سفیر ایران در ترکمنستان گفت: ترکمنستان به طور رسمی موافقت خود را با ۲۴ ساعته شدن مرزها و گمرکهای سرخس و لطف آباد اعلام کرده و اکنون شبانه روزی شدن این گذرگاههای مرزی در حال پیگیری است.

سفیر ترکمنستان در ایران با بیان اینکه فرهنگ ترکمن در ایران ‌زمین جایگاه ویژه‌ای دارد، گفت: همکاری ایران برای کمک به حفظ میراث نام “مختومقلی فراغی” در عرصه ملی و بین‌المللی قابل تقدیر است.

ترکمنستان را دروازه تجارت با کشورهای آسیای مرکزی خوانده‌اند؛ تجارتی که در دوره پساکرونا با چشم‌انداز روشنی آغاز شد اما در ادامه با چالش‌های ترانزیتی در خاک ترکمنستان، که به تدریج خود را نمایان کرد، به مشکل برخورد.

ترکمنستان از جنوب با استانهای خراسان رضوی و گلستان و از شرق دریای خزر با کشورمان دارای مرز خشکی و دریایی است، از طرفی بندر “ترکمن‌باشی” این کشور پذیرای کشتی های تجاری کشورهای منطقه است.

ترکمنستان دارای چهار گذرگاه مرزی زمینی با ایران شامل سرخس، لطف آباد، باجگیران (در خراسان رضوی) و اینچه برون (در گلستان) است که عمده ترددهای تجاری ریلی و جاده ای به ترتیب از طریق سرخس، اینچه برون و لطف آباد انجام می شود.

تردد ناوگان ترانزیت ورودی و خروجی از مرزهای مشترک ایران با ترکمنستان به مقصد کشورهای آسیای مرکزی در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن به ترتیب ۵۶ و ۷۰ درصد افزایش داشته است.

ترکمنستان به واسطه همین موقعیت جغرافیایی، پذیرای ناوگان ترانزیتی به مقصد کشورهای قرقیزستان، تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان و حتی چین است.

این کشور در دوره کرونا نیز محدودیت هایی را در مرزهای خود با ایران و دیگر کشورها، برای ترددهای مرزی، از جمله برای رانندگان اعمال کرد و از در همین راستا شیوه غیرمعمول “تعویض یدک” را جایگزین حمل مستقیم بار ترانزیتی کرد، یعنی کامیون‌های ایرانی، باید یدک (بار) خود را تحویل کشنده ترکمنستانی می دادند تا به مقصد رسانده شود.

خوشبختانه پارسال با فروکش کردن کرونا و مطابق توافقات دوجانبه، شاهد رونق ترانزیت و ترددهای مرزی بودیم چنانکه مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی اظهار داشت: تردد ناوگان ترانزیتی ورودی و خروجی از سه پایانه مرزی فعال استان در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن ۴۸ درصد افزایش یافت.

جعفر شهامت افزود: در سال ۱۴۰۱ باتوجه به رفع محدودیت های کرونایی و افزایش ظرفیت پذیرش ناوگان و نیز پیگیری های صورت گرفته، بیش از ۳۱۴ هزار دستگاه کامیون حامل چهار میلیون و ۳۰۲ هزار تن بار صادراتی، وارداتی و ترانزیتی از سه پایانه مرزی دوغارون، لطف آباد و سرخس بین ایران و ترکمنستان تردد داشته اند.

وی گفت: تردد ناوگان ترانزیت ورودی و خروجی از مرزهای مشترک با ترکمنستان به مقصد کشورهای آسیای مرکزی در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن به ترتیب ۵۶ و ۷۰ درصد افزایش داشته است.

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی گفت: باتوجه به هدف گذاری های صورت گرفته در سال گذشته، مبنی بر ازسرگیری ترددهای حمل یکسره به ترکمنستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی در قالب توافقات کمیته مشترک حمل و نقل جاده ای و نیز بازگشایی مجدد مرز باجگیران، روند افزایشی در کلیه رویه های حوزه حمل و نقل بین المللی استان در سال جدید ادامه خواهد داشت.

حمل یکسره بار از خاک ترکمنستان پرهزینه و خطرناک

رانندگان ایرانی تمایلی به عبور از خاک ترکمنستان ندارند، زیرا احتمال آن وجود دارد که طرف ترکمنستانی، راننده یا ناوگان ایرانی را صرفا به دلیل همراه داشتن یک قرص استامینوفن و یا موارد دیگر، مدتها نگه دارد.

با این حال عضو هیات مدیره انجمن شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی با انتقاد از حمل یکسره بار گفت: ترانزیت بار از مرزهای شمالی استان به صورت حمل یکسره از خاک ترکمنستان به دیگر کشورهای آسیای مرکزی در مقایسه با دیگر روشهای حمل، پرهزینه است.

ابراهیم عطایی افزود: در حال حاضر ترانزیت کالا از بندرعباس و از طریق گذرگاه های مرزی سرخس و لطف آباد خراسان رضوی با ترکمنستان به مقصد ازبکستان بین چهار هزار و ۲۰۰ تا چهار هزار و ۵۰۰ دلار هزینه برمی‌دارد.

وی گفت: این در حالی است که هزینه انتقال همان کالا از بندرعباس تا مرز سرخس خراسان رضوی ۵۷۰ دلار و در ادامه انتقال بار توسط ناوگان ترکمنستانی یا ترانشیپمنت مرزی و سپس حمل تا تاشکند، پایتخت ازبکستان، هزار و ۷۰۰ دلار است.

این فعال حوزه حمل و نقل بین المللی کالا اظهار داشت: محاسبه و مقایسه رقم های فوق نشان می دهد حمل یکسره بار از بندرعباس تا تاشکند در مقایسه با ترانشیپمنت مرزی کالا در سرخس و انتقال با ناوگان ترکمن دست کم ۲ هزار دلار گران تر است.

عطایی اظهار داشت: علاوه بر گران بودن مسیر یاد شده، رانندگان ایرانی تمایلی به عبور از خاک ترکمنستان ندارند، به عنوان نمونه احتمال آن وجود دارد که طرف ترکمنستانی، راننده یا ناوگان ایرانی را با قیمت حدود ۶۰ میلیارد ریال، صرفا به دلیل همراه داشتن یک قرص استامینوفن و یا موارد دیگر، مدتها نگه دارد.

وی گفت: دلایل ذکر شده موجب شده شرکتهای حمل و نقل و البته صاحبان بار همچون دوره همه‌گیری کرونا و محدودیت‌های مرزی، خواهان حمل کالا به صورت تعویض یدک و یا ترانشیپمنت مرزی بار با ناوگان ترکمن باشند.

جواد رخشانی و محمد صباغی از مدیران شرکتهای حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی نیز از اعمال محدودیت تردد برای ناوگان ترانزیتی در مرز سرخس گلایه کرده و  گفتند: اعمال محدودیت در تردد ناوگان ترانزیتی به صورت تعویض یدک، موجب معطلی و خواب کامیون های تجاری تا ۹ شب در این پایانه مرزی شده است.

اعلام کنار گذاشتن شیوه تعویض یدک از هفت ماه پیش

با لغو محدودیت‌های کرونا از شهریورماه پارسال به گمرک ابلاغ شد دیگر تردد ناوگان به صورت تعویض یدک صورت نگیرد و حمل بار از مرز سرخس به شکل ترانشیپمنت یا حمل یکسره باشد.

سرپرست اداره کل گمرک سرخس در پاسخ به این انتقادات گفت: در دوره کرونا به دلیل اعمال محدودیت‌های مرزی، رانندگان اجازه ورود به ترکمنستان را نداشتند و لذا جابه‌جایی بار با تعویض یدک یا همان سپردن بار تریلی به رانندگان ترکمنستان انجام می شد.

علی اکبر کیانی علی آباد افزود: اما با لغو محدودیت‌های کرونا از شهریورماه پارسال به گمرک ابلاغ شد دیگر تردد ناوگان به صورت تعویض یدک صورت نگیرد و حمل بار از مرز سرخس به شکل ترانشیپمنت یا حمل یکسره باشد.

وی بیان داشت: وقتی محدودیت‌های کرونا به صورت رسمی برداشته شده و هیچ منع قانونی برای ورود ناوگان به ترکمنستان وجود ندارد، دیگر جابه‌جایی مرزی بار به صورت تعویض یدک معنی ندارد و کامیون ها باید طبق رویه قانونی تردد داشته باشند.

حمل یکسره بار اولویت راهداری خراسان رضوی برای تجارت مرزی

رییس اداره ترانزیت راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی نیز گفت: طبق توافقنامه کمیته مشترک حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای با ترکمنستان در اسفندماه پارسال، اولویت حمل کالای تجاری از مرزهای سرخس و لطف‌آباد، “حمل یکسره” کالا توسط ناوگان ایرانی است.

نصیر برادران افزود: مطابق توافقنامه بین ایران و ترکمنستان که در اسفندماه ۱۴۰۱ در مشهد صورت گرفت، طرفین بر ضرورت افزایش سهم حمل و نقل یکسره در جایگزینی با شیوه های قبلی تعویض یدک و ترانشیپمنت کالا تأکید کرده و مراتب آمادگی خود را در این خصوص اعلام کرده اند.

طبق توافقنامه کمیته مشترک حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای با ترکمنستان در اسفندماه پارسال، اولویت حمل کالای تجاری از مرزهای سرخس و لطف‌آباد، “حمل یکسره” کالا توسط ناوگان ایرانی است.

وی بیان کرد: از بهمن سال گذشته و در پی رفع محدودیت های ناشی از کرونا برای تردد رانندگان ایرانی در خاک ترکمنستان، اولویت تردد ناوگان تجاری به صورت حمل یکسره اعلام و با تصمیم کمیته هماهنگی مرز برای حمل یدک یا ترانشیپمنت کالا در پایانه مرزی سرخس محدودیت تعیین شد تا شرکتهای حمل و نقل رویه قانونی حمل یکسره را در پیش بگیرند.

تاجر در انتخاب شیوه حمل، آزاد است

با این حال عضو هیات مدیره انجمن شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی بیان داشت: مطابق قواعد جهانی در حمل و نقل بین المللی، تاجر و فورواردر (شرکت حمل کننده کالا) باید بتواند به شیوه های مختلف شامل حمل مستقیم یا ترانشیپمنت، کالای خود را جابه‌جا کند و محدودسازی ترانشیپمنت حمل کالا از مرزهای سرخس و لطف آباد از سوی مسوولان مرزی استان در مجموع عبور کالای آسیای مرکزی از مسیر ایران را با مشکل مواجه خواهد کرد.

عطایی بیان داشت: در حالی که مسیر ترانزیتی ایران به آسیای مرکزی امن و ارزان ترین مسیر جاده ای موجود است، محدودیت‌های مرزی اعمال شده موجب می شود بازرگانان به فکر تغییر مسیر ترانزیت کالایشان از خاک ایران بیفتند.

وی گفت: هم اینک ناوگان ترانزیتی ترکیه کالای خود به مقصد آسیای مرکزی را از خاک جمهوری آذربایجان و مسیر رو- رو دریای خزر به بندر ترکمن باشی منتقل می کند و ناوگان ترکمنستانی بار را تا کشور مقصد حمل می کند، که بعیدنیست تجار این مسیر را جایگزین مسیر جاده ای ایران کنند.

پذیرش بار ترانزیتی در قالب تعویض یدک همچنان انجام می شود

پیگیری از سایر فعالان تجارت بین المللی و دست اندرکاران دستگاه دیپلماسی در خراسان رضوی نشان می دهد دریافت هزینه گزاف از ناوگان ترانزیتی عبوری از ترکمنستان به ایران خلاصه نمی شود، حتی برخی کشورها برای عبور ترانزیتی هزینه بیشتری از ناوگان ایرانی پرداخت می کنند.

بر اساس اعلام فعالان حمل و نقل، هم اکنون ناوگان ترانزیتی ترکیه از مرزهای غربی وارد کشور شده و کالای مصرفی خود را از طریق لطف آباد و سرخس به ترکمنستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی انتقال می دهند.

فعالان حمل ونقل می گویند که ناوگان ترکیه ای با وجود همین هزینه ها باز هم کالای خود را به شکل ترانزیت یکسره به ترکمنستان حمل می کنند.

دریافت هزینه گزاف از ناوگان ترانزیتی عبوری از ترکمنستان به ایران خلاصه نمی شود، حتی برخی کشورها برای عبور ترانزیتی هزینه بیشتری از ناوگان ایرانی پرداخت می کنند.

با توجه به نقدهای مطرح شده از طرف بخش خصوصی، رییس اداره ترانزیت اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی گفت: نظر به مطالبه شرکتهای حمل و نقل بین المللی کالا و جلوگیری از بروز مشکل و معطلی ناوگان و روان سازی تردد در مرز سرخس، با هماهنگی های صورت گرفته مقرر شد عملیات تعویض یدک و ترانشیپمنت در منطقه ویژه اقتصادی سرخس همچنان صورت گیرد.

نصیر برادران خاطرنشان کرد: در عین حال ناوگان ترانزیتی که قصد تردد به صورت حمل یکسره به ترکمنستان و یا سایر کشورهای آسیای مرکزی از مرز سرخس را دارند در اولویت خروج نسبت به فرآیندهای تبادل یدک و ترانشیپمنت هستند تا به تدریج با افزایش حمل یکسره کالاهای ترانزیتی به آسیای مرکزی همانند دوران قبل از کرونا، موجبات افزایش سهم ناوگان ایرانی در ترانزیت و توسعه بیشتر فعالیت های اقتصادی فراهم شود.

منبع: ایرنا

رئیس شرکت ملی پخش فرآورده‌‌‌های نفتی ناحیه گنبد کاووس گفت: میزان موجودی فرآورده در باک کامیون‌‌‌هایی که امکان تردد از پایانه‌‌‌های مرزی استان گلستان و به‌ویژه مرز اینچه‌‌‌برون را دارند با دستگاه‌های الکترونیک‌سنجیده می‌شود.

هادی قزلسفلی در نشستی خبری که در محل گمرک اینچه‌‌‌برون برگزار شد، اظهار کرد: کامیون‌‌‌ها با مقاصدی که انتخاب می‌کنند حق حمل مقداری سوخت را دارند و با توجه به اینکه خارج از مرز ایران سوخت قیمت بالایی دارد از این رو ما‌به‌التفاوت سوختی که در آن طرف مصرف می‌کنند از آنها دریافت می‌شود. وی افزود: این ما‌به‌التفاوت که با دستگاه‌های الکترونیک محاسبه و دریافت می‌شود برای پیشگیری از قاچاق سوخت یا فروش سوخت در آن طرف مرزهاست. رئیس شرکت ملی پخش فرآورده‌‌‌های نفتی ناحیه گنبد کاووس اظهار کرد: طبق قانون و دستور العمل‌‌‌های ابلاغی شرکت پخش فرآورده‌‌‌های نفتی در استان‌‌‌های مرزی باید نسبت به ایجاد جایگاه کنترل سوخت در باک خودروهای ترانزیتی اقدام و مبلغ سوخت موجود در باک خودروهای خارجی عبوری از مرز کشور را اخذ کنند.

وی ادامه داد: استقرار در نقطه صفر مرزی و اطلاع از قیمت فرآورده در نخستین جایگاه کشور همسایه (ترکمنستان) و بررسی و مصوب کردن نرخ پیشنهادی فروش فرآورده‌‌‌های نفتی (کنترل باک) در نقطه صفر مرزی به صورت یک‌ماهه از مهم‌ترین اقدامات شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه گلستان است.

محدودیت تردد کامیون‌های ایرانی به مقصد ترکمنستان از مرز زمینی اینچه‌برون پس از سه سال برداشته شد.

مدیرکل گمرکات گلستان گفت: پس از شیوع و همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ در اواخر سال ۹۸، ترکمنستان اقدام به جلوگیری از ورود کامیون‌های ایرانی و ترانزیت به این کشور کرد و این ممنوعیت تاکنون برقرار بود.

سیدابراهیم حسینی افزود: از این پس تجار و بازرگانانی گلستانی که قصد صادرات کالا با کامیون به کشور ترکمنستان دارند می‌توانند نسبت به دریافت روادید (ویزا) برای راننده کامیون مدنظر خود از این کشور این همسایه اقدام کرده و کالاهای خود را صادر کنند.

رشد ۳۰۰ درصدی ترانزیت کالا از مرز اینچه‌برون

ترکمنستان مهم‌ترین شریک تجاری گلستان

حسینی گفت: در ۵ ماهه نخست امسال ۳۶ میلیون دلار کالا به وزن ۱۱ هزارتن از مرز اینچه برون تزانزیت شده است که نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۰۰ درصد افزایش دارد.

سیدابراهیم حسینی  در جمع خبرنگاران اظهارکرد: در ۵ ماهه اول امسال ۸۵ میلیون دلار کالا به وزن ۱۴۴ هزار تن از گمرکات استان صادر شده است که نسبت به مدت مشابه پارسال ۵۰ درصد رشد دارد.

مدیرکل گمرکات گلستان گفت: عمده کالاهای صادراتی استان شامل پلی استایرن، پنیر، ید، لوله‌های پروفیل، تخته های نورد، خرما، مفتول، خوراک آبزیان و شیرخشک است.

وی بیان کرد: کشورهای ترکمنستان، عراق، افغانستان و قزاقستان عمده ترین مقاصد صادراتی استان هستند.

حسینی با اشاره به کاهش ۹ درصدی واردات به استان در ۵ ماهه ابتدایی امسال گفت: در این مدت ۸ هزار تن کالا به ارزش ۱۵ میلیون دلار که عمدتا شامل ماشین آلات خطوط تولید و مواد اولیه و متقال است به استان وارد شده است.

وی ادامه داد: ترانزیت استان نسبت به سال گذشته ۳۰۰ درصد بیشتر شده است و در این مدت ۳۶ میلیون دلار کالا به وزن ۱۱ هزار تن از استان صادر شد.

مدیرکل گمرکات گلستان گفت: یکی از اتفاقات خوبی که در راستای رونق تجارت خارجی و صادرات در استان رخ داده این است که ما در استان هیچ انبار اختصاصی نداشتیم اما اکنون ۶ انبار ایجاد شده و فعال است.

  قره باش، نایب رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان گفت: بخش ریلی در گلستان یک ظرفیت است که متاسفانه با مشکلات عدیده موجود، پای راه‌آهن گلستان می لنگد.

هم اکنون روابط تجاری بین ترکمنستان و ایران برقرار بوده و با توجه به پیش بینی ها بهتر هم خواهد شد و آمارها هم این مسأله را تایید می کند.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی گلستان افزود: کشور ترکمنستان محدودیت های کرونایی را کمتر کرده و بزودی سطح روابط و تعاملات بهتر هم خواهد شد.

وی با اشاره به برنامه ریزی کشور ترکمنستان برای افزایش تعداد پروازها و رفع محدودیت های کرونایی، گفت: اگر رفت و آمدها بیشتر باشد قطعاً تعاملات هم افزایش خواهد یافت.

قره باش عنوان کرد: هم اکنون برنامه‌ریزی شده تا ماشین ها و کامیون های ترانزیتی بدون تعویض ارابه وارد خاک ترکمنستان شوند که این امر نویدبخش روزهای بهتر است.

نایب رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: بخش ریلی در گلستان یک ظرفیت است که متاسفانه پای راه‌آهن گلستان می لنگد؛ اگر تعداد واگن ها بیشتر شود بالتبع آن ظرفیت تجارت و تبادل کالا هم افزایش خواهد یافت.

وی با تأکید بر این که راه آهن، ظرفیت بالقوه گلستان بوده که باید کاملاً توسعه یافته و بالفعل شود، گفت: فرسودگی واگن، کمبود واگن و مانند آن از مهم ترین مشکلات راه آهن استان است.

قره باش متذکر شد: بخش زمینی در حوزه کامیون چون خصوصی است کار خود را انجام می‌دهد اما در بخش ریلی چون دولتی است معمولاً بخش هایی از کار ایراد دارد.

دکتر رحمان قره باش عضو هیات نمایندگان استان گلستان و نایب رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان،دیدگاه‌ها و نظرات کارشناسی خود را در جلسه راهکارهای فعال سازی و راه اندازی منطقه آزاد اینچه برون که به ابتکار استانداری گلستان با حضور مدیران ارشد استانی ، اعضای اتاق بازرگانی و فعالان اقتصادی در اتاق بازرگانی استان گلستان برگزار گردید، بیان کردند.

۱-طراحی نقشه عملیاتی منطقه آزاد
۲-تعریف و تدوین ساختار منطقه آزاد اینچه‌برون
۳-فازبندی جغرافیایی برای عملیاتی کردن فعالیت های زیر ساختی منطقه ازاد اینچه برون
۴-فراهم نمودن زمینه های رقابت پذیری با استفاده از مکانیزم های قانونی برای سرمایه گذاران بخش خصوصی اعم از داخلی و خارجی
۵-تدوین مزیت های نسبی منطقه آزاد اینچه برون و تقویت آن
۶- تعریف برنامه اجرایی زمان بندی شده ۵ساله برای تحقق عملیاتی مزیتهای نسبی منطقه آزاد اینچه برون
۷-ترسیم شرح وظایف ادارات شبه مزاحم در پیشبرد فعالیت های اجرایی منطقه آزاد اینچه برون
نظیر:راه اهن –بنیاد علوی و غیره…برای سرمایه گذاری
۸-تامین زیرساخت های سخت افزاری مثل برق کشی آبرسانی و گاز رسانی به عنوان وظایف اولیه حاکمیتی
۹-تامین زیرساخت های نرم افزاری اداره منطقه آزاد با الگوبرداری از منطقه آزاد مشابه مثل بندرانزلی، امیرآباد
۱۰-جلوگیری از شکل گیری رانت خواری و گروههای رانت خوار با اجرای عملی قانون گردش آزاد اطلاعات
۱۱-استفاده از توانمندی‌های داخلی استان در تمامی مراحل طراحی، اجرا و بهره برداری منطقه آزاد

افزایش ۱۸۴ درصدی ترانزیت کالاهای خارجی در گلستان