بهره گیری از فرصت‌های مرزی از رویکردهایی است که در دولت سیزدهم توجه بسیاری به آن شده تا جای اینکه رئیس جمهور به عنوان نفر اول دستگاه اجرایی بارها خواستار شکل گیری و تقویت دیپلماسی اقتصادی در حوزه سیاست خارجی برای افزایش مبادلات با ۱۵ کشور هم مرز (آبی و خاکی) با جمهوری اسلامی ایران شده است.

توسعه تجارت با همسایگان و کشورهای منطقه به یکی از اولویت‌های سیاست خارجی دولت مردمی و جهادی تبدیل شده است.

در همین راستا مسئولان اجرایی و نمایندگان مجلس در استان گلستان تلاش کردند تا در این رویکرد اثربخش مشارکت داشته و نقش آفرین باشند.

راه اندازی و ایجاد بازارچه مرزی گمیشان و حسنقلی یکی از رویکردها و هدف‌گذاری‌های بود که با حمایت همه جانبه دولت و نمایندگان گلستان در مجلس شورای اسلامی در آستانه نهایی شدن است و بزودی عملیاتی می‌شود؛ موضوعی که رهاوردهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی بسیار مشهودی در حوزه روابط دو کشور دوست و همسایه ایران و ترکمنستان بر جای خواهد گذاشت.

شهرستان مرزی گمیشان در شمال غربی استان گلستان با ۸۰ هزار نفر جمعیت در حاشیه دریای خزر قرار دارد، این شهر مرزی نزدیک ترین فاصله را با شهر حسنقلی ترکمنستان داشته و ۱۵ کیلومتر با مرز جمهوری اسلامی ایران فاصله دارد.

مطالعه احداث بازارچه مرزی

فرماندار شهرستان گمیشان در این خصوص گفت: ایجاد و استقرار بازارچه مرزی در شمال شهرستان گمیشان به طور جدی توسط استاندار گلستان و مجمع نمایندگان استان گلستان در دست پیگیری بوده و به طور ویژه دفتر اقتصادی استانداری گلستان تحولات و پیش نیازهای این طرح بزرگ را در دستور کار خود قرار داده است.

امید سقلی گفت: مطالعات نهایی احداث بازارچه مرزی در منطقه گمیشان و حسنقلی ترکمنستان توسط مشاوران ملی در دست اقدام است و نتیجه آن در هفته‌های آینده به وزارت کشور منعکس خواهد شد.

وی افزود: پس از تأیید نهایی این فرایند در هیئت دولت، تأمین زیرساخت‌ها به سرعت در منطقه اجرایی می‌شود.

۱۵ کیلومتر از راه دسترسی به بازارچه خاکی بوده که با تأیید نهایی، با قید فوریت آسفالت خواهد شدسقلی گفت: در حال حاضر از ۳۰ کیلومتر مسیر دسترسی به مکان پیشنهادی بازارچه حدوداً ۱۵ کیلومتر آسفالت و ۱۵ کیلومتر خاکی است که پس از تأیید نهایی با قید فوریت آسفالت خواهد شد.

فرماندار شهرستان گمیشان گفت: مطالعات لازم برای توسعه شبکه برق در منطقه انجام شده و در این خصوص دغدغه‌ای برای تأمین برق بازارچه مرزی وجود نخواهد داشت.

وی افزود: شهرستان گمیشان در زمره ۳۱ شهرستان کم برخوردار کشور محسوب می‌شود و با اجرای این پروژه سرانه درآمد خانوارهای محروم گمیشان افزایش خواهد یافت.

سقلی بیان کرد: افزایش شور و نشاط اجتماعی و همچنین فرصت جذب گردشگر از اقصی نقاط استان و کشور از دیگر فواید نهایی شدن این پروژه در منطقه محروم گمیشان است.

وی ابراز امیدواری کرد پروژه بزرگ بازارچه گمیشان و حسنقلی ترکمنستان ظرف حداکثر دو ماه آینده وارد فاز عملیاتی شود.

روند مثبت مذاکرات

رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در استان گلستان هم گفت: با توجه به تعاملات روبه افزایش جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکمنستان تلاش می‌شود بستر و مقدمات لازم برای تحصیل توافقات اولیه برای احداث بازارچه مرزی در منطقه حسنقلی ترکمنستان و گمیشان در جمهوری اسلامی ایران فراهم شود.

ذوالفقار امیرشاهی افزود: دو کشور همسایه و دوست مترصد توسعه روابط خود در همه حوزه‌ها به ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری هستند و پس از فروکش کردن شیوع کرونا نشانه‌های مثبتی در این زمینه به چشم می‌خورد.

دستیار امور بین الملل استاندار گلستان تأکید کرد: همزمان با تسهیل تبادلات تجاری در بازارچه اینچه برون و فراهم شدن دوباره بستر تجارت چمدانی بین شهروندان دو کشور، امیدواریم گشایش‌های مطلوبی در خصوص بازارچه مرزی در منطقه ایجاد شود.

امیرشاهی گفت: با توجه به رویکرد مجموعه مدیریتی ارشد استان و همچنین پیگیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی امیدواریم فرایند آماده سازی مقدمات ایجاد بازارچه مرزی در حسنقلی ترکمنستان و گمیشان در جمهوری اسلامی ایران در مسیر تأمین منافع و امنیت ملی کشورمان قرار بگیرد.

بخش عمده مذاکرات در حال اتمام است

نماینده مردم شهرستان‌های کردکوی، بندرگز، بندرترکمن و گمیشان هم گفت: موضوع راه اندازی بازارچه مرزی بین ایران و ترکمنستان در منطقه گمیشان و حسنقلی در کمیته مشترک اقتصادی ایران و ترکمنستان در اواخر سال ۱۳۹۹ به تصویب رسید.

عبدالجلال ایری افزود: در ادامه مصوبات زیادی در وزارت امور خارجه و همچنین استانداری گلستان حاصل شد و سپس موضوع در کمیته صادرات وزارت صمت مطرح و با امضای وزیر وقت صمت به هیئت دولت ارسال شد.

وی گفت: بر اساس دستورالعمل‌های موجود کارگروهی در این خصوص تشکیل و نخستین جلسه آن برگزار شد؛ تاکنون بخشی از مطالعات و اقدامات لازم برای نهایی شدن این بازارچه به اتمام رسیده است.

ایری بیان کرد: این کارگروه و کمیته ذیل هیئت دولت تلقی شده و از مسئولان استان گلستان درخواست کردند که ظرف مدت یک ماه اطلاعات تکمیلی در این خصوص را ارائه تا در هیئت دولت مطرح شود و در این خصوص دو هفته از مهلت داده شده، می‌گذرد.

نماینده مردم غرب گلستان در مجلس شورای اسلامی گفت: اخیراً با معاون اول رئیس جمهور دیداری داشتیم و دکتر مخبر دستورات خوبی در خصوص شتاب بخشی به این طرح صادر کرده است.

اجرایی شدن بازارچه از هفته آینده

وی گفت: راه اندازی بازارچه مرزی گمیشان و حسنقلی در دیدارهای اخیر رؤسای جمهوری دو کشور ایران و ترکمنستان مطرح و هر دو طرف موافقت خود را با آن اعلام کردند.

ایری افزود: انتظار است تا دو هفته آینده مطالعات این طرح در هیئت دولت بررسی و نظر مثبت دولت تحصیل و عملیات اجرایی این بازارچه آغاز شود.

وی گفت: با راه اندازی بازارچه مرزی ساختارهای اقتصادی دو استان گلستان در جمهوری اسلامی ایران و بالکان آباد ترکمنستان دچار تحولات اساسی و مثبت خواهد شد.

ایری ادامه داد: در بازارچه اینچه برون- گنبد صرفاً مراودات منحصر به کالاهای ترانزیتی و محموله‌های مسیر جاده‌ای و ریلی است اما در بازارچه مرزی گمیشان و حسنقلی با حضور شهروندان دو کشور در نقطه صفر مرزی شاهد تبادل کالاهای مورد نیاز دو کشور هستیم که اشتغال بسیار زیادی در پی خواهد داشت.

وی افزود: جهش اقتصادی در منطقه گمیشان و توسعه مراودات اقتصادی بین استان گلستان و بالکان آباد از جمله مباحثی است که همه کارشناسان متفق القول به آن اذعان دارند.

ایری ادامه داد: با توجه به اینکه تراکم جمعیت این دو کشور ایران و ترکمنستان در نواحی منتهی به سواحل خزر بسیار بیشتر از مناطق شرقی کشور است لذا جمعیت بیشتری از مواهب این بازارچه (در محدوده مجاور ساحل) برخوردار خواهند شد.

نماینده مردم غرب گلستان در مجلس شورای اسلامی گفت: بندر «ترکمن باشی» کشور ترکمنستان با منطقه صفر مرزی گمیشان حدود ۳۰۰ کیلومتر فاصله دارد و می‌تواند به عنوان کریدوری برای جابجایی کالا تبدیل شود اما در حال حاضر محموله‌های ترانزیتی از بندر ترکمن باشی با طی کردن مسافت ۸۰۰ کیلومتری از مسیر سرخس وارده ایران شده و با طی کردن ۵۰۰ کیلومتر دیگر در خاک جمهوری اسلامی ایران به گلستان می رسند.

ایری گفت: با راه اندازی بازارچه مرزی و در ادامه ایجاد گذرگاه مرزی در گمیشان، هزار کیلومتر مسافت ترانزیت کالا کاهش یافته و این امر هزینه جابجایی کالاها برای بازرگانان و تجار را به شکل محسوسی کاهش خواهد داد.

ایجاد بازارچه مرزی و یا گمرک در منطقه حسنقلی و گمیشان می‌تواند بخش زیادی از نیازمندی‌های استان و حتی استان‌های شمالی را برطرف و زمینه اشتغال پایدار هزاران نفر را در منطقه فراهم کند