برگزاری گردهمایی مشترک فعالین اقتصادی ایران و ترکمنستان در مشهد
98/06/04
همزمان با حضور هیاتی 80 نفره از مقامات، تجار و تولیدکنندگان ترکمنستان و برپایی نمایشگاه تولیدکنندگان این کشور (با محوریت استان آخال)، گردهمایی مشترک فعالان اقتصادی دو کشور با حضور اعضا هیات مدیره این اتاق، جمعی از مسئولین سازمان صمت، استانداری، نمایندگی وزارت خارجه استان ، جمعی از تشکل های استان و تعدادی از فعالین اقتصادی دو کشور عصر دوشنبه در مرکز نمایشگاه های بین‌المللی مشهد برگزار شد و در آن ظرفیت های موجود و موانع احتمالی تجارت بین دو کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت و طرفین توسعه همکاری های تجاری را گرو شناسایی فرصت‌های جدید به ویژه در کشور ترکمنستان دانستند.
رحمان قره‌باش در این نشست با اشاره به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های همکاری کشورهای ایران و ترکمنستان بیان کرد: در ترکمنستان 2 ظرفیت مهم، یعنی گاز و ترانزیت، وجود دارد که می‌توان از آن ها بهره لازم را در تعاملات اقتصادی دو کشور برد اما شرایط کنونی به گونه‌ای است که در استفاده از این ظرفیت‌ها دچار مسئله شده‌ایم و این رویه به ضرر دو کشور خواهد بود.
قره‌باش ادامه داد: زیرساخت‌های خوبی در دو کشور وجود دارد؛ در حال حاضر پروژه بزرگ لوله‌کشی برای انتقال گاز بین دو کشور صورت گرفته است که حدود یک میلیارد دلار برای آن هزینه شده اما این ظرفیت بلااستفاده مانده است. همچنین دو خط ریلی سرخس و اینچه‌برون به این کشور وجود دارد که به طول 667 کیلومتر می باشد اما به جهت برخی سوءتفاهمات بین دو طرف، این زیرساخت مهم نیز غیرقابل استفاده شده است. هزینه‌های این ماجرا نیز بر دوش طرف ترکمن خواهد بود. در گذشته صادرات ما به این کشور یک میلیارد دلار بود اما این میزان هم‌اکنون به بیش از 400 میلیون دلار رسیده است.
عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و ترکمنستان تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین مسائل برای توسعه تعاملات تجاری میان دو کشور موضوع تسهیل صدور روادید برای تجار و فعالان اقتصادی است، موضوعی که امیدواریم مورد توجه مقامات سیاسی طرفین قرار بگیرد. همچنین یکی از مراودات مطلوبی که بین دو کشور می‌تواند ایجاد شود در بخش برق است و زیرساخت این مسئله نیز فراهم شده اما ظرفیت مذکور تعطیل مانده است.
ایشان با بیان اینکه یکی دیگر از فاکتورهای مهم صنعت حمل‌ونقل برای دو کشور ایران و ترکمنستان است، یادآور شد: هم‌اکنون این صنعت هزینه بالایی برای این دو کشور دارد، کاهش این هزینه‌ها از درخواست‌های تجار ایران و ترکمنستان است.
قره‌باش گفت: از همسایه ترکمن خویش می‌خواهیم این مسائل را به گوش مسئولان کشور خود برسانند تا مشکلات بین تجار دو طرف کمتر باشد. شرایط همسایگی ایران و ترکمنستان شرایطی استراتژیک است اما متاسفانه دو کشور کمتر به آن اهمیت می‌دهند.
* افق اقتصادی ترکمنستان؛ فرصت ها و ظرفیت ها
محمدعلی امیرفخریان، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، هم با اشاره به تغییرات اقتصادی کشور ترکمنستان عنوان کرد: در سال‌های اخیر روند صادرات و واردات ما به این کشور تغییراتی داشته است. در حال حاضر ترکمنستان در تولید برخی محصولات به خودکفایی رسیده و همین موجب کاهش صادرات ما به این کشور شده است.
وی اضافه کرد: تلاش ما باید شناسایی فرصت‌های جدید در بازار ترکمنستان باشد تا مسیر رشد صادراتمان هموار گردد. آمارهای موجود از کاهش صادرات ما به این کشور خبر می دهند اما در مجموع تلاش ما بهبود تراز تجاری با کشورهای همسایه است.
امیرفخریان تصریح کرد: ترکمنستان یک برنامه 7 ساله برای اقتصاد خود پیش‌بینی کرده که تا سال 2025 در برخی حوزه‌ها مانند تامین انرژی و سوخت به خودکفایی دست یابد. احداث تاسیسات تولید سوخت و انرژی، بنزین، گازوئیل و سوخت هواپیما، ایجاد بزرگراه، راه‌آهن و فرودگاه، ایجاد شرایط مساعد برای زراعت، ارتقای کیفیت محصولات زراعی، اجرای برنامه‌های اقتصاد دیجیتالی، توسعه صادرات و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و همچنین ارتقای توانمندی های بخش خصوصی از اصلی‌ترین برنامه‌های این چشم‌انداز 7 ساله است.
وی بیان کرد: این برنامه چشم‌انداز فرصت‌هایی برای صادرات خدمات فنی مهندسی در بخش های راه، ساختمان، سوخت، انرژی، کشاورزی و صنایع تبدیلی فراهم می‌کند. استان ما نیز در بحث احداث راه و جاده و همچنین کشاورزی و صنایع تبدیلی از مزیت و توانمندی های مطلوبی برخوردار است و این عرصه ها باید مورد توجه قرار بگیرند.
رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به مشکلات صدور ویزا برای تجار ایرانی در سفر به ترکمنستان گفت: ویزا مسئله داخلی این کشور بوده و دولت ترکمنستان این سخت‌گیری را نسبت به تمام کشورها اعمال می کند. بخش ترانزیت نیز با پاره ای از سیاسی پیوند خورده است ولی بیشتر مشکلات این حوزه ناشی از مسیرهای جدید ترانزیتی هستند که در این کشور ایجاد شده اند. به طور کلی در حوزه مبادلات ترانزیتی خیلی نمی‌توان به آینده امید چندانی داشت.
امیرفخریان در خصوص همکاری‌های پولی و بانکی بین دو کشور گفت: در حال حاضر می‌توان تا 10 هزار دلار پول نقد به ترکمنستان منتقل کرد. باید توجه داشت اقتصاد ترکمنستان اقتصادی دولتی است اما این کشور برنامه دارد تا سهم بخش خصوصی را به میزان 70 درصد در اقتصاد غیرنفتی خود افزایش دهد.
وی همچنین از طرحی برای تامین عوارض صادراتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر داد و گفت: در این طرح، برای کسانی که با واحدهای خارجی قرارداد دارند عوارض صادراتی در نظر گرفته شده که البته هنوز اجرایی نشده است. براساس طرح مذکور، ابتدا مابه‌التفاوت نرخ ارز نیمایی با ارز 4200 تومانی محاسبه می شود و سپس اجازه صادرات به صادرکننده داده خواهد شد.
*سایه مسائل سیاسی بر روابط ترانزیتی دو کشور
مجید جلیلی، نایب رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان، نیز در این نشست خاطرنشان کرد: مسئله ویزا برای تجار مشکل جدیدی نیست و از سال‌های دور این ماجرا وجود داشته است. بسیاری از دولت‌مردان نیز تلاش داشتند این مسئله را حل کنند. این مشکل ناشی از مسائل امنیتی داخل کشور ترکمنستان است. دو ماه پیش نیز این مشکل را در گفت‌وگو با طرف ترکمن مطرح کردیم ولی آن‌ها به لحاظ مسائل امنیتی به راحتی به ما ویزا نمی‌دهند.
وی افزود: در مورد ترانزیت نیز مسائل سیاسی بر روابط ما سایه افکنده است. همکاری در زمینه تهاتر کالا با کالا با این کشور نیز خالی از اشکال نیست و آن‌ها اعتقاد دارند در این حوزه ما به آن‌ها بدهی داریم و به دلایل مختلفی با ما همکاری نمی‌کنند.
* خراسان رضوی، بیشترین سهم را در صادرات ایران به کشور ترکمنستان دارد
اما علی غفوری مقدم، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، نیز در این نشست تصریح کرد: برگزاری نمایشگاه‌هایی از این دست و حضور هیات‌های اقتصادی در کشور ما فرصتی برای ارتقا و توسعه تعاملات تجاری و اقتصادی به شمار می آید و مجالی است تا ارتباطات اقتصادی ایران و همسایگانش نیز تقویت شود.
وی ادامه داد: مشترکات فرهنگی و مرز طولانی مشترکی که میان ایران و ترکمنستان وجود دارد، بستر و بهانه خوبی برای توسعه تعاملات تجاری و اقتصادی دو کشورفراهم کرده است. این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که توسعه ارتباطات با کشورهای همسایه، در اولویت سیاست‌های اقتصادی ایران بوده و در این راه گام های مثبتی برداشته شده است.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر سهم عمده صادرات استان ما به کشورهای همسایه، مربوط به ترکمنستان و افغانستان است. بررسی روند چند سال اخیر نشان می‌دهد که حجم فعالیت‌های تجاری و تعاملات دو کشور، به ویژه رابطه اقتصادی و تجاری کشور ترکمنستان با استان ما رو به افزایش بوده است. در حال حاضر خراسان رضوی جایگاه نخست را در سهم صادرات کشوربه ترکمنستان دارد.
غفوری مقدم گفت: در خراسان رضوی بیش از 5800 واحد صنعتی فعال هستند. این خطه دارای ذخایر معدنی غنی بوده و 46 نوع ماده معدنی در آن شناسایی شده است. علاوه آن 838 واحد معدنی نیز در این استان مشغول به کار هستند. علاوه بر این، استان ما در حوزه تولیدات کشاورزی مانند زعفران و گیاهان دارویی نیز رتبه اول تا چهارم را در کشور در اختیار دارد.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با بیان اینکه خوشبختانه ظرفیت استان آخال کشور ترکمنستان در حوزه صنعتی و کشاورزی بسیار خوب است، تصریح کرد: به نظر می‌رسد زمینه‌های مشترکی برای همکاری بین دو کشور وجود دارد؛ توسعه همکاری‌های مرزی دو کشور در زمینه راه‌اندازی بازارچه‌های مرزی و استمرار برگزاری نمایشگاه‌های مشابه بین ما و همسایه‌مان و همچنین استفاده از ظرفیت تهاتر کالا امکان خوبی برای همکاری بین دو کشور فراهم می کند. امیدوارم حضور هیات ترکمن در این نمایشگاه زمینه ارتباط بیش از پیش را بین ایران و ترکمنستان در عرصه های اقتصادی و تجاری فراهم کند.
مشتاق بهره گیری از تجارب ایران در حوزه توسعه زیرساخت‌های کشاورزی و صنعتی هستیم
در ادامه بیک مراد، مدیرعامل شرکت «زمانه» در ترکمنستان به ایراد سخن پرداخت و گفت: صنعتگران کشور ما با تجار ایرانی ارتباطاتی خوبی داشته‌اند که امیدواریم برگزاری این نمایشگاه‌ها زمینه بهبود و توسعه هرچه بیشتر روابط اقتصادی دو کشور را فراهم کند. امروز این مسئله را با اطمینان می‌گوییم که تمام محصولات فعالان اقتصادی ما در استان آخال ترکمنستان از نظر کیفیت عالی است و می‌تواند در تمام بازارهای بین‌المللی حضور داشته باشد.
وی اضافه کرد: در حال حاضر در کشور ما در حوزه توسعه زیرساخت‌های کشاورزی و صنعتی اقدامات خوبی انجام می‌شود که مشتاقیم از تجربیات کشور همسایه‌مان، یعنی ایران، در این زمینه استفاده کنیم.
مراد تصریح کرد: یکی از نقاط قوت برگزاری این نمایشگاه بهبود روابط بین دو کشور است. در برخی بخش ها نیز مشکلاتی میان طرفین وجود دارد که حل آن ها از اولویت‌های دولت ترکمنستان به شمار می آید و زیرساخت رفع آن آماده شده که امیدواریم این مسائل بهبود یابد.
کرون صفر علی‌اف، یکی دیگر از فعالان اقتصادی ترکمنستان نیز پشت تریبون قرار گرفت و اظهار کرد: هدف ما از حضور در این نمایشگاه، عرضه محصولات تولیدی کشورمان و اطلاع‌رسانی در خصوص پیشرفت‌های آن است. شرکت ما در شهر عشق‌آباد در حوزه تولید قالی، لوازم خانگی و مبلمان فعالیت دارد. امیدواریم این جنس تعاملات به ارتقای روابط طرفین بیانجامد.
گفتنی است؛ همزمان با این همایش، نمایشگاه تولیدکنندگان استان آخال کشور ترکمنستان نیز از سوم الی پنجم شهریور در نمایشگاه بین‌المللی مشهد برپا شد که در آن شرکت های عضو اتحادیه تجار و صنعتگران کشور ترکمنستان حضور داشتند.