانه تجارت بین المللی در مرز لطف‌آباد را بیش از چهار میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: با نگاهی به سابقه تجارت در این مرز باید خاطرنشان کرد که در سال ۱۳۹۵ در این مرز ۲۵ میلیون دلار صادرات چمدانی صورت گرفت و از این حیث لطف آباد رتبه نخست صادرات چمدانی به آسیای مرکزی را از آن خود کرده بود.

سرپرست گمرک لطف‌آباد اضافه کرد: در آن سالها هر مسافر می توانست تا هزار دلار کالا با خود به ترکمنستان ببرد و تنها محدودیت؛ حمل کالاهای اساسی مانند آرد و اقلام این چنینی بود.

کریمی اضافه کرد: البته در ابتدای سال جدید با توجه به توافقات دوجانبه صورت گرفته روند جابه جایی مسافر در این مرز رونق گرفته است و اگر مسافری بخواهد کالای ایران را با خود به ترکمنستان ببرد با محدودیتی مواجه نیست و حمل کالای ایرانی به ترکمنستان با برنامه و تعرفه بسیار مناسبی در مرز لطف آباد انجام خواهد شد.

تجارت مسافری پیش درآمد بازارچه مرزی

معاون سیاسی و امنیتی فرماندار درگز نیز گفت: طی سالهای قبل و پیش از قطع ارتباط ترکمنستان و لغو صدور روادید، طبق توافقات دوجانبه برای ساکنان محلی و اهالی درگز پروانه گذر مرزی برای تردد ۱۵ روزه در ترکمنستان صادر می شد و شهروندان ایرانی سفری راحت و ارزان تر از درگز به مشهد را به کشور ترکمنستان انجام می دادند که همین مساله زمینه تجارت چمدانی را فراهم می کرد.

صولت دولتیان افزود: متاسفانه این روادید مرزی در سالهای پیش از شیوع کرونا توسط دولت ترکمنستان به صورت یکجانبه لغو شد، هر چند امروز نیز خواهان برقراری روابط مرزی و تجارت چمدانی مانند گذشته هستیم اما معتقدیم با نیاز مبرم لطف آباد، راه اندازی بازارچه مرزی مانند بازارچه مرزی باجگیران قوچان با ترکمنستان است.

وی گفت: در عین حال تا زمانی که توافقات پرفراز و نشیب با همسایه شمالی از طریق نهادهای دیپلماتیک دو کشور بررسی و اجرایی شود، حداقل نیازمند برقراری تجارت چمدانی و مسافری در مرز لطف آباد هستیم.

بر اساس پیگیری های صورت گرفته از استانداری خراسان رضوی و دفتر نمایندگی وزارت خارجه در استان، علاوه بر مرز لطف آباد، راه اندازی بازارچه مرزی در مرز سرخس و نقطه دیگر مرزی در شهرستان کلات با ترکمنستان نیز از سوی مسوولان محلی و دستگاه دیپلماسی کشور در حال پیگیری است اما ظاهرا ترکمنستان تاکنون برای راه اندازی بازارچه مرزی دیگری در طول مرز خود با خراسان رضوی متقاعد نشده است.

رضا صحراگرد افزود: به طور کلی در بازه زمانی یاد شده ۶۳ هزار و ۵۷۶ دستگاه ناوگان صادراتی، وارداتی و ترانزیتی با ۷۹۵ هزار تن کالا از پایانه مرزی سرخس تردد کرده اند که رشدی ۴۱ درصدی را نشان می دهد.

وی ادامه داد: میزان تردد ناوگان صادراتی در این مدت به میزان هفت هزار و ۵۳۵ دستگاه، ۴۵ درصد و میزان تردد ناوگان حامل بار ترانزیت خروجی با ۲۶ هزار و ۸۷۱ دستگاه، ۴۱ درصد افزایش داشته است.

معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی گفت: همچنین میزان تردد ناوگان وارداتی از طریق پایانه مرزی سرخس با ۵۰۲ دستگاه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰۶ درصد رشد داشته و ترانزیت ورودی نیز با ۱۳ هزار و ۹۳۷ دستگاه، ۲۳ درصد افزایش یافته است.

صحرا گرد افزود: تمایل بازرگانان و صاحبان کالا در خصوص خروج محموله های تجاری از این پایانه مرزی و افزایش صادرات و تردد کالاهای ترانزیتی به روش بارسپاری(ترانشیپمنت) از دلایل اصلی رونق تجارت از این پایانه مرزی بوده است.

ترانشیپ یا ترانشیپمنت عبارت است از انتقال کالا از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر. این نوع نقل و انتقال بیشتر در حمل و نقل ترکیبی رایج است که در آن از وسایل نقلیه مختلف از جمله کشتی، هواپیما، قطار، کامیون، تریلر و سایر وسایل برای ارسال کالا به مقصد استفاده می شود. جریان انتقال غالبا با تخلیه و بارگیری مجدد همراه بوده و به ۲ شکل انتقال مستقیم و انتقال غیر مستقیم است.

پایانه مرزی “سرخس” در شمال شرقی خراسان رضوی و ۱۸۵ کیلومتری مشهد، با قدمت ۲۸ ساله در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان قرار دارد و هم اکنون به کانون توجه تبادلات تجاری منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل شده است.

پارسال ۳.۲ میلیون تن از مبادلات تجاری خارجی کشور شامل صادرات، واردات و ترانزیت به ارزش ۵.۶ میلیارد دلار از مرزهای جاده ای و ریلی این شهرستان انجام شد.

بر این اساس ۱.۷ میلیون تن از این اقلام، ترانزیت ورودی و حدود ۷۰۰ هزار تن نیز ترانزیت خروجی است که بیشتر آن از طریق مرز ریلی سرخس و بقیه از مرز جاده ای صورت گرفته است.