چرا موقعیت ژئوپلیتیکی ایران برای آسیای میانه مهم است؟
اهمیت ژئوپولیتیکی ایران و اجماع منطقهای و افزایش سرمایهگذاری متمرکز بر کریدور شمال- جنوب و بنادر جنوبی از طرفی دیگر، این زمینه را برای ایران به عنوان یک قطب مهم ترانزیت منطقه ای و جهانی فراهم کرده، بطوری که این موقعیت راهبردی مورد توجه جدی بسیاری در آسیای میانه و قفقاز قرار گرفته است.
کشورهای آسیای میانه محصور در خشکی هستند و برای اینکه بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند، یکی از مسیرهای خوب و قابل اعتماد، مسیر ایران است تا بتوانند به آبهای آزاد خلیج فارس متصل شوند و برای صادرات و واردات از این مسیر استفاده کنند.
توسعه و کمال تمدن بشری ارتباط مستقیمی با جاده ها دارد. راه ها به قدری مهم هستند که سطح فرهنگ هر منطقه و میزان توسعه آن می تواند تعیین کننده نزدیکی آن به جاده ها باشد. آسیای مرکزی سرزمینی است که دسترسی به دریا ندارد از این روست که از قدیم الایام به دلیل عدم دسترسی به دریای آزاد، دولتمردان کشورهای این منطقه به فکر ایجاد مسیرهای نزدیک، امن و اقتصادی برای رفت و آمد و تجارت افتادند.
و موقعیت جغرافیایی ایران از این لحاظ برای آنها اهمیت حیاتی دارد.
آسیای مرکزی از شرق و جنوب با کوه های چین، افغانستان و ایران همسایه است. این منطقه که از شمال توسط بیابان ها و استپ ها و از غرب با دریای خزر احاطه شده است، دارای حوزه های آبخیز متعددی است. ترکمنستان و قزاقستان تنها کشورهایی هستند که از طریق دریای خزر ارتباط دریایی دارند.
رسانه کاسپین وستنیک (CASPIAN VESTNIK)می نویسد: ایران دارای پیوندهای تاریخی و اقتصادی محکم با آسیای میانه است که پایهای نیرومند برای ایجاد روابط با یکدیگر را فراهم میکند. از اینرو دیپلماتهای هر دو طرف نیز بارها بر شباهت فرهنگی آنها به عنوان زمینه مشترک برای تقویت همکاریها تأکید میکنند. بنابراین با توجه به جایگاه سرزمینی ایران و محصور بودن اسیای مرکزی در خشکی، این ویژگیها همه موقعیت ترانزیتی ایران را برای آسیای مرکزی مضاعف کرده است.
خبرگزاری آکی پرس قرقیزستان نیز در گزارشی نوشت: با اجماع منطقهای و افزایش سرمایهگذاری متمرکز بر گذرگاه شمال جنوب (INSTC )و بنادر جنوبی ایران بخصوص چابهار، این زمینه برای ایران فراهم شده است تا خود را به یک قطب ترانزیت و تجاری مهم بخصوص برای کشورهای اسیای میانه و قفقاز از جمله روسیه تبدیل کند که درآمدهای مالیاتی قابلتوجهی و همچنین اهرم استراتژیک برای خود به دست میآورد. این تغییرات تا حد زیادی به حفاظت از منافع ایران و رهایی ایران از قید تحریم های غرب کمک خواهد کرد.
این رسانه آسیای میانه با یادآوری اینکه اهمیت راهبردی ایران بر بندر چابهار و کریدور شمال جنوب تمرکز یافته است، نوشت: ظهور و توسعه بندر چابهار در هرمزگان راه حلی برای برخی از این مسائل ایجاد کرده است زیرا این مسیر باعث کاهش ۴۰ درصدی زمان حمل و نقل و کاهش ۳۰ درصدی هزینه های لجستیکی و همچنین برخورداری از ظرفیت ذخیره سازی و پهلوگیری برتر نسبت به سایر بندرهای ایران می شود.
علاوه بر این، ایران در تلاشهای خود برای توسعه زیرساختها برای رهایی از وابستگی به تنگه هرمز به عنوان یک مسیر مواصلاتی، گامهای قابل توجهی برداشته است.
با خط لوله جدید و تأسیسات بندری ارتقا یافته در سواحل جنوبی هم مرز با خلیج عمان، ایران صادرات نفت خود را از وابستگی به تنگه هرمز جدا کرده است و به ایران این امکان را می دهد که مسیر متنوعی را برای صادرات خود ایجاد کند. این قابلیت جزء لاینفک استراتژی بلندمدت ایران برای کاهش و دور زدن تاثیر تحریم های ایالات متحده است. این تحولات به نفع ایران بوده است که چشم انداز درآمد پایدار از مالیات بر تجارت از طریق کریدور سمال – جنوب (INSTC ) و درآمد از بندر چابهار را ایجاد کند.
موقعیت راهبردی و ژئوپلتیکی جمهوری اسلامی ایران همواره مورد توجه سایر کشورهای جهان قرار داشته است از این رو میتوان سهم قابل توجه ای از ترازیت کالا را با استفاده از توسعه زیرساختهای ریلی جادهای به خود اختصاص داد. این کریدور یکی از مهم ترین گذرگاههای ارتباطی نیمکره شرقی است که با ابتکار سه کشور ایران روسیه و هند تاسیس شد و سپس با پذیرفتن ۱۱ کشور دیگر شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان، خود را به عنوان مسیری جایگزین و قابل اعتماد به اثبات رسانده است.
کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه بارها بر راه اندازی و تکمیل هر چه سریعتر کریدور شمال جنوب تاکید کرده و گفته است: تنها خلاء این مسیر در کشورمان خط راه آهن رشت- آستارا به طول ۱۶۴ کیلومتر است که در رایزنی با مسئولان متولی بارها اعلام کرده ام که تکمیل این مسیر از «نان شب هم واجب تر» است.
مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری در گفتوگو با ایرنا نیز تصریح کرد روابط ترانزیتی ایران با کشورهای آسیای میانه بخصوص از طریق کریدور شمال – جنوب اغاز شده است.
«جواد هدایتی» مدیرکل حمل و نقل بینالملل و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای با بیان اینکه تسهیل شرایط عبور مرزی ناوگان باری ایران از کشورهای آسیای میانه از مسیر دیپلماسی مورد پیگیری قرار گرفت، گفت: تردد عادی مرزی بین ایران و ترکمنستان پس از ۳۲ ماه وقفه برقرار شد.
با ورود یک دستگاه ناوگان ترکمنستانی ماه گذشته به پایانه مرزی اینچهبرون، تردد مرزی بین کشور ایران و ترکمنستان از طریق این پایانه پس از قریب به ۳۲ ماه وقفه بهصورت عادی برقرار شد.
جواد هدایتی درباره اینکه آیا این دستاورد از نتایج نخستین اجلاس وزرای ایران با نمایندگان شش کشور آسیای میانه درباره همکاریهای ترانزیتی است که مهرماه امسال در تهران برگزار شد، اظهار داشت: تسهیل شرایط عبور مرزی از موضوعات جدی ایران در اجلاس ترانزیتی آسیای میانه بود که محقق شد.
وی توضیح داد: ایران با کشورهای حوزه آسیای میانه در سالهای قبل به ویژه پس از فروپاشی شوروی سابق، روابط تجاری دو جانبه و ترانزیتی خوبی داشت.
به گفته هدایتی کشورهای آسیای میانه کشورهای محصور در خشکی هستند و برای اینکه بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند، یکی از مسیرهای خوب و قابل اعتماد برایشان مسیر ایران است تا بتوانند به آبهای آزاد خلیج فارس متصل شوند و برای صادرات و واردات از این مسیر استفاده میکردند.
هدایتی گفت: در چند ماه گذشته نشستها و مذاکرات متعددی را برای فعالسازی کریدور شمال – جنوب با کشور فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان داشتیم که ناظر بر شاخه غربی دریای خزر میشود؛ در اجلاس ترانزیتی آسیای میانه مسیر شرق دریای خزر را به موازات مسیر غربی فعال میکنیم؛ چون ظرفیت مرزی بیشتری داریم و امکان اتصال ریلی را در چند نقطه مثل سرخس و اینچهبرون همراه با امکان حمل و نقل ترکیبی داریم.
مدیرکل حمل و نقل بینالملل و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای تاکید کرد: عمده دستاوردی که برای این اجلاس در نظر داریم فعالساز مسیر کریدور شمال به جنوب اعم از بندرعباس و یا بندر چابهار به سمت کشورهای آسیای میانه و نهایتاً روسیه خواهد بود که این میتواند زمینهساز اتصال به کشور چین هم باشد و ما بتوانیم با امتداد کریدور محور شرق به غرب را هدف قرار دهیم و از طریق چین اتصال به کشورهای آسیای میانه بتوانیم شاخه جنوبی کریدور شرق به غرب یا چین به اروپا را فراهم کنیم.
هدایتی درباره اینکه گام نخست اجرای بیانیه اجلاس ترانزیتی ایران و ۶ کشور منطقه چه بود، ادامه داد: گام نخست تعریف یکسری نظامات تعرفهای و برداشتن موانع بود. مهمترین مسایلی که در حوزه حمل و نقل جادهای گریبانگیر و کند کننده ترانزیت است سه محور اصلی یعنی ویزا، مجوزها و نظام تعرفهای است. اکنون در بخش تعرفه قدم مثبتی برداشته شد و کاهش قابل ملاحظهای از سوی ترکمنستان داده شد؛ اما باز هم به نوعی جا دارد که روی این موضوع کار شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی ایران نیز از آمادگی ایران برای افزایش ترانزیت کالا با کشورهای آسیای میانه خبر داد. شهریار افندی زاده با تشریح موقعیت استراتژیک جغرافیایی و مزیت های لجستیکی ایران در همایش بین المللی لجستیک و مزیت های آن در توسعه ارتباطات حمل و نقل بین تاجیکستان و کشورهای منطقه، گفت: ترانزیت کالاهای چینی از طیف تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان به ایران و سپس به ترکیه و اروپا انجام شود.
وی در ادامه افزود: روابط ایران و تاجیکستان نقش مهمی برای دو کشور در زمینه ارتباط سایر کشورها در مسیر ترانزیت کالا، صادرات و واردات دو کشور مانند ازبکستان، ترکمنستان و افغانستان دارد.
در تاریخ ۸ تا ۹ اکتبر، نمایندگان روسیه، جمهوری آذربایجان، ایران و کشورهای آسیای میانه – قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در کنفرانس دو روزه در تهران که به توسعه همکاری ها در زمینه ترانزیت کالا اختصاص داشت، شرکت کردند.
رسانه روسی نزاویسمیا درباره اهمیت کریدورهای حمل و نقلی می نویسد: سازمان همکاری شانگهای در حال تبدیل شدن به یک سازمان جدی است که بزرگترین قدرت های جهانی و منطقه ای اروپایی-آسیایی – روسیه، چین، هند، پاکستان، ایران و همچنین کشورهای منطقه – قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان را متحد می کند. بنابراین، شکلگیری ارتباط متقابل حملونقل در چارچوب سازمان همکاری شانگهای بین اعضای آن یکی از وظایف اصلی سازمان است.
موقعیت راهبردی چابهار
دسترسی به آب های گرم در جنوب ایران بیشترین سود را برای کشورهای آسیای میانه به همراه دارد. مسیرهای دریایی ایران می تواند به کشورهای آسیای میانه دسترسی به دریای آزاد بدهد. این کشورها در سال های اخیر توجه ویژه ای به جاده های جنوب ایران به ویژه کریدور ترانزیتی بین المللی شمال – جنوب داشته اند. بندر چابهار در جنوبی ترین نقطه ایران با موقعیت استراتژیک خود نزدیک ترین جاده در دسترس به کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه است، بنابراین این بندر از اهمیت بالایی برخوردار است. تمایل زیادی برای ساخت و سرمایه گذاری در این منطقه در سطح محلی و بین المللی وجود دارد. به عنوان مثال، قزاقستان به عنوان بزرگترین اقتصاد آسیای مرکزی با تولید ناخالص داخلی ۱۶۰ میلیارد دلار، تمایل خود را برای سرمایه گذاری در چابهار اعلام کرده است.
قزاقستان نیز با استفاده از بندر چابهار در حال گسترش روابط با هند است. اتصال شبکه ریلی قزاقستان به شبکه ریلی ایران و دسترسی ارزان و سریع به بندر استراتژیک چابهار برای قزاقستان مهم است. یکی از اهداف اصلی قزاقستان برای دسترسی به چابهار، صادرات محصولات کشاورزی است، از این رو این کشور قصد دارد ساخت انبارها و طاقچه ها در بندر چابهار ایران را در دستور کار خود قرار دهد. مشارکت در پروژه جاده ابریشم چین نیز فرصت دیگری برای قزاقستان در این زمینه است. ترکمنستان نیز به نوبه خود برای سرمایه گذاری در منطقه چابهار با هدف صادرات کالا به نقاط مختلف جهان از طریق چابهار ابراز علاقه کرد.
مقامات دولتی این کشور بر اهمیت بندر چابهار برای دسترسی عشق آباد به بازارهای جهانی تاکید دارند. در حال حاضر ترکمنستان از طریق دو گذرگاه مرزی سرخس و اینچه برون که دروازه ورود کشورهای آسیای میانه است به شبکه راه آهن ایران متصل است.
ازبکستان به دنبال سرمایه گذاری و استفاده از موقعیت ویژه منطقه آزاد اقتصادی چابهار از طریق کریدور ترانزیتی و حمل و نقل بین المللی «ازبکستان-ترکمنستان-ایران-عمان» است. در مورد چابهار، ایران و ازبکستان برنامه هایی مانند اتصال راه آهن ازبکستان به افغانستان و دسترسی به ایران از این مسیر دارند. تاجیکستان و قرقیزستان به ویژه نیاز به استفاده از بندر چابهار دارند، زیرا این کشورها اقتصاد ضعیفی دارند، در آسیای مرکزی محصور در خشکی هستند و خواهان تنوع بخشیدن به اقتصاد خود هستند.
به طور کلی می توان گفت که بندر چابهار برای کشورهای آسیای میانه مزیتی برای ترانزیت و صادرات کالاهای خود از طریق خطوط ریلی متصل به سیستم حمل و نقل ایران فراهم می کند. منطقه آزاد اقتصادی چابهار به عنوان تنها بندر دریایی ایران، کشورهای آسیای میانه را به دریای آزاد متصل می کند و آنها را از حفره ژئوپلیتیک و اقتصادی بیرون می کشد.
راجیف نارایانان، کارشناس سیاست هند و عضو اندیشکده مؤسسه خدمات متحد هند درباره اهمیت بندر چابهار در این کشور گفت: این بندر به نفع همه کشورهای منطقه از جمله کشورهای آسیای میانه، ایران و افغانستان است. آسیای مرکزی. سرمایه گذاری در بندر چابهار فرصتی است که کشورهای آسیای میانه برای توسعه اقتصاد خود ارائه می کنند.
یکی دیگر از ویژگی های چابهار عدم درگیری بین غرب آسیا و خلیج فارس در این منطقه است. رویدادهایی که در غرب آسیا رخ می دهد بیشترین تأثیر را بر خلیج فارس به دلیل ارتباط آن با این منطقه دارد. اما بندر چابهار خارج از این تحولات است. به گفته جاوید منتظران، کارشناس علوم سیاسی، وابستگی ایران به خلیج فارس در طول جنگ ایران و عراق باعث شکست ایران شد.
اهمیت استراتژیک اقتصادی و ژئوپلیتیکی بندر چابهار در اندیشکده های جهان نیز نمود پیدا کرده است. مرکز تحلیلی آمریکایی مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی می نویسد: به لطف دو بندر چابهار و گوادر، منطقه جنوب شرق ایران و منطقه جنوب غرب پاکستان به عرصه های همکاری استراتژیک بین دو مقام منطقه یعنی هند و ایران تبدیل شده است. چین با کشورهای منطقه، به هر حال، چابهار در کریدور آسیای جنوبی قرار دارد که از طریق هند و میرجاوه در ایران می گذرد و آسیای جنوب شرقی را به اروپا وصل می کند هند، ایران و افغانستان در تلاش برای توسعه زیرساخت های ارتباطی از جمله بنادر، شبکه های جاده ای و ریلی هستند. کشورهای شرق آسیا به ویژه ژاپن به ویژه در مقایسه با چین به دنبال استفاده از چابهار در حوزه های اقتصادی و ترانزیتی برای بهره مندی از این حوزه ها هستند.
علاوه بر این، کریدور حمل و نقل بین المللی شمال به جنوب نیز در منطقه آزاد اقتصادی چابهار در حال تقویت است. این پروژه روابط اقتصادی بین بلاروس، قزاقستان، تاجیکستان، آذربایجان، ارمنستان، اوکراین، بلغارستان و قرقیزستان را گسترش خواهد داد. این کریدور با صرفه جویی ۳۰ تا ۴۰ درصدی در هزینه ها و زمان حمل، سالانه ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن بار را حمل می کند.
کریدور شمال-جنوب اقیانوس هند و خلیج فارس را از طریق ایران به دریای خزر و سپس از طریق روسیه در سن پترزبورگ به اروپای شمالی متصل می کند که امکان حمل بار از بندر بمبئی در هند به بنادر بندرعباس و چابهار را فراهم می کند. کالاها از طریق راه آهن به بنادر دریای خزر منتقل می شوند، سپس به سایر بنادر دریای خزر و از آنجا از طریق ولگا به فدراسیون روسیه و شمال اروپا به فنلاند می روند. اگرچه کشورهایی مانند چین و پاکستان به دنبال سازوکارهایی موازی با سازوکارهای بندر چابهار هستند، اما پتانسیل چابهار می تواند منجر به همکاری سازنده بین ایران و پاکستان شود. به عنوان مثال، با ایجاد خط لوله نفت از پاکستان به چین و جبران پروژه ناتمام خط لوله گاز میر، ایران می تواند به خط چین و پاکستان متصل شود. این می تواند مسیرهای تجاری جدیدی را برای ایران باز کند و عنصر مهمی در افزایش تجارت ایران با چین و آسیای مرکزی باشد.
منبع: ایرنا
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
وضعیت فعال ترانزیت ایران و ترکمنستان، امیدواری به همکاری گسترده در کریدورهای مشترک
وضعیت فعال ترانزیت کالا میان ایران و همسایه شمالی اش ترکمنستان افق جدیدی را برای همکاریهای منطقهای دو کشور هم در قالب کریدور عشق آباد و هم کریدور شمال – جنوب فراهم میکند.
ترکمنستان یکی از بازارهای اصلی صادرات ایران به شمار میآمد و مسیر دسترسی کشورمان به آسیای میانه است. ترکمنستان دارای چهار گذرگاه مرزی سرخس، لطف آباد، باجگیران و اینچه برون با ایران است که عمده ترددهای تجاری ریلی و جاده ای به ترتیب از طریق سرخس، لطف آباد و اینچه برون انجام می شود.
اخیرا جواد هدایتی، مدیرکل ترانزیت و حمل و نقل بینالمللی سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور از ساری و جاری بودن تردد در ۳ مرز از ۴ مرز ایران و ترکمنستان خبرداده است. بنا به اظهارات وی تنها مرز باجگیران در حال حاضر غیرفعال است. ترکمنستان و در ادامه قزاقستان و روسیه کریدور شاخه شرقی دریای خزر و کریدور شمال –جنوب محسوب میشود
کشور ترکمنستان هم مرز با خراسان رضوی و یکی از ۱۰ مقصد اصلی صادرات این استان و دروازه ورود به کشورهای آسیای میانه محسوب میشود.
لغو تعرفه حمل و نقل ترانزیتی ایران به ترکمنستان
مهرماه سال جاری محسن رکنی، مدیر پایانه مرزی لطف آباد خراسان رضوی گفته بود که کشور ترکمنستان با هدف تسهیل در روند حمل و نقل کالا، عوارض سنگین حمل کالای ترانزیتی توسط ایران برپایه “پیمایش تن کیلومتر” از این مرز زمینی و دیگر مرزها را لغو کرده است.
بر اساس توافق دو کشور از اوایل مهرماه، ترکمنستان عوارض حمل کالای ترانزیت توسط ناوگان ایرانی بر پایه “پیمایش” یعنی ۱.۵ دلار به ازای هر کیلومتر حمل کالا در قلمرو آن کشور را، اختصاصا برای ناوگان ایرانی لغو نموده است. براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک ترکمنستان، در ۵ ماهه اول سال جاری ایران جزو ۱۰ کشور اول طرف معامله با ترکمنستان بوده است. این آمار نشان دهنده مساعی دو طرف برای تسهیل مناسبات تجاری دو جانبه است.
با توجه به وقایع اخیر حوزه قفقاز، درگیری نظامی روسیه و اوکراین و کمبودهای شناور در دریای خزر، لغو تعرفه حمل و نقل ترانزیتی ایران به ترکمنستان میتواند گامی به سوی رونق مسیر آلترناتیو شرق دریای خزر در جهت توسعه کریدور شمال- جنوب و موافقتنامه عشقآباد باشد
این اقدام از سوی ترکمنستان موجب کاهش مناسب هزینههای صادرات و حمل و نقل در مسیر کشورهای حوزه آسیای میانه میشود. شکی نیست این تصمیم مثبت عشق آباد قطعا از بروز خسارات به کالاها و بارگیرها که طی سه سال اخیر و پس از پاندومی کرونا و بنا به درخواست دولت ترکمنستان در مرزهای مشترک جابهجا میشدند، جلوگیری میکند و باعث از سرگیری حمل یکسره، تسهیل تردد و همچنین کاهش اعتراضات صاحبان کالا، شرکتها و رانندگان حملونقل بینالمللی میشود.
این مساله می تواند با توجه به اتفاقات اخیر در حوزه قفقاز، درگیری نظامی روسیه و اوکراین و کمبودهای شناور در دریای خزر گامی به سوی رونق مسیر آلترناتیو شرق دریای خزر در جهت توسعه کریدور شمال- جنوب و موافقتنامه عشقآباد باشد.
با توجه به سیاستهای راهبردی دولت سیزدهم مبنی بر توسعه همکاریهای اقتصادی، تجاری و حمل و نقلی با کشورهای همسایه و منطقه، ایران نیز در قالب رفتار متقابل همین نوع تعرفه ها را بر ناوگان ترکمنستان وضع خواهد کرد.
پایانه مرزی لطف آباد در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان در ۳۰۰ کیلومتری شمال مشهد و ۱۱۰ کیلومتری جنوب عشق آباد پایتخت ترکمنستان قرار دارد. خراسان رضوی از شمال و شمال شرق به طول تقریبی ۵۳۱ کیلومتر دارای مرز مشترک با ترکمنستان است که این مرز در محدوده شهرستانهای قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالحآباد قرار دارد.
افزایش دو و نیم برابری تردد ناوگان تجاری با ترکمنستان از مرز سرخس
مهرماه سال جاری نیز حسن نوری زاده، سرپرست فرمانداری سرخس اعلام کرد که تردد ناوگان تجاری از مرز جاده ای سرخس در خراسان رضوی با کشور ترکمنستان طی چند هفته گذشته در مقایسه با ماه های قبل دستکم ۲.۵ برابر افزایش یافته است.
تا شهریور امسال ورود و خروج ناوگان صادراتی و ترانزیتی از مرز جاده ای سرخس روزانه بین ۱۷۰ تا ۲۰۰ دستگاه بود، اما در حال حاضراین تردد به ۵۳۰ تا ۵۵۰ دستگاه کامیون در روز افزایش یافته است.
در پی توافقات میان دو کشور مبنی بر رفع محدودیتهای کرونایی و تسهیل تردد ناوگان، اکنون کامیونهای ترانزیتی به صورت مستقیم از خاک ترکمنستان عبور می کنند حال آنکه قبلا بواسطه محدودیت کرونایی باید بار خود را تحویل کشنده ترکمنستانی می دادند.
پایانه مرزی سرخس در شمال شرقی خراسان رضوی، در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان قرار دارد و اکنون به کانون توجه تبادلات تجاری منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل شده است.
سال گذشته ۳.۲ میلیون تن از مبادلات تجاری خارجی کشور شامل صادرات، واردات و ترانزیت به ارزش ۵.۶ میلیارد دلار از مرزهای جاده ای و ریلی این شهرستان انجام شد، بر این اساس ۱.۷ میلیون تن از این اقلام ترانزیت ورودی و حدود ۷۰۰ هزار تن نیز ترانزیت خروجی است که بیشتر آن از طریق مرز ریلی سرخس و بقیه از مرز جاده ای صورت گرفته است.
سرخس با موقعیت ژئواکونومیک، زیرساختهای مرزی و حمل و نقلی و همچنین قرار گرفتن میان کشورهای محصور در خشکی، تبدیل به گرانیگاه تجارت در آسیای مرکزی شده است
برخورداری از موقعیت ژئواکونومیک، زیرساختهای مرزی و حمل و نقلی و همچنین قرار گرفتن میان کشورهای محصور در خشکی، شهرستان سرخس در خراسان رضوی را به گزینه نخست تبدیل شدن به گرانیگاه تجارت و ترانزیت در آسیای مرکزی و یا قلب زمین در منطقه “اوراسیا” تبدیل کرده است.
صاحبنظران عبور ۲ طرح “یک کمربند – یک جاده” و “کمربند اقتصادی راه ابریشم” از این محدوده محصور در خشکی و نیز سرمایه گذاری قدرتهای جهانی از جمله چین در این طرح ها را از عوامل تاثیرگذار بر تجارت آینده بزرگترین پهنه خشکی زمین، یعنی اوراسیا، ارزیابی می کنند
صاحبنظران عبور ۲ طرح “یک کمربند – یک جاده” و “کمربند اقتصادی راه ابریشم” از این محدوده محصور در خشکی و نیز سرمایه گذاری قدرتهای جهانی از جمله چین در این طرح ها را از عوامل تاثیرگذار بر تجارت آینده بزرگترین پهنه خشکی زمین، یعنی اوراسیا، ارزیابی می کنند.
هرچند سرخس نزدیکترین واحد سرزمینی ایران به قلب زمین در خشکی اوراسیا است، اما ارزیابی مختصری از حجم تبادلات تجاری کشورمان با همسایگان نشان می دهد این پایانه مرزی پتانسیل و ظرفیت ترازیتی به مراتب بیشتر اط حجم کنونی با کشور ترکمنستان دارد.
البته خبرهای دیگری نیز از توسعه تجارت و ارتقای موقعیت لجستیکی سرخس به گوش می رسد که بخشی از آن با افزایش فعالیت اقتصادی چین در محدوده آسیای مرکزی گره خورده است.
براساس اعلام تلویزیون دولتی چین، شهر “هورگوس” در استان شرقی سینگیانگ چین، که به عنوان گذرگاه ریلی و جاده ای بین چین و کشورهای آسیای مرکزی و اروپا شناخته می شود، از سال ۲۰۲۰ تاکنون چندین هزار قطار باری حامل اقلام صادراتی و وارداتی از مبدا چین و از طریق این گذرگاه به مقصد کشورهای آسیایی و اروپایی در رفت و آمد بوده اند.
این مسیر ریلی و جاده ای که بخش مهمی از پازل طرح “کمربند و جاده” چین است، در مسیر خود به خطوط جاده ای و ریلی ترکمنستان وصل می شود، که همسایگی سرخس با ترکمنستان، امیدها به افزایش نقش آنرا در این تبادلات پررنگ تر کرده است.
البه لازم به ذکر است که در پی همه گیری بیماری کرونا مرزهای ایران و ترکمنستان به مدت ۹ ماه بسته شد و پس از بازگشایی نیز میزان پذیرش کالا بسیار اندک بود و ناوگان ایرانی اجازه ورود به ترکمنستان را نداشت، تا اینکه دولت ترکمنستان مصوبهای را تصویب و اجازه عبور ناوگان ایرانی را بر اساس این مصوبه با شرایط خاص داد.
رونق ترانزیت کالا از مرز اینچه برون
در استان گلستان ۱۴۴ کیلومتر خط ریلی وجود دارد که از سال ۱۳۹۳، گرگان به راه آهن کشور ترکمنستان و قزاقستان و چین از طریق اینچهبرون گنبدکاووس برای جابجایی کالا متصل شده و ترانزیت کالا از طریق اینچهبرون هم از ابتدای امسال با تقویت دیپلماسی دولت سیزدهم شدت گرفته است. اینچه برون تنها گمرک زمینی و ریلی استان گلستان در مرز ایران و ترکمنستان است.
اوایل آبان ماه امسال سید ابراهیم حسینی، مدیرکل گمرکات گلستان گفت که با پیگیری استانداری گلستان محدودیت تردد کامیونهای ایرانی به مقصد ترکمنستان از مرز زمینی اینچهبرون پس از سه سال در پی شیوع ویروس کرونا برداشته شد.
از اول سال جاری تا مهرماه افزون بر ۱۱ هزار و ۸۴۱ تن انواع کالا به ارزش ۲۳ میلیون و ۶۹۴ هزار و ۹۷۹ دلار از طریق گمرک مرزی اینچهبرون وارد استان گلستان شده است که به لحاظ وزنی ۱۸ درصد بیشتر و به لحاظ ارزش دلاری ۲۵ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل است.
منطقه اینچه برون به گواه بسیاری از کارشناسان، مسوولان و نیروهای نظامی و امنیتی استانی و ملی از مناطق مرزی بسیار امن کشور است، وجود گمرک و پایانه مرزی اینچه برون، وجود منطقه ویژه اقتصادی اترک، خط ریلی بین المللی ایران – ترکمنستان – قزاقستان که از اینچه برون میگذرد، برخورداری از راههای ارتباطی مناسب، نزدیکی به فرودگاه بین المللی گرگان و بندر و اسکله چند شهر ساحلی استان از مهمترین زیرساختهای موجود توسعه در این خطه است.
البته به نظر میرسد تاکنون به نحو مطلوب از زیرساختهای موجود منطقه اینچه برون خصوصا خط ریلی بین المللی آن که در آذر ۹۳ با حضور روسای جمهوری سه کشور همسایه یعنی “ایران، ترکمنستان و قراقستان” افتتاح شد، استفاده نشده است. با تصویب هر چند با تاخیر هفت ساله منطقه آزاد تجاری – صنعتی اینچه برون در اردیبهشت امسال، نگاهها به سمت توسعه هرچه بیشتر این منطقه است.
به زعم کارشناسان، منطقه آزاد اینچه برون گلستان دارای ظرفیت و پتانسیلی منحصر به فرد برای توسعه و رونق اقتصادی استان گلستان است و در صورت ایجاد زیرساختهای مناسب، این منطقه میتواند فرصتی کم نظیر برای اقتصاد ملی و تعمق روابط فرهنگی ایران با ترکمنستان و سایر کشورهای آسیای میانه رقم زند.
یکی از مهمترین کمبودهای زیرساختی منطقه آزاد تجاری – صنعتی اینچه برون ایجاد یک خط ریلی جدید از مسیر اینچه برون به گنبدکاووس – آزادشهر – شاهرود است تا از آن مسیر به کریدور ریلی شمال – جنوب اتصال یابد. اگرچه در وضعیت فعلی اینچه برون از طریق خط ریلی به گرگان – ساری – گدوگ و گرمسار با کریدور شمال – جنوب ارتباط دارد اما به گفته مدیرکل گمرکات گلستان این خط ریلی دارای مشکلاتی است.
از جمله مزایای اجرای خط آهن اینچه برون – گنبدکاووس – آزادشهر – شاهرود میتوان به کوتاهتر شدن مسیر رسیدن به راه آهن شمال – جنوب، کاهش هزینههای ترانزیت و حمل بار و عبور آسان واگنهای کشورهای آسیای میانه و چین از خطوط ریلی ایران اشاره کرد.
با اجرای این مسیر علاوه بر برخورداری برخی شهرهای منطقه از خط راه آهن، امکان صادرات از این شهرها به کشورهای آسیای میانه از طریق مرز اینچه برون میسر میشود ضمن اینکه خط فعلی راه آهن اینچه برون – گرمسار به دلیل برخی مشکلات فنی، طولانی بودن مسیر و نیز کوهستانی بودن و ارتفاع کم تونلهای آن، امکان عبور واگنهای تاج دار کشور ترکمنستان، قزاقستان و چین را ندارد.
در پی مذاکرات فشرده میان روسای راه آهن ایران و ترکمنستان در روزهای چهارم و پنجم آبان ماه سال جاری در حاشیه شانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی، بازرگانی، علمی و فرهنگی بین دو کشور، دو طرف تفاهم نامه همکاری های مشترک ریلی را امضا کردند که شرایط تجارت زمینی و ریلی را تسهیل می کند. بر این اساس ظرفیت تبادل واگن های حامل بار در گمرگ اینچه برون با افزایش دوبرابری به ۱۰۰ واگن در روز افزایش یافت.
دیپلماسی فعال اقتصادی ایران و ترکمنستان
فقدان دیپلماسی فعال اقتصادی یکی از دلایل اصلی فاصله حجم ترانزیت کالا میان ایران و ترکمنستان با سطح مطلوب مورد نظر است. دیپلماسی فعال اقتصادی از سوی ایران قطعا موجب رونق بیشتر مراودات تجاری و ترانزیتی با همسایگان و سایر کشورهای جهان می شود که موجب خلاصی ایران از تنگناها و رکود اقتصادی ناشی از تحریم های یک جانبه غرب است.
به همین منظور لازم است ایران تمام مساعی خود را در این زمینه به کار گیرد و ضمن رفع موانع موجود برای گسترش ترانزیت و حذف قوانین دست و پا گیر احتمالی زمینه را برای استفاده حداکثری از پتانسیل پایانه های مرزی با ترکمنستان و جهش روابط تجاری و ترانزیتی هموار کند.
همچنین به دلیل مشکلات سخت افزاری در بنادر، پروسه حمل کالاهای ترانزینی در زمان افزایش بار بسیار زمان بر می شود. از سوی دیگر وضعیت نامناسب جادهها و عدم زیر ساخت مناسب در زمینه ترانزیت و فرسودگی ناوگان حمل و نقل نیز به مشکلات موجود در زمینه ترانزیت دامن میزند.
لازمه ناوگان بین المللی توانایی رقابت با ناوگان های کشورهای همسایه است. فرسودگی کامیونها و ناوگان حمل و نقل موجب افزایش کرایه حمل شده و بهای تمام شده کالای تزانزیتی و صادارتی را گرانتر کرده است که لازم است در این خصوص تدابیر لازم اندیشیده شده و سازمان و ارگان های مربوطه نسبت به نوسازی ناوگان های بین المللی هر چه سریع تر اقدام کنند تا ایران با استفاده از کریدورهای ریلی و جاده ای خود و هم چنین موقعیت استثنایی ژئوپلیتیک خود بتواند از طریق ترانزیت کالا خصوصا از مبدا کشورهای آسیانه میانه محصور در خشکی که به آب های بین المللی دسترسی ندارند نسبت به ارز آوری و انباشت بیشنر ثروت ملی اقدام کند.
نتیجه
ایران با اتکاء به ویژگیهای ممتاز جغرافیایی، منابع سرشار طبیعی و نیروی کار متخصص میتواند به جایگاه واقعی خود در اقتصاد جهانی برسد. موقعیت ویژه ژئوپلیتیک ایران در مسیر کریدور شمال –جنوب، شرایط جغرافیایی ایران و سایر کشورهای آسیای میانه محصور در خشکی و همچنین کریدور شرق به غرب که چین را به آسیای میانه و در نهایت از طریق ایران به اروپا متصل میکند، نعمتی خدادادی است که باید از آن کمال بهره را برد، همان گونه که ناوگان ترکمن هم اکنون از مسیرهای ایران برای ترانزیت به سمت ترکیه استفاده میکنند.
ایران در منطقه جغرافیایی قرار دارد که سرشار از منابع تولیدی (صنعتی و کشاورزی) و ذخایر زیرزمینی و معدنی است، ضمن اینکه حلقه واسط یک غول اقتصادی مانند هندوستان با آسیای مرکزی و همچنین حلقه واسط یک غول اقتصادی مانند چین با منطقه غرب آسیا و اروپا است.
حوزه ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) کشور که آن را به حوزه ژئوکومی وصل میکند و میتواند قطبی باشد برای ارزآوری، تولید و پیوندهای منطقهای حتی فراتر از مساله اقتصادی و صنعتی استفاده کنیم تا پایانه های مرزی با کشورهای آسیای میانه از جمله ترکمنستان را به عنوان یکی از مناطق تولید محور و صادرات گرا در نقطه تماس اقتصاد ایران با اقتصاد حوزه اوراسیا نه فقط ترکمنستان داشته باشیم.
با توجه به دولتی بودن اقتصاد ترکمنستان قطعا دولت ایران نیز باید ورود عمیق تر و جدی تری به بحث تبادلات تجاریو ترانزیتی با همسایگان شمالی خصوصا ترکمنستان داشته باشد . کاهش هزینه های حمل و نقل ریلی توسط راه آهن و ایجاد مرکز ویژه بررسی اتاق بازرگانی برای رصد تحولات اقتصادی و سیاسی ترکمنستان نیز باید در دستور کار مقام های مربوطه قرار گیرد.
منبع: بازار
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
وضعیت تجارت خراسان رضوی با ترکمنستان
گمرک و گذرگاه مرزی سرخس در انتهاییترین منطقه شمال شرق ایران در استان خراسان رضوی ۱۸۵ کیلومتری شمال شرق مشهد و هممرز با ترکمنستان واقعشده است و از مبادی مهم تجارت و ترانزیت خارجی کشور بهویژه با کشورهای آسیای مرکزی محسوب میشود.
ازآنجا کشورهای آسیای میانه کشورهای محصور در خشکی هستند و برای اینکه بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند یکی از مسیرهای خوب و قابلاعتماد برایشان مسیر ایران است تا بتوانند به آبهای آزاد خلیجفارس متصل شوند و برای صادرات و واردات از این مسیر استفاده میکردند.
با اپیدمی کرونا باسیاستی که ترکمنستان درباره بستن مرزهای مشترک داشت عملاً دسترسی ایران به ۴ کشور ماورای ترکمنستان فقط از مسیر این کشور فراهم بود و بعد از یک سال روش تبادل یدک که عملاً کارآمد هم نبود، جایگزین شد و فقط این امکان را فراهم میکرد که جریان حملونقل بدون تماس مستقیم بین دیگران و اتباع ترکمنستانی اتفاق افتد.البته ترکمنستان علاوه بر محدودیت تردد خودروهای ایرانی با مشکلاتی از جمله عوارض متعدد دسترسی ناوگان ایرانی به منطقه آسیای میانه را محدود کرد.
محدودیتهای تجاری
ترکمنستان ممنوعیت و محدودیت را تا آنجا پیش برد که تنها اجازه تردد ۳۰ دستگاه کامیون در طول روز از مرز سرخس و لطفآباد را به ایران می داد.
ایجاد محدودیت تردد اتباع کشور ترکمنستان از مرز سرخس، اخذ عوارض اضافی از رانندگان کامیونهای ایرانی، عدم پذیرش محمولههای صادراتی ایران به مقصد تاجیکستان از سوی ترکمنستان، برگشت کامیونها تنها بخشی از بهانهجوییهای این کشور در طی یکی دو سال اخیر بوده است.
ترکمنستان بعد از عراق و افغانستان سومین بازار صادراتی ایران به شمار میآمد و مسیر دسترسی کشورمان به آسیای میانه است لذا بسته شدن مرز ترکمنستان در طی دو سال گذشته، برای بخش خصوصی، دغدغههایی جدی را رقم زد و موجب شد تا بخشی از بازار فعالان حوزه تجارت خارجی ما به همین واسطه از دست برود.
اگرچه در این مدت تلاشهای زیادی برای برگشت به شرایط گذشته صورت گرفت و ترانزیت ریلی بازگشایی شد و پس از آن ترانشیپ آزمایشی از مرز سرخس وارد فاز اجرا گردید و حتی در مرز لطفآباد نیز این اتفاق محقق شد؛ اما مجموع این اقدامات نتوانست مراودات تجاری را به گذشته بازگرداند و لذا روند تجارت و ارتباط ما با بازار آسیای میانه، همچنان محدود و پر مشکل باقی ماند.
آغاز مراودات تجاری
موانع توسعه مراودات تجاری در نهایت با توسعه روابط دیپلماسی و سفر رئیسجمهور به تاجیکستان و ترکمنستان منجر به گشایشهای زیادی در روابط اقتصادی و تجاری با آن کشورها شد و در توسعه روابط با قزاقستان و قرقیزستان نیز مؤثر بود و خوشبختانه این مسیر برای صادرات هموار شد.
با ورود یک دستگاه ناوگان ترکمنستانی در آبان ماه سال جاری به پایانه مرزی اینچهبرون، تردد مرزی بین کشور ایران و ترکمنستان از طریق این پایانه پس از قریب به ۳۲ ماه وقفه بهصورت عادی برقرار شد.
هم چنین ترکمنستان در طی یک ماه گذشته با کاهش عوارض جادهای برای کامیونهای ایرانی در مرزهای خراسان رضوی به یکسوم نرخ گذشته و از ۱.۵ دلار در هر تن- کیلومتر به ۵۰ سنت در هر تن- کیلومتر بر بهبود روابط تجاری جامه عمل پوشاند و لذا این اتفاقات موجب خرسندی بسیاری از تجار ایرانی و شرکت های حمل و نقل ترانزیتی در خراسان رضوی شده است.
پیش از این هر کامیون ناگزیر بود بار خود را به کشنده ترکمن تحویل دهد اما اکنون رانندگان کامیونهای ایرانی میتوانند کالای خود را، بهجز عشقآباد، بدون دخالت کشنده ترکمن به نقاط مختلف حمل کنند.
پس از کاهش عوارض جاده ای حالا خبر هیا خوش دیگری نیز مبنی بر افزایش ساعت کاری در گمرک و مرز نیز به گوش می رشد. بنا بر اظهارات سرپرست اداره کل گمرک سرخس برای نخستین بار پس از بازگشایی مرز سرخس با ترکمنستان و از ۲۵ سال گذشته تاکنون ترکمنستان برای توسعه تبادلات تجاری درخواست افزایش ساعات کاری گمرک مرزی را داده است.
درحالیکه اکنون فعالیت گمرک مرز سرخس از ساعت هفت صبح تا ۱۴:۳۰ است اما طرف ترکمنستانی خواستار افزایش ساعت کاری از هفت صبح تا ۱۷ است.
بنا بر گفته سرپرست اداره کل گمرک سرخس در پی توافقات دوجانبه و تسهیل ترددها از ابتدای شهریورماه، ترددهای زمینی طی یک ماه گذشته حدود ۷۰ درصد افزایش داشته و تجارت خارجی شامل صادرات، واردات و ترانزیت کالا از گذرگاههای ریلی و جادهای مرز سرخس با ترکمنستان طی هفت ماه گذشته به مرز ۱.۵ میلیون تن رسیده که از این میان صادرات و ترانزیت به ترتیب ۱۳ و ۶۲ درصد افزایش داشته است.
افزایش مراودات تجاری با آسیای میانه
رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی بابیان اینکه خوشبختانه پس از مدتها محدودیت و کاهش صادرات کالا به ترکمنستان در حال حاضر با آمار افزایشی تردد کامیونهای تجاری روبرو هستیم به بازار گفت: بهرغم محدودیتهایی که در طی چند سال گذشته و بهویژه پس از شیوع بیماری کرونا برای تردد کامیونهای ایرانی به ترکمنستان روبرو بودیم در حال حاضر شرایط ترانزیت کالا به این کشور با توجه به رایزنیهای انجامشده و اقدامات دولت در راستای توسعه مراودات سیاسی و تجاری تسهیل شده است.
محمدعلی امیر فخریان بازگشایی بازارچه باجگیران در مرز ترکمنستان را نیز یکی دیگر از اتفاقات خوب در طی ماههای اخیر دانسته و عنوان کرد: این بازارچه علاوه برافزایش مراودات تجاری نقش قابلتوجهی در معیشت و اشتغال افراد محلی دارد.
وی همچنین با اشاره به اقدامات دولت در بحث پیمان شانگهای و تجارت با کشورهای آسیای میانه نیز گفت: این اقدام نوید بهبود و افزایش مراودات تجاری با کشورهای آسیای میانه را دارد.
وی اذعان کرد: در این راستا واردات برخی از کالاها که به ایران ممنوعیت داشت که با پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا و توافقاتی که ایران با کشورهای عضو این اتحادیه داشت، میسر شد لذا افزایش مراودات با کشورهای آسیای میانه در ماههای آینده دور از انتظار نخواهد بود.
رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی بیان کرد: در هفت ماهه امسال به ترتیب میزان صادرات کالا از خراسان رضوی به افغانستان به عنوان شریک نخست تجاری استان ۲۴۸ میلیون دلار، ترکمنستان ۱۰۰ میلیون دلار، تاجیکستان ۵۵ میلیون دلار، عراق ۵۳ میلیون دلار، ازبکستان ۴۵ میلیون دلار، امارات متحده عربی ۲۸ میلیون دلار، پاکستان ۲۶ میلیون دلار، قرقیزستان ۲۲ میلیون دلار، اسپانیا ۲۰ میلیون دلار و روسیه ۱۵.۵ میلیون دلار بوده است که این کشورها در زمره ۱۰ کشور اول صادراتی استان به شمار می روند.
فخریان میزان صادرات کالا از خراسان رضوی به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا در هفتماهه امسال را به میزان ۵۵ میلیون دلار عنوان کرد و گفت: این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل تغییری نداشته اما میزان واردات کالا از آن کشورها به خراسان رضوی ۱۴ میلیون دلار بوده که ۲۶۳ درصد رشد داشته است.
وی بابیان اینکه حجم تجارت خراسان رضوی با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا در این مدت ۷۰ میلیون دلار بوده است بیان کرد: میزان صادرات کالا از خراسان رضوی به روسیه ۱۵ میلیون دلار بوده که رشد ۲۵۰ درصدی داشته است، به ارمنستان چهار میلیون دلار با رشد ۱۳۴ درصدی همراه بوده و به کشورهای قرقیزستان به میزان ۲۲ میلیون دلار و قزاقستان ۱۳.۵ میلیون دلار بوده است.
امیر فخریان میزان صادرات کالا از خراسان رضوی به کشورهای قزاقستان و قرقیزستان در مدت هفتماهه امسال را نسبت به مدت مشابه پارسال کاهشی دانست و افزود: دلیل این کاهش تغییر مسیر ترانزیتی کالای خراسان رضوی از مرز سرخس به کشورهای ترکمنستان و قزاقستان و جایگزین شدن آن با مسیر دریای خزر بوده است، ضمن اینکه خراسان رضوی میتواند کالاهای خود را از بندر امیرآباد در استان مازندران بهطور مستقیم به بندر اکتائو در قزاقستان نیز ارسال کند.
منبع: بازار
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
رفع ممنوعیت تردد کامیون ها ایرانی و ترکمنی به عمق خاک دو کشور/ افزایش ۱۰۰ درصدی تردد کامیون ها از گمرک سرخس به ترکمنستان
رفع ممنوعیت تردد کامیون ها ایرانی و ترکمنی به عمق خاک دو کشور/ افزایش ۱۰۰ درصدی تردد کامیون ها از گمرک سرخس به ترکمنستان
♦️با تحقق مصوبات نشست روسای کل گمرکات ایران و ترکمنستان در شهریور ماه سال جاری و تسهیلات و اقدامات در نظر گرفته شده حجم تردد کامیون ها در مرزهای گمرکی مشترک دو کشور افزایش ۱۰۰ درصدی یافت.
♦️به گزارش روابط عمومی گمرک ایران، با رفع محدویت ها و ممنوعیت هایی که از زمان همه گیری بیماری کرونا اعمال شده بود، بعد از ۳ سال کامیون های حامل کالاهای ترانزیتی، صادراتی و وارداتی می توانند به عمق خاک ۲ کشور وارد شوند.
♦️این گزارش می افزاید: در این راستا و با تحقق مصوبات نشست روسای گمرک دو کشور در شهریور ماه سال جاری در محل گمرک مرزی لطف آباد ایران و آرتیق ترکمنستان، اولین کامیون ترکمنستانی وارد خاک ایران شد.
این گزارش حاکیست با این اقدام کامیون های دو طرف می توانند به صورت حمل یکسره، ترانشیپمنت مستقیم و غیر مستقیم وارد اماکن گمرکی و عمق خاک دو کشور شوند.
♦️این گزارش در خصوص دستاوردهای دیگر نشست طرفین در شهریور ماه سال جاری را حذف دریافت متقابل خط سیر عبور کامیون های ایرانی و ترکمنی در داخل خاک دو کشور از آبان امسال به ازای هر کیلومتر ۱/۵ دلار ذکر کرد و می افزاید: این امر سبب کاهش هزینه ها و افزایش حجم مبادلات تجاری خواهد شد.
♦️ این گزارش با اشاره به اینکه طرف ترکمنستانی هیچ محدودیت و ممنوعیتی در تعداد ناوگان ورودی و خروجی اعمال نمی کند، می افزاید: با توجه به علاقمندی طرف ترکمنستانی به افزایش حجم مبادلات بین کشور، مقامات گمرکی ترکمنستان خواهان افزایش ساعت کاری گمرک دو طرف هستند تا تشریفات گمرکی با سرعت بیشتری انجام شود.
براساس این گزارش محدودیت های کرونایی هم که بیش از این، طولانی شدن عملیات گمرکی را در پی داشت، برداشته شده است.
♦️این گزارش در خصوص افزایش میزان ترانزیت و صادرات کالا از گمرک مرزی سرخس می افزاید: در ۷ ماهه سال جاری میزان ترانزیت از گمرک سرخس ۶۲ درصد و وزن صادرات ۱۳ درصد افزایش یافت.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
تردد مرزی بین ایران و ترکمنستان در اینچه برون پس از ۳۲ ماه وقفه عادی شد
دبیرکل راهداری و حمل و نقل جادهای گلستان گفت: با ورود یک دستگاه ناوگان ترکمنستانی به پایانه مرزی اینچه برون، تردد مرزی بین کشور ایران و ترکمنستان از این پایانه پس از ۳۲ ماه وقفه بصورت عادی برقرار شد.
عادل مصدقی گفت: یک دستگاه ناوگان ترکمنستانی برای عملیات ترانشیپ کالا (بارگیری از یک کامیون دیگر) بدون هیچگونه محدودیت و طبق روال عادی دیروز چهارشنبه وارد پایانه مرزی اینچه برون شد.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جادهای گلستان با بیان اینکه این کامیون حاوی ۲۴ تن کاشی و سرامیک بود، افزود: ترکمنستان پایانه مرزی اینچه برون را از اسفند ۹۸ تا مهر ۱۴۰۰ بطور یکجانبه مسدود کرده بوده و از مهر ۱۴۰۰ تا کنون بصورت محدود و با روش تبادل یدک فعالیت داشته است.
عدم بازگشایی کامل مرز اینچه برون از سوی ترکمنستان
مصدقی گفت: سفر هیات اقتصادی استان به ترکمنستان در اواخر مهر امسال و دیدارهای دوجانبه و چندجانبه اداره کل و مقامات استان با آژانس حمل و نقل جادهای استان بالکان ترکمنستان و پیگیریها و مکاتبات انجام شده با مقامات ارشد سازمانی و کشوری پس از این سفر با مقامات ترکمنستانی در برقراری تردد عادی بین دو کشور تاثیرگذار بوده است.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جادهای گلستان اظهار امیدواری کرد که در آیندهای نزدیک شاهد عبور ناوگان ایرانی و گلستانی از مرز اینچه برون خواهیم بود.
حدود ۱۱ هزار ناوگان باری با ۲۴ تن وزن در شش ماه نخست امسال از پایانه مرزی اینچه برون بصورت یدک به یدک تردد کردند.
- نوشته شده در : اخبار ترکمنستان
انعقاد قرارداد ترانزیت یک میلیون تن زغال سنگ از طریق مرز ریلی سرخس
سرپرست اداره کل گمرک سرخس در خراسان رضوی گفت: قرارداد ترانزیت یک میلیون تن زغال سنگ از کشورهای مستقل مشترک المنافع (سی آی اس) از طریق مرز ریلی سرخس ایران منعقد شد.
علی اکبر کیانی علیآباد اظهار کرد: قرارداد ترانزیت یک میلیون تن زغال سنگ از کشورهای مستقل مشترک المنافع (سی آی اس) از طریق مرز ریلی سرخس ایران منعقد شد.
سرپرست اداره کل گمرک سرخس در خراسان رضوی افزود: عمده زغال سنگی که قرار است از طریق ایران و مرز ریلی سرخس ترانزیت شود، متعلق به کشور قزاقستان است اما سایر کشورهای حوزه سی آی اس مانند روسیه نیز در این قرارداد حضور دارند.
وی گفت: یک نمونه بار در قالب چند واگن زغال سنگ تاکنون برای بررسی مسیر ریلی ایران از مرز سرخس عبور کرده و اکنون اقدامات برای اجرای قرارداد در حال انجام است و در آینده این محموله بزرگ از مرز ریلی سرخس وارد کشور می شود.
سرپرست اداره کل گمرک سرخس ادامه داد: مقصد اصلی محموله زغال سنگ صادراتی قزاقستان، کشورهای هند و پاکستان است و محموله پس از ورود به ایران از طریق ناوگان جاده ای و مرزهای زمینی جنوب غرب کشور به پاکستان وارد شده و همچنین پس از بارگیری در کشتی از طریق بنادر جنوبی به هند منتقل می شود.
کیانی افزود: تجارت خارجی شامل صادرات، واردات و ترانزیت کالا از گذرگاه های ریلی و جاده ای مرز سرخس با ترکمنستان طی هفت ماه گذشته به مرز ۱.۵ میلیون تن رسید که از این میان صادرات و ترانزیت به ترتیب ۱۳ و ۶۲ درصد افزایش داشته است.
- نوشته شده در : اخبار ترکمنستان
تعرفهها و هزینههای جدید ترکمنستان برای کامیونهای بین المللی
ترکمنستان تعرفهها و هزینههای جدیدی را برای کامیونهای بین المللی وضع میکند.
-لزوم افزایش ظرفیت جادههای جدید و بازسازی شده. -عوارض و هزینههای جدید برای تریلرهای کامیون و نیمه تریلرهای کشورهای خارجی . -کل هزینه تریلرهای ورودی به کشور ۱۵۰ دلار و تریلرهای ترانزیتی ۱۰۰ دلار خواهد بود.
ترکمنستان تعرفهها و هزینههای جدیدی را برای کامیونهای بین المللی وضع میکند.
خبرگزاری بیزنس ترکمنستان: به گزارش رسانههای رسمیکشور:سردار بردی محمداف رئیس جمهور ترکمنستان روز پنجشنبه در جریان جلسه آنلاین کابینه وزیران، فرمانی را درباره تعیین عوارض و پرداختی از صاحبان تریلرهای کامیون و نیمه تریلرهای کشورهای خارجی دوره از ۱۵ نوامبر ۲۰۲۲ میلادی لغایت ۱۵ نوامبر ۲۰۲۳ میلادی که به ترکمنستان وارد میشوند و از خاک این کشور عبور میکنندرا امضا کرد.
سردار بردی محمداف در این دیدار بر لزوم افزایش ظرفیت جادههای جدید و بازسازی شده، استفاده از ظرفیت صادرات کالاهای خارجی و داخلی به بازارهای بین المللی و تحلیل ظرفیت ترانزیت خودروهای خارجی در ترکمنستان تاکید کرد.
عوارض و هزینههای جدید برای تریلرهای کامیون و نیمه تریلرهای کشورهای خارجی که از کشورهای شرکت کننده در توافقنامه عشق آباد (ایران، عمان، ترکمنستان و ازبکستان) وارد ترکمنستان میشوند، پروژه کریدور لاجورد که افغانستان را به ترکیه و اروپا از طریق ترکمنستان، آذربایجان و گرجستان متصل میکند، تعیین شده است.
کل هزینه تریلرهای ورودی به کشور ۱۵۰ دلار و تریلرهای ترانزیتی ۱۰۰ دلار خواهد بود. به گفته آژانس حمل و نقل و ارتباطات زیرمجموعه کابینه وزیران ترکمنستان، این مبلغ شامل هزینه رویههای اسنادی و عملیات گمرکی، ردیابی، بازرسی قرنطینه محصولات زراعی و ضدعفونی است.
عوارض و عوارض جدید برای افزایش رقابت پذیری سیستم حمل و نقل ترکمنستان در حمل و نقل بین المللی بار طراحی شده است.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
روز ملی صادرات مبارک
در دنیای امروز صادرات موتور توسعه اقتصادی کشورها محسوب می شود و هرچه اقتصاد کشوری پیشرفته تر، قدرت بهره وری آن بالاتر و توانمندی رقابت آن در عرصه بین المللی بیشتر باشد سهم بیشتری از تجارت جهانی را به خود اختصاص خواهد داد.
به طور کلی تقریبا تمامی دولتها، صادرات را موردحمایت خود قرار می دهندچراکه اولا صادرات مهمترین منبع درآمد ارزی کشورهای دنیا و تامین کننده نقدینگی برای اجرای برنامه های توسعه اقتصادی و فراهم کننده نیازهای وارداتی آنهاست .ثانیاصادرات موجب ارتقای کیفیت کالاهای تولیدی می شود که مصرف کننده داخلی نیز از نتیجه آن بهره مند می گردد .
لذا بایستی به بازار صادرات توجه ویژه نمود تا در نتیجه این توجه بهبود تولیدات داخلی را شاهد باشیم. بازار رقابتی توان کسب و کارها را بالا می برد که این مهم هم به رونق تولیدات داخلی خواهد انجامید و آنها را مجاب می کند به کیفیت تولیدات خود توجه نمایند و هم دلیلی می گردد که کالاهای با کیفیت وارد بازار شوند. اینها از ثمرات بازارهای رقابتی است.و نکته مهم تر اینکه صادرات می تواند به اشتغالزایی نیز کمک کند و هر چه این حوزه رونق داشته باشد تعداد بیشتری از افراد به کار مشغول خواهند شد و فضای برد برد در کشور حاکم خواهد شد.
البته برای توسعه صادرات و تشویق افراد به ورود به این حوزه باید اقداماتی انجام داد از جمله:
الف ) اعطای معافیتهای مالیاتی به درآمدهای حاصل از صادرات
ب) معاف کردن صادرکنندگان یا تولیدکنندگان کالاهای صادراتی از پرداخت هرگونه عوارض
پ) بازپرداخت حقوق گمرکی یا سود بازرگانی که صادرکنندگان برای ورود مواد اولیه مورد مصرف در ساخت کالاهای صادراتی پرداخت کرده اند .
ت) اعطای تسهیلات اعتباری به صادرکنندگان با نرخها یا کارمزدهایی پایین تر از تسهیلات متعارف
ث) پرداخت بخشی از هزینه های بازاریابی صادرکنندگان یا هیاتهای بازرگانی که سفر آنها با موفقیت توام بوده و به انعقاد قراردادهای تجاری ارزشمند منجر شده باشد .
ج) پرداخت جایزه و یارانه به واحدهای تولیدی یا صادراتی که کالاهای آنان از ارزش افزوده تناسبی برخوردار بوده و قیمتهای صادراتی آنها اختلاف فاحشی با قیمتهای بین المللی یا بازارهای هدف نداشته باشد .
چ) اعطای اعتبار به کشورهای خریدار کالاهای صادراتی بر طبق ضوابط و معیارهای مشخص
ح) پرداخت بخشی از هزینه های پروژه های تحقیق و توسعه (R&D) برندسازی (BRANDINC) ایجاد شعب نمایندگی خارجی ، برپایی نمایشگاههای برون مرزی ، طراحی WEB ، تولید کالاهای جدید ، دستیابی به بازارهای جدید و نظایر آنها
اتاق مشترک ایران و ترکمنستان بر خود لازم می داند این روز را به تمامی تلاشگران حوزه صادرات تبریک بگوید. امیدواریم با تلاش همه ی این عزیزان و همت مدیران شاهد توسعه صادرات و رونق تجارت بین الملل باشیم.
- نوشته شده در : اطلاعیه
بازگشایی گذر مرزی با ترکمنستان هزینههای تجارت را کاهش میدهد
استاندار خراسان شمالی با اشاره به مسافت نزدیک خراسان شمالی با استان آخال ترکمنستان، گفت: بازگشایی گذر مرزی بین این دو استان باعث کاهش هزینههای تجارت بین دو کشور میشود.
کشور ترکمنستان به عنوان کشوری دارای اشتراکات فرهنگی بسیار با ایران است که امیدواریم این نشست زمینه همکاری بیشتری را با خراسان شمالی فراهم کند.
استاندار خراسان شمالی ادامه داد: بخش تجاری دو طرف با اجرای تفاهم نامه امضا شده فیمابین دو کشور نقش مهمی در گسترش روابط دو کشور ایران و ارکمنستان بویژه گسترش، روابط تجاری خراسان شمالی با طرف ترکمنی دارند.
وی تصریح کرد: با توجه به میزان مسافت طی شده یک محصول از تولید کننده تا مصرف کننده و اثر آن در قیمت تمام شده، بازگشایی گذر مرزی در خراسان شمالی و کاهش مسافت تبادل تولیدات و محصولات خراسان شمالی و ترکمنستان به ویژه استان آخال به کمتر از ۳۰ کیلومتر نسبت به دیگر گذرهای مرزی موجود، نقش مهمی در کاهش هزینههای تولیدات تجار ایرانی و ترکمنی دارد که این موضوع نیز یکی از درخواستهای مردم و تجار استان نیز میباشد.
حسین نژاد گفت: وجود منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بجنورد، صنایع بزرگی همچون پتروشیمی، آلومینای جاجرم و فولاد هم میتواند دامنه همکاریهای بیشتری را با ترکمنستان بویژه استان آخال فراهم آورد.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
لزوم تاسیس بانک مشترک در کشورهای همسایه و ایجاد منطقه تجارت آزاد
با استقبال کشورهای حوزه خزر از پیشنهاد ایران مبنی بر ایجاد منطقه تجارت آزاد، علاوه بر مشخص شدن شیوه های مبادله و حقوق گمرکی، کنترل منطقه به دست غربیها نخواهد افتاد.
دومین نشست مجمع اقتصادی خزر (ایران، روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان) در حالی مسکو میزبان معاون اول رئیسجمهور بود که ایران در این نشست، هفت پیشنهاد مشخص برای ارتقای روابط اقتصادی و سیاسی پنج کشور حاشیه این حوزه آبی ارائه کرد.
محمد مخبر در رأس هیات عالی رتبه سیاسی_اقتصادی برای شرکت در مجمع اقتصاد خزر وارد مسکو شده بود. اقتصاد، محور اصلی تمامی دیدارهای معاون اول رئیسجمهور بود و جمهوری اسلامی با پیشنهادهای مشخصی در این دوره از نشست مجمع اقتصادی خزر، شرکت کرد.
گفتگو با دکتر «لیلا باباخانی» دکترای جغرافیای سیاسی و متخصص مسائل انرژی خزر و کارشناس ارشد آسیای مرکزی و شبه قاره
* همکاری در پیمان منطقه ای همچون مجمع اقتصادی خزر ظرفیت های بزرگی در اقتصاد ایران ایجاد می کند. مزایای مجمع اقتصادی خزر برای ایران چیست؟
اولین مجمع اقتصادی خزر در مرداد ماه سال ۱۳۹۸ با حضور پنج کشور عضو یعنی ایران، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و جمهوری آذربایجان در کشور ترکمنستان برگزار شد. دومین مجمع، نیز به اخیرا در روسیه برگزار شد.
مجمع اقتصادی خزر برای کشورهای عضو به لحاظ اقتصادی، مسائل زیست محیطی و حقوقی، از اهمیت فراوانی برخوردار است در حالی که توافقاتی در خصوص تقویت همکاری های انرژی، بحث سوآپ و سرمایه گذاری های مشترک، توسعه روابط تجاری، ترانزیت و حمل و نقل و محیط زیست انجام می شود. هدف اصلی تشکیل این مجمع نیز فراهم آوردن زمینهای برای غلبه بر موانع جغرافیایی و اطلاعاتی جهت سرمایه گذاری و همکاری اقتصادی و تجاری در کشورهای منطقه خزر است.
همانطور که میدانیم یکی از مسائل مهم کشورهای حاشیه دریای خزر بحث حمل و نقل و ترانزیت کالا است در حالی که ایران نقش کلیدی در کریدور شمال_جنوب در حوزه ترانزیت دارد. در همین راستا، در مجمع اقتصادی خزر توافق هایی در این زمینه حاصل شد که امید است به منافع اقتصادی کشور منتهی گردد.
با توجه به اینکه حوزه کاسپین، نزدیک به ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت با اشتراکات فرهنگی فراوان در حوزه تمدنی ایران، دارد، همین ویژگی این منطقه را به بازار بزرگی برای صادرات و واردات محصولات و خدمات گسترده برای ایران و ارتقاء سطح روابط تجاری با چهار کشور این حوزه کرده است.
از طرفی، ایران به دنبال گشایش گره های اقتصادی خود از طریق ارتباط با این کشورها و حضور پررنگ در اتحادیه های شرقی نظیر اوراسیا، پیمان شانگهای و مجمع اقتصادی خزر است. تجربه نشان داده که ایران از این طریق یعنی با عضویت در اتحادهای منطقه ای و نزدیک شدن به شرق می تواند در دور زدن و خنثی کردن تحریمها موثر عمل کند، ضمن اینکه یکی از راهبردهای مهم کشور توسعه همکاری با کشورهای همسایه است.
در این میان، تعمیق روابط با روسیه فرصت و جایگاه خاصی برای ایران دارد. اراده جدی رؤسای جمهور ایران و روسیه بر این صورت گرفته که سطح روابط اقتصادی فیمابین به حداکثر ممکن برسد و مهمتر از همه اینکه ایران قصد دارد تا در یک ابتکار عمل مشترک با روسیه منافع خود در خزر و مناطق پیرامونی آن یعنی قفقاز و آسیای میانه را احیا نماید.
* در مجمع اقتصادی خزر، ایران پیشنهاد منطقه تجارت آزاد خزر را مطرح کرده است. این پیشنهاد تا چه اندازه عملیاتی است و به مرحله اجرا خواهد رسید؟
ایران به منظور ارتقاء سطح همکاری های پنج کشور این حوزه پیشنهادات هفت گانه ای ارائه کرد که مهمترین آنها منطقه آزاد مشترک کشورهای ساحلی و ایجاد کریدور سبز ترانزیتی و گمرکی به دیگر اعضای مجمع اقتصادی خزر بود. در همین راستا، با روس ها مذاکراتی انجام شده است؛ ضمن اینکه اگر دیگر کشورهای حاشیه دریای خزر تمایل به پیوستن به این گروه را داشته باشند، این موضوع عملیاتی خواهد شد. بنابراین، باید منتظر ماند و دید که کشورهای دیگر عضو استقبال میکنند یا خیر.
در صورت استقبال گروه از این پیشنهاد ایران و ایجاد منطقه تجارت آزاد خزر، کشورهای عضو خزر ضمن اینکه با تعیین شیوه مبادله، حقوق گمرکی و موارد دیگر به بهره فراوان اقتصادی خواهند رسید، کنترل منطقه خود را نیز بدست خواهند گرفت و دیگر هر کشوری غربی نمیتواند در این منطقه اتحادیه ای تشکیل داده و شیوه های مبادله و حقوق گمرکی را تعیین کند.
به نظر میرسد منطق ایران و روسیه این است که دریای خزر نباید مکانی باشد که کنترل آن در دست دیگران بیفتد. از طرفی، اگر قرار است تا مبادله ای صورت بگیرد، وضع قوانین و مبادلات اقتصادی باید توسط همین کشورها شکل گیری شود.
بر همین اساس، این پیشنهاد بیشتر از بار اقتصادی آن درصدد است تا از ابتکارات غیر بومی جلوگیری کند، زیرا در موازات گسترش به شرق اتحادیه های امنیتی و نظامی غرب، ابتکار عمل اقتصادی غرب نیز در حال شکل گیری است.
* ایجاد منطقه تجارت آزاد خزر چه مزایای اقتصادی برای ایران دارد ؟
امروزه در دنیا کشورها در تلاشند تا به منظور حمایت از یکدیگر در مجامع مختلف، به پیوندهای منطقهای ملحق شوند. اگرچه امروز ۵ کشور عضو مجمع اقتصادی خزر هستند، اما در آینده به محض شروع به کار این اتحادیه و ایجاد منطقه آزاد تجاری خزر، کشورهای بسیار زیادی برای فعالیت در چارچوب این اتحادیه اقتصادی اعلام آمادگی خواهند کرد.
در حال حاضر بزرگترین مانع پیش روی صادرکنندگان و واردکنندگان ایران با دیگر کشورها، موانع بانکی، بیمهای و تبادلات پولی است. در این صورت، این کشورها میتوانند در مبادلات تجاری به جای استفاده از ارز بیگانه، از پول ملی خود استفاده کنند در حالی که استفاده از پول ملی نیز موجب رفع این محدودیت ها هم می شود.
با ایجاد منطقه آزاد تجاری خزر، اثرات تحریمهای ظالمانه و گزنده ی غرب خنثی و موانع پیش روی توسعه تجارت بر طرف خواهد شد. این توافق همچنین می تواند موجب گسترش روابط تجاری میان کشورها شده و همکاری های منطقهای تسهیل شوند.
مهمترین اهداف ایران از عضویت در این اتحادیه عبارتند از: ایجاد فضای واحد اقتصادی، توسعه بازارهای مشترک و دستیابی به حرکت آزاد کالا، سرمایه، خدمات و مردم در بازار واحد کشورهای عضو، کاهش قیمت کالاها با کاهش هزینه های حمل و نقل مواد خام، ترویج رقابت سالم در بازار مشترک، سیاست های مشترک در کشاورزی، انرژی، فناوری و حمل و نقل.
* ارتباط این تجارت آزاد با عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا چیست ؟
عضویت تجاری ایران در منطقه آزاد اوراسیا نهایی شده و به زودی ایران در این اتحادیه مهم اقتصادی عضو خواهد شد. در حالی که کشورهای حاشیه دریای خزر، قزاقستان و روسیه نیز از اعضای این اتحادیه اقتصادی هستند، امکان پیوستن جمهوری آذربایجان و ترکمنستان به این توافق های منطقه ای وجود دارد.
با توجه به هفت هدف عمده اتحادیه اقتصادی اوراسیا بر اساس راهبرد تعیین شده نظیر: تسهیل تجارت، ایجاد بازار مشترک در حوزه کشورهای مستقل هم سود عضو، حذف تدریجی قوانین گمرکی در داخل اتحادیه، برقراری تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو، هماهنگ سازی تشریفات گمرکی، جا به جایی آزاد کالا، سرمایه، نیروی کار و خدمات در مرزهای اوراسیا، برقراری سیاست مشترک در زمینه انرژی، صنعت، کشاورزی و وسایل نقلیه، به نظر میرسد که هدف ایران و روسیه از پیشنهاد تشکیل منطقه تجارت آزاد خزر، توسعه ظرفیت تجارت و مبادلات دوجانبه است.
در حقیقت؛ این اتحادیه یک منطق اقتصادی صرف نیست، بلکه امنیتی_اقتصادی است؛ به این معنی که در منطقه مورد نظر از عضوگیری اتحادیه های غربی جلوگیری شده است. در واقع میتوان گفت که کاربرد منطقه خزر با وجود اتحادیه اوراسیا، کاربردی سلبی است.
* عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان اکو موجب می شود که ایران از پتانسیلهای بالایی برای گسترش روابط تجاری با همسایگان شمالی به خصوص کشورهای حوزه خزر برخوردار شود. به طور کلی چه ظرفیتهایی میان کشورهای این حوزه با ایران وجود دارد؟
توسعه مناسبات با کشورهای همسایه و تعامل با این اتحادیه ها بر سیاستهای یکجانبه گرایی آمریکا همچنین تحریم و فشار حداکثری تاثیرگذار خواهد بود. عواملی چون همسایگی، دشمنان مشترک و وجود تحریم موجب شده تا ایران و روسیه به دنبال تقویت و توسعه همه جانبه روابط باشند.
اگر چه تا کنون سهم ایران در بازار کشوری مانند روسیه که بزرگترین و مهمترین همسایه شمالی در نظر گرفته می شود، بسیار کم بوده است؛ اما از آنجایی که یکی از اولویت های اصلی دولت سیزدهم و مجموعه حاکمیتی کشور دیپلماسی اقتصادی است، پیش بینی میشود اقدامات لازم و سریع برای گسترش روابط اقتصادی با این کشور انجام شود تا ظرفیت های موجود از دست نرود.
توجه به این مسئله حائز اهمیت است که هدف کشورهای حوزه خزر تداوم کار مناطق ژئواستراتژیک خاورمیانه بوده است. با توجه به اینکه ایران نقش اساسی در کریدورهای بین المللی دارد، امکان اتصال اعضای این اتحادیه به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و اقیانوس هند وجود دارد.
قزاقستان بزرگترین کشور آسیای مرکزی، عضو اکو و اتحادیه اوراسیا نیز هست که تعرفه تجارت ترجیحی بین ایران و این کشور برقرار است. این کشور همچنین از پتانسیل بالایی برای بازار صادرات ایران نظیر تجهیزات صنعتی، صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی برخوردار می باشد.
در سفر رییس جمهور قزاقستان به ایران اسناد زیادی در بخش دولتی و خصوصی دو کشور به امضا رسید که نقطه عطفی در روابط دو کشور خواهد بود. همچنین، ایران برای اعزام شرکتهای فعال در حوزه معدن به قزاقستان اعلام آمادگی کرده ضمن اینکه مسیر ترانزیتی شمال به جنوب ایران به عنوان یکی از نزدیک ترین مسیرها برای رسیدن به آب های گرم و آزاد برای قزاقستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی که در محاصره خشکی قرار دارند، اهمیت دارد.
در کشور ترکمنستان ظرفیت صادرات تجهیزات و محصولات حوزه کشاورزی نظیر صادرات تراکتور و دیگر ماشین آلات کشاورزی، لوله و محصولات کشاورزی وجود دارد. در ضمن، رونق سوآپ انرژی مانند گذشته میتواند موجب رشد مجدد روابط تجاری با ترکمنستان گردد. از آن جایی که کشورهای آسیای مرکزی معدنی بوده و منابع انرژی بالایی در اختیار دارند، یکی از مهم ترین اقلام صادراتی این منطقه طلا و سنگ های قیمتی است. بر همین اساس، ایران می تواند در تجارت با این کشورها، تهاتر کالا با طلا را مد نظر قرار دهد.
در خصوص جمهوری آذربایجان باید عرض کنم که به منظور یکسان سازی و هماهنگی تعرفه های حمل و نقل ریلی، جادهای و دریایی، ایجاد زمینه برای سرمایه گذاری های مشترک در کارهای زیربنایی مانند بنادر، کشتیرانی و خطوط راه آهن، از برنامه های آینده ایران و جمهوری آذربایجان است.
با ذکر این مسائل، اگر ایران بتواند به خلق و انعقاد قراردادهایی با همسایگان خود بر پایه پول مشترک بپردازد، ضمن خنثی شدن اثر تحریمها، تاسیس بانک مشترک در کشورهای همسایه، مانند بانکی که زیر مجموعه بانک ملی است و در کشور روسیه مشغول مبادلات تجاری دو کشور است، بسیار مفید فایده خواهد بود.
منبع: خبرگزاری بازار
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان