افزایش تجارت بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی از مرز سرخس
معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی گفت: طی بازه ۹ ماهه سال جاری ترددهای تجاری از پایانه مرزی سرخس خراسان رضوی با ترکمنستان و دیگر کشورهای آسیایی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۴۱ درصد افزایش داشته است.
رضا صحراگرد افزود: به طور کلی در بازه زمانی یاد شده ۶۳ هزار و ۵۷۶ دستگاه ناوگان صادراتی، وارداتی و ترانزیتی با ۷۹۵ هزار تن کالا از پایانه مرزی سرخس تردد کرده اند که رشدی ۴۱ درصدی را نشان می دهد.
وی ادامه داد: میزان تردد ناوگان صادراتی در این مدت به میزان هفت هزار و ۵۳۵ دستگاه، ۴۵ درصد و میزان تردد ناوگان حامل بار ترانزیت خروجی با ۲۶ هزار و ۸۷۱ دستگاه، ۴۱ درصد افزایش داشته است.
معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی گفت: همچنین میزان تردد ناوگان وارداتی از طریق پایانه مرزی سرخس با ۵۰۲ دستگاه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰۶ درصد رشد داشته و ترانزیت ورودی نیز با ۱۳ هزار و ۹۳۷ دستگاه، ۲۳ درصد افزایش یافته است.
صحرا گرد افزود: تمایل بازرگانان و صاحبان کالا در خصوص خروج محموله های تجاری از این پایانه مرزی و افزایش صادرات و تردد کالاهای ترانزیتی به روش بارسپاری(ترانشیپمنت) از دلایل اصلی رونق تجارت از این پایانه مرزی بوده است.
ترانشیپ یا ترانشیپمنت عبارت است از انتقال کالا از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر. این نوع نقل و انتقال بیشتر در حمل و نقل ترکیبی رایج است که در آن از وسایل نقلیه مختلف از جمله کشتی، هواپیما، قطار، کامیون، تریلر و سایر وسایل برای ارسال کالا به مقصد استفاده می شود. جریان انتقال غالبا با تخلیه و بارگیری مجدد همراه بوده و به ۲ شکل انتقال مستقیم و انتقال غیر مستقیم است.
پایانه مرزی “سرخس” در شمال شرقی خراسان رضوی و ۱۸۵ کیلومتری مشهد، با قدمت ۲۸ ساله در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان قرار دارد و هم اکنون به کانون توجه تبادلات تجاری منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل شده است.
پارسال ۳.۲ میلیون تن از مبادلات تجاری خارجی کشور شامل صادرات، واردات و ترانزیت به ارزش ۵.۶ میلیارد دلار از مرزهای جاده ای و ریلی این شهرستان انجام شد.
بر این اساس ۱.۷ میلیون تن از این اقلام، ترانزیت ورودی و حدود ۷۰۰ هزار تن نیز ترانزیت خروجی است که بیشتر آن از طریق مرز ریلی سرخس و بقیه از مرز جاده ای صورت گرفته است.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
افزایش ۳۳ درصدی تردد تجاری با ترکمنستان از پایانه مرزی لطف آباد خراسان رضوی
مدیرپایانه مرزی لطفآباد خراسان رضوی گفت: تردد ناوگان حمل و نقل باری تجاری از این پایانه مرزی طی ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۳ درصد افزایش داشته است.
محسن رکنی اظهار کرد: تردد ناوگان حمل و نقل باری تجاری از این پایانه مرزی طی ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۳ درصد افزایش داشته است.
مدیرپایانه مرزی لطفآباد خراسان رضوی افزود: بیش از ۶۴ هزار و ۲۶۳ دستگاه ناوگان، اعم از پر و خالی، حامل ۹۴۳ هزار و ۲۴۸ تن کالا از طریق پایانه مرزی لطفآباد خراسان رضوی تردد داشتهاند.
وی ادامه داد: از بین آمار تردد، تعداد ۳۵ هزار و ۶۸۲ دستگاه حامل ۷۰۹ هزار و ۸۶۵ تن کالا از کشور خارج شده که ۱۱ هزار ۹۷۵ دستگاه، حامل ۲۶۱ هزار و ۶۴۵ تن کالا در بخش صادرات و ۲۳ هزار و ۴۲۸ دستگاه کامیون، حامل ۴۴۸ هزار و ۲۲۰ تن کالا در حوزه ترانزیت خروجی بوده است.
رکنی گفت: موقعیت استراتژیک پایانه مرزی لطفآباد به عنوان یکی از مهمترین مسیرهای ترانزیتی ایران به کشورهای آسیای مرکزی و روسیه دارای اهمیت فراوان است.
مدیر پایانه مرزی لطف آباد درگز اظهار داشت : در این بازه زمانی عمده کالاهای صادراتی شامل سنگهای ساختمانی، پلیاتیلن و میوه بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۷ درصد کاهش داشته است، با این حال ترانزیت خروجی از این پایانه مرزی با رشد ۱۴۵ درصدی نسبت به سال گذشته همراه بوده است که میانگین آن ۳۳ درصد شده است.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان, اخبار ترکمنستان
حملونقل ایمن/تکمیل کریدورهای آزادراهی کشور چگونه میسر است؟
محمدقاسم پورتقی / مدیرعامل مهندسین مشاور فرادیدحملونقل یکی از مهمترین راههای رسیدن به فرآیند توسعه اقتصادی-اجتماعی است. از اینرو همانطور که این صنعت یکی از اصلیترین ارکانِ زیربنایی کشورهای پیشرفته و درحال توسعه بهشمار میآید در ایران نیز به عنوان یک رکن حیاتی همواره مورد توجه خاص بوده است.
حملونقل همچون شریانی سایر اجزای خدماتی، بازرگانی، صنعتی، کشاورزی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی را در دو سطح ملی و بینالمللی به هم پیوند زده و تاثیرات عمیقی بر رشد و توسعه این بخشها بر جا میگذارد. بخشهایی که در حقیقت پیشرفت و پسرفت اقتصاد یک کشور بستگی مستقیم به عملکرد تکتک آنها دارد. به عبارت دیگر یک اقتصاد ایدهآل از پیوستن حلقههایی ساخته میشود که پیوند و استحکام آنها از طریق حملونقل صورت میگیرد. هر چه این بخش بهتر و دقیقتر عمل کند، شاهد زنجیره مستحکمتری خواهیم بود.
از اینرو تقویت زیرساختهای ارتباطی در حوزههای مختلف حملونقل میتواند به سادگی دستیابی به توسعه اقتصادی-اجتماعی پایدار را در کشور هموار کند. حملونقل در یک نگاه کلی به عنوان شریان اصلی پیکره اجتماع بهشمار میرود و در صورتی که دچار اختلال شود همه اندامهای آن با مشکل روبهرو خواهند شد. زیرا تمام افراد هر روز و هر ساعت با آن در ارتباط بوده و بهطور مستقیم در زندگی آنها تاثیرگذار است. به این ترتیب، بهطور ویژه اقتصاد کشورمان نیز پیوند ناگسستنی با حملونقل دارد به نحوی که اگر این امر به خوبی انجام بگیرد، پیشرفت و توسعه را به همراه خواهد داشت.
نکته قابل توجه و حائز اهمیت این است که در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد جابهجایی کالا و مسافر در ایران از طریق روش حملونقل جادهای انجام میشود و بهطور قطع باید راههای بینشهری را به عنوان اصلیترین عامل برای انجام یک حملونقل جادهای ایمن و اقتصادی برشمرد. از اینرو، از یک سو با توجه به رشد آمار تولید خودرو در کشور و همچنین روند افزایشی سفرهای هموطنان در سالهای اخیر و از سوی دیگر، نابرابری کاملاً مشهودی را در مقابل حرکت کند توسعه زیرساخت راهها نشان میدهد که متاسفانه مشکلات عدیدهای را برای جامعه و هموطنان به دنبال داشته است.
لازم میدانم اشارهای داشته باشم به آمار ۲۷ هزار و ۷۵۵نفری هموطنان جانباخته در اثر سوانح رانندگی در سال ۱۳۸۴ که بالاترین رقم در آن سالها به ثبت رسید و نگرانی عمیقی را نزد مسوولان و آحاد جامعه برجای گذاشت تا موجب بازنگری در برنامهها، طرحها و چارهاندیشی شود. از آن جمله میتوان به توسعه زیرساخت راهی، ارتقای سطح سرویس راهها و ساخت آزادراهها و بزرگراهها و کاهش سهم این بخش در حوادث ترافیکی تاکید کرد. با وجود رشد جمعیت، تولید خودرو و همچنین افزایش سفرها روند سوانح رانندگی حدوداً تا سال گذشته نزولی شد که بدون تردید توجه به ترمیم و گسترش شبکه مواصلاتی به شکلی علمی و منطقی نقش مهمی در این کاهش داشته است.
امروزه با نگاهی اجمالی به محورهایی که آزادراهی یا بزرگراهی بوده و حتی مسیرهایی که باند رفت و برگشت جداگانهای دارند، ایمنی و سهولت جریان حملونقل، کاهش سوانح رانندگی و قربانیان ناشی از این پدیده و در نهایت رضایتمندی هموطنان را به خوبی میتوان دریافت کرد. هر چند به عنوان فردی که سالهای سال در این حوزه تجربهای پشت سر گذاشتهام شرایط فعلی توسعه شبکه راههای کشور رضایتبخش نبوده و در قیاس با کشورهای توسعهیافته یا برخی جوامع در حال توسعه وضعیت را خیلی مناسب نمیدانم. اما در بحث مهندسی و دستیابی به علوم و فنون روز دنیا در راهسازی پیشرفتهای چشمگیری حاصل شده که در صورت بهبود اوضاع اقتصادی کشور یقیناً شبکههای ارتباطی با سرعت تمام گسترش و تکمیل یافته و ضمن ایجاد بستری برای حملونقل جادهای مطمئن، سبب کاهش و غلبه بر آسیبهای انسانی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از سوانح رانندگی خواهد بود.
نگرانی وقتی بیشتر میشود که بدانیم بر اساس آخرین یافته و پژوهشها خسارت وارده در سال گذشته تنها بابت کشتهشدگان حوادث ترافیکی ۸۸۹ هزار میلیارد ریال معادل هزینه احداث ۱۲۷۰ کیلومتر آزادراه ششخطه در دشت است (در حال حاضر دو هزار و ۷۹۳ کیلومتر آزادراه در دست بهرهبرداری در کشور) ضمن آنکه خسارتهای بسیار سنگین دیگر بابت ۳۱۷ هزار و ۱۲۰ نفر مصدومین و معلولین این بخش و از بین رفتن شش تا هفت درصد از درآمد ناخالص ملی، هدر رفتن سهم قابل توجهی از اعتبارات بخش سلامت و بیمارستانی کشور و پیامدهای متعدد اجتماعی غیرقابل برآورد اقتصادی خود دارای اهمیت ویژهای است که نباید از نظر دور داشت.
از دیرباز توسعه شبکه حملونقل جادهای، جزو وظایف دولت و حاکمیت بهشمار میرود و اهمیت بالای این زیرساخت در فرآیند توسعه و نقش آن در رشد سایر بخشهای اقتصادی از یکسو، و افزایش سطح خدمترسانی به عموم مردم و ارتقای شاخصهای محیطی و اجتماعی از سوی دیگر، همواره حاکمیت را بر آن میدارد تا برای حفظ، تقویت و توسعه این زیرساختها تدابیر مناسبی بیندیشد. توسعه پایدار به عنوان یک دیدگاه در جهت برطرف کردن نیازهای حال و تاکید بر در نظر گرفتن نیازهای نسل آینده در چارچوب جنبههای اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی، فرهنگی، خدماتی و… است و امروزه مساله بسیار مهم دیگر در کشور که با زیرساخت راه پیوند کلیدی دارد موضوع حملونقل ترانزیت جادهای به عنوان یک منبع پایدار اقتصادی و بهرهمندی از امتیازهای ویژه منطقهای و بینالمللی آن است که چنانچه مشاهده میشود رقابتی چشمگیر در میان کشورهای همسایه حاکم و کاملاً قابل ملاحظه است.
وجود موقعیت جغرافیایی و ژئوپولیتیک کمنظیر کشور پهناور ایران و ایجاد کریدور شمال-جنوب که از بندر چابهار به سوی بنادر شمال شرقی و شمال غربی (بندر ترکمن-بندر امیرآباد-بندر انزلی و آستارا) متصل شده و از این طریق با کاهش ۴۰درصدی زمان انتقال کالا و ۳۰درصدی هزینههای انتقال پس از طی مسافت خاکی و دریایی بیش از هفت هزارکیلومتری به کشور روسیه اتصال مییابد به عبارتی این کریدور استراتژیک جایگزین مسیرهای دریایی طولانی برای ترانزیت کالا از طریق کانال سوئز، دریای مدیترانه و دریای سیاه به مقصد روسیه و اروپای شرقی و نیز مسیر دریایی اقیانوس هند و اطلس شمالی به مقصد اروپای غربی خواهد شد که با عبور از بیش از ۱۴ کشور امکان تبادلات تجاری و بازرگانی را در میان آنها تقویت، تسهیل و اقتصادی میکند.
امتیاز کمنظیر دیگر کشورمان وجود کریدور شرق-غرب همچنین کریدور تراسیکا شامل سیستم حملونقل ترکیبی در منطقه آسیای مرکزی، قفقاز و اروپای شرقی است، که نقش مهمی در احیای یکی از مسیرهای راه تاریخی ابریشم ایفا میکند و شاخه جنوبی این کریدور از ایران معرفی شده که از مرز ترکمنستان وارد ایران و سپس از طریق مرز بازرگان وارد ترکیه میشود.
منبع: دنیای اقتصاد
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
مدیر پایانه مرزی لطف آباد خراسان رضوی گفت: از حدود ۲ ماه قبل تاکنون و با تسهیل ترددهای تجاری در این گذرگاه مرزی در شمال استان، رفت و آمد ناوگان تجاری ۲۵ درصد افزایش یافته است.
منستان
محسن رکنی افزود: ۲ ماه قبل شمار ناوگان خروجی از این پایانه مرزی ۱۴۰ دستگاه در روز بود که اکنون به طور میانگین به ۱۸۵ دستگاه رسیده و ورود روزانه ناوگان نیز از ۱۳۰ دستگاه به میزان متوسط ۱۷۹ دستگاه افزایش یافته است.
وی ادامه داد: برنامه ریزی برای کاهش توقف در مسیرهای تردد ناوگان در پایانه مرزی لطف آباد، نوبت دهی جداگانه برای خروج ناوگان صادرات حامل تره بار از تیرپارک، تسریع در انجام تشریفات مرزی و از همه مهمتر افزایش ساعت کار پایانه مرزی تا ساعت ۱۹ از جمله مواردی است که منجر به سرعت گرفتن تردد در این مرز زمینی شده است.
مدیر پایانه مرزی لطف آباد به افزایش حمل کالا به ترکمنستان به واسطه تعطیلات ژانویه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر خواب و انتظار ناوگان باری برای ورود به خاک ترکمنستان به پنج روز رسیده است و هم اکنون نیز حدود هزار دستگاه کامیون در محوطه پایانه، تیرپارک و سطح شهر لطف آباد در انتظار خروج هستند.
تیرپارک (مجتمع خدماتی رفاهی بین راهی، توقفگاه کامیون) محل توقف و پارک کامیونها در راههای بین شهری و بیشتر، مسیرهای ترانزیتی است که استانداردهای مخصوص به خود دارد و توسط بخش خصوصی و با اخذ مجوز از سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.
تیرپارکها معمولا به جز خدمات پارکینگ خودرو، خدمات رفاهی دیگری را نیز به کاربران ارائه میدهنداز جمله ارائه سوخت، سرویس بهداشتی، نمازخانه، رستوران، فست فود، استراحتگاه، مهمانسرا، هتل، چایخانه، کافی شاپ، امنیت یا حفاظت فیزیکی، درمانگاه و خرده فروشی. تیرپارکها معمولا در احداث میشوند که از تردد بالایی از کامیونها و خودورهای سنگین برخوردارند.
پایانه مرزی لطف آباد در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان در ۳۰۰ کیلومتری شمال مشهد و ۱۱۰ کیلومتری جنوب عشق آباد، پایتخت ترکمنستان قرار دارد.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
تردد کامیونها از پاسگاه سرخس در مرز ترکمنستان و ایران سه برابر شده است
تردد کامیونهای ترکمنستان از مرز ایران پس از یک دوره سه ساله
خبرگزاری بیزنس ترکمنستان: پایگاه خبری ایران فرانت پیج روز پنجشنبه به نقل از حسن نوری زاده سرپرست فرمانداری سرخس گزارش داد: تعداد کامیونهای عبوری از پاسگاه سرخس در مرز ترکمنستان و ایران در سپتامبرماه روزانه ۲۰۰ دستگاه بوده و در اکتبرماه به ۶۰۰ دستگاه رسیده است.
تردد کامیونهای ترکمنستان از مرز ایران پس از یک دوره سه ساله به دلیل محدودیتهای مربوط به همهگیری کووید-۱۹ آغاز شده است.
حسن نوری زاده همچنین با بیان اینکه دولت ترکمنستان تعرفه ۱.۵ دلاری برای هر کیلومتر کامیونهای ایرانی را لغو کرده است، خواستار افزایش ساعات کار پایانه مرزی سرخس شد.
به گفته سرپرست فرمانداری سرخس، بیش از نیمی از کامیونهای عبوری از مرز سرخس ایرانی و مابقی از کشورهای دیگر از جمله ترکیه هستند.
ترکمنستان در ۷ نوامبر بخشی از پاسگاههای مرزی خود را به روی خودروهای خارجی و داخلی با رانندگان باز کرد.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
ناوگان ایرانی برای ورود به ترکمنستان چهار روز در مرز سرخس معطل میشوند
نایب رییس هیات مدیره انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی گفت: با توجه به ظرفیت مشخص برای تردد از مرز زمینی سرخس این استان در حال حاضر کامیونهای ترانزیتی حدود چهار روز برای ورود به خاک ترکمنستان معطل شده و به اصطلاح پشت این مرز “خواب” دارند.
محمود امتی افزود: در حال حاضر ظرفیت خروج ناوگان تجاری از مرز سرخس مطابق توافقات دوجانبه روزانه ۲۳۰ دستگاه است و با توجه به گزارشهای دریافتی از رانندگان و محاسبه ورود ناوگان به منطقه مرزی، هم اکنون حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ دستگاه ناوگان ایرانی در این مرز معطل خروج هستند.
وی از تمایل ترکمنستان برای افزایش ساعات کاری در مرز سرخس خبر داد و گفت: پیشنهاد می کنیم در شرایطی که خواب کامیون در مرز سرخس داریم طی توافق با طرف مقابل ساعات فعالیت گمرکها یا ظرفیت خروج روزانه ناوگان را تا خلوت شدن مرز افزایش دهند.
نایب رییس هیات مدیره انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی اظهار داشت: می توان چیدمان تردد ناوگان از باسکول، دستگاه ایکس ری، دروازه گذرنامه و شرکت نفت در پایانه مرزی و منطقه ویژه اقتصادی سرخس را به گونه ای تغییر داد تا توقف ناوگان در این گذرگاه به حداقل برسد.
امتی اظهار داشت: در حال حاضر در اقدامی بی سابقه دولت ترکمنستان خواستار افزایش ساعات کاری در مرز شده است که می توان این درخواست را در دوران فعالیت مرز بی سابقه دانست و مسوولان می توانند از این شرایط به بهترین وجه برای تسهیل تردد استفاده کنند.
انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی با داشتن ۲۲۰ عضو فعال، مهمترین مجموعه در حوزه ترانزیت و کریدور حمل و نقلی غرب به شرق کشور است، بر این اساس ۹۰ درصد از ترانزیت به کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان توسط شرکتهای عضو این انجمن صورت می گیرد.
فرمانداری سرخس مدعی به صفر رساندن خواب کامیونها شد
مسوولان فرمانداری و گمرک سرخس از آغاز تردد ناوگان تجاری ترکمنستان از مرز زمینی سرخس پس از سه سال خبر دادند.
بر اساس این گزارش در حال حاضر ورود و خروج ناوگان تجاری در مرز و منطقه ویژه اقتصادی سرخس به روزانه حدود ۵۵۰ دستگاه افزایش یافته و با تسهیلات فراهم شده خواب و معطلی کامیونها در این گذرگاه مرزی از ۱۰ روز طی هفته های گذشته به صفر رسیده است.
گذرگاه مرزی “سرخس” در شمال شرقی خراسان رضوی، با قدمت ۲۸ ساله در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان و ۱۸۵ کیلومتری شمال شرق مشهد قرار دارد و اکنون به کانون توجه تبادلات تجاری منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل شده است.
پارسال ۳.۲ میلیون تن از مبادلات تجاری خارجی کشور شامل صادرات، واردات و ترانزیت به ارزش ۵.۶ میلیارد دلار از مرزهای جاده ای و ریلی این شهرستان انجام شد، بر این اساس ۱.۷ میلیون تن از این اقلام ترانزیت ورودی و حدود ۷۰۰ هزار تن نیز ترانزیت خروجی است که بیشتر آن از طریق مرز ریلی سرخس و بقیه از مرز جاده ای صورت گرفته است.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
فعالیت مسافری و تجاری خواسته ایران از ترکمنستان برای مرز باجگیران است
ناظر گمرکات خراسان رضوی گفت: یکی از خواستههای جمهوری اسلامی ایران از کشور ترکمنستان فعالیت مسافری و تجاری در مرز باجگیران است که آمادگی ۱۰۰ در صد برای گمرک ایران وجود دارد تا اگر این اتفاق رخ دهد خدمات به مسافران و تجار ارائه شود.
جواد جعفری با اشاره به آخرین وضعیت مرز مشترک ایران و ترکمنستان در باجگیران اظهار کرد: طی توافقهای صورت گرفته میان گمرک و مقامهای دو کشور بازارچه مرزی باجگیران از مدتی پیش آغاز به کارکرده و پس از چند سال تعطیلی در حال حاضر بر اساس ظرفیت و سهمیههای پیشبینیشده مشغول خدماترسانی است.
وی ادامه داد: تبادلات در حوزه صادرات و واردات بر اساس سهمیه تعیینشده توسط غرفهداران و مرزنشینان در حال انجام است بهطوریکه پیشازاین، تردد در مرز باجگیران کم بود و حتی برخی از ساکنان اقدام به مهاجرت کرده بودند اما هماکنون روند فعالیت مناسبی انجام میشود.
ناظر گمرکات خراسان رضوی یکی از خواستههای ایران از ترکمنستان را فعالیت تجاری و مسافری در مرز باجگیران دانست و خاطرنشان کرد: این مسئله طی دیدار رؤسای گمرک دو کشور مطرحشده است تا علاوه بر فعالیت بازارچه تبادلات تجاری و تردد مسافری هم انجام شود و این آمادگی در گمرک ایران وجود دارد تا هر زمان که اعلام آغاز تبادلات در حوزه تجاری و مسافری صورت بگیرد خدمات باکیفیت به مسافران و تجار ارائه شود.
جعفری با اشاره به میزان صادرات و واردات انجامشده از مرزهای سهگانه خراسان رضوی با ترکمنستان طی هفتماهه ابتدایی سال جاری، بیان کرد: میزان صادرات از مرز سرخس ۳۹ میلیون دلار و از مرز لطفآباد ۲۴ میلیون دلار بوده که در مرز باجگیران این رقم به ۱۶۰ هزار دلار در حوزه بازارچهای میرسد و درزمینه واردات هم سرخس دارای ۹۷ میلیون دلار و لطفآباد یکمیلیون دلار واردات کالایی بوده است.
وی با یادآوری این موضوع که طی دیدارهای انجامشده میان رؤسای گمرک ایران و ترکمنستان در تهران و لطفآباد خواستههایی توسط ایران از طرف مقابل مطرحشده است، تصریح کرد: یکی از موضوعات کاهش عوارض جادهای یا همان تن کیلومتر بود زیرا این رقم برای ناوگان ایرانی حدود ۱.۵ دلار محاسبه میشد و شرکتهای حملونقل تمایلی برای انتقال بار به مقصد ترکمنستان یا کشورهای آسیای میانه نداشتند و همین امر موجب توقف موقت شده بود
ناظر گمرکات خراسان رضوی افزایش پذیرش کامیونهای ایرانی و ساعت کاری به همراه فعالیت تجاری و مسافری در مرز باجگیران و فعال شدن بازارچه لطفآباد را از دیگر خواستههای ایران از ترکمنستان برشمرد و افزود: پس از دیدارهای انجامشده عوارض جادهای کاهشیافته و همانند نرخ معمول سایر کشورها برای ایران اعمال میشود و در حال حاضر شرکتهای ایرانی راغب برای استفاده از خاک ترکمنستان بهمنظور ترانزیت کالا به آسیای میانه هستند.
جعفری با تأکید بر این مطلب که سقف پذیرش کامیون برداشتهشده و در ساعت پروتکلهای بین مرزی بدون هیچ سقفی پذیرش و تبادل انجام میشود، گفت: میزان خواب کامیونها پشت مرز به حداقل رسیده و در حال حاضر روان شده است بهطوریکه پیشازاین در روز ۱۲۰ تا ۱۳۰ دستگاه تبادل در مرز سرخس صورت میگرفت اما امروز میزان ورودی و خروجی این مرز به ۷۰۰ دستگاه رسیده است.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
چرا موقعیت ژئوپلیتیکی ایران برای آسیای میانه مهم است؟
اهمیت ژئوپولیتیکی ایران و اجماع منطقهای و افزایش سرمایهگذاری متمرکز بر کریدور شمال- جنوب و بنادر جنوبی از طرفی دیگر، این زمینه را برای ایران به عنوان یک قطب مهم ترانزیت منطقه ای و جهانی فراهم کرده، بطوری که این موقعیت راهبردی مورد توجه جدی بسیاری در آسیای میانه و قفقاز قرار گرفته است.
کشورهای آسیای میانه محصور در خشکی هستند و برای اینکه بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند، یکی از مسیرهای خوب و قابل اعتماد، مسیر ایران است تا بتوانند به آبهای آزاد خلیج فارس متصل شوند و برای صادرات و واردات از این مسیر استفاده کنند.
توسعه و کمال تمدن بشری ارتباط مستقیمی با جاده ها دارد. راه ها به قدری مهم هستند که سطح فرهنگ هر منطقه و میزان توسعه آن می تواند تعیین کننده نزدیکی آن به جاده ها باشد. آسیای مرکزی سرزمینی است که دسترسی به دریا ندارد از این روست که از قدیم الایام به دلیل عدم دسترسی به دریای آزاد، دولتمردان کشورهای این منطقه به فکر ایجاد مسیرهای نزدیک، امن و اقتصادی برای رفت و آمد و تجارت افتادند.
و موقعیت جغرافیایی ایران از این لحاظ برای آنها اهمیت حیاتی دارد.
آسیای مرکزی از شرق و جنوب با کوه های چین، افغانستان و ایران همسایه است. این منطقه که از شمال توسط بیابان ها و استپ ها و از غرب با دریای خزر احاطه شده است، دارای حوزه های آبخیز متعددی است. ترکمنستان و قزاقستان تنها کشورهایی هستند که از طریق دریای خزر ارتباط دریایی دارند.
رسانه کاسپین وستنیک (CASPIAN VESTNIK)می نویسد: ایران دارای پیوندهای تاریخی و اقتصادی محکم با آسیای میانه است که پایهای نیرومند برای ایجاد روابط با یکدیگر را فراهم میکند. از اینرو دیپلماتهای هر دو طرف نیز بارها بر شباهت فرهنگی آنها به عنوان زمینه مشترک برای تقویت همکاریها تأکید میکنند. بنابراین با توجه به جایگاه سرزمینی ایران و محصور بودن اسیای مرکزی در خشکی، این ویژگیها همه موقعیت ترانزیتی ایران را برای آسیای مرکزی مضاعف کرده است.
خبرگزاری آکی پرس قرقیزستان نیز در گزارشی نوشت: با اجماع منطقهای و افزایش سرمایهگذاری متمرکز بر گذرگاه شمال جنوب (INSTC )و بنادر جنوبی ایران بخصوص چابهار، این زمینه برای ایران فراهم شده است تا خود را به یک قطب ترانزیت و تجاری مهم بخصوص برای کشورهای اسیای میانه و قفقاز از جمله روسیه تبدیل کند که درآمدهای مالیاتی قابلتوجهی و همچنین اهرم استراتژیک برای خود به دست میآورد. این تغییرات تا حد زیادی به حفاظت از منافع ایران و رهایی ایران از قید تحریم های غرب کمک خواهد کرد.
این رسانه آسیای میانه با یادآوری اینکه اهمیت راهبردی ایران بر بندر چابهار و کریدور شمال جنوب تمرکز یافته است، نوشت: ظهور و توسعه بندر چابهار در هرمزگان راه حلی برای برخی از این مسائل ایجاد کرده است زیرا این مسیر باعث کاهش ۴۰ درصدی زمان حمل و نقل و کاهش ۳۰ درصدی هزینه های لجستیکی و همچنین برخورداری از ظرفیت ذخیره سازی و پهلوگیری برتر نسبت به سایر بندرهای ایران می شود.
علاوه بر این، ایران در تلاشهای خود برای توسعه زیرساختها برای رهایی از وابستگی به تنگه هرمز به عنوان یک مسیر مواصلاتی، گامهای قابل توجهی برداشته است.
با خط لوله جدید و تأسیسات بندری ارتقا یافته در سواحل جنوبی هم مرز با خلیج عمان، ایران صادرات نفت خود را از وابستگی به تنگه هرمز جدا کرده است و به ایران این امکان را می دهد که مسیر متنوعی را برای صادرات خود ایجاد کند. این قابلیت جزء لاینفک استراتژی بلندمدت ایران برای کاهش و دور زدن تاثیر تحریم های ایالات متحده است. این تحولات به نفع ایران بوده است که چشم انداز درآمد پایدار از مالیات بر تجارت از طریق کریدور سمال – جنوب (INSTC ) و درآمد از بندر چابهار را ایجاد کند.
موقعیت راهبردی و ژئوپلتیکی جمهوری اسلامی ایران همواره مورد توجه سایر کشورهای جهان قرار داشته است از این رو میتوان سهم قابل توجه ای از ترازیت کالا را با استفاده از توسعه زیرساختهای ریلی جادهای به خود اختصاص داد. این کریدور یکی از مهم ترین گذرگاههای ارتباطی نیمکره شرقی است که با ابتکار سه کشور ایران روسیه و هند تاسیس شد و سپس با پذیرفتن ۱۱ کشور دیگر شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان، خود را به عنوان مسیری جایگزین و قابل اعتماد به اثبات رسانده است.
کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه بارها بر راه اندازی و تکمیل هر چه سریعتر کریدور شمال جنوب تاکید کرده و گفته است: تنها خلاء این مسیر در کشورمان خط راه آهن رشت- آستارا به طول ۱۶۴ کیلومتر است که در رایزنی با مسئولان متولی بارها اعلام کرده ام که تکمیل این مسیر از «نان شب هم واجب تر» است.
مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری در گفتوگو با ایرنا نیز تصریح کرد روابط ترانزیتی ایران با کشورهای آسیای میانه بخصوص از طریق کریدور شمال – جنوب اغاز شده است.
«جواد هدایتی» مدیرکل حمل و نقل بینالملل و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای با بیان اینکه تسهیل شرایط عبور مرزی ناوگان باری ایران از کشورهای آسیای میانه از مسیر دیپلماسی مورد پیگیری قرار گرفت، گفت: تردد عادی مرزی بین ایران و ترکمنستان پس از ۳۲ ماه وقفه برقرار شد.
با ورود یک دستگاه ناوگان ترکمنستانی ماه گذشته به پایانه مرزی اینچهبرون، تردد مرزی بین کشور ایران و ترکمنستان از طریق این پایانه پس از قریب به ۳۲ ماه وقفه بهصورت عادی برقرار شد.
جواد هدایتی درباره اینکه آیا این دستاورد از نتایج نخستین اجلاس وزرای ایران با نمایندگان شش کشور آسیای میانه درباره همکاریهای ترانزیتی است که مهرماه امسال در تهران برگزار شد، اظهار داشت: تسهیل شرایط عبور مرزی از موضوعات جدی ایران در اجلاس ترانزیتی آسیای میانه بود که محقق شد.
وی توضیح داد: ایران با کشورهای حوزه آسیای میانه در سالهای قبل به ویژه پس از فروپاشی شوروی سابق، روابط تجاری دو جانبه و ترانزیتی خوبی داشت.
به گفته هدایتی کشورهای آسیای میانه کشورهای محصور در خشکی هستند و برای اینکه بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند، یکی از مسیرهای خوب و قابل اعتماد برایشان مسیر ایران است تا بتوانند به آبهای آزاد خلیج فارس متصل شوند و برای صادرات و واردات از این مسیر استفاده میکردند.
هدایتی گفت: در چند ماه گذشته نشستها و مذاکرات متعددی را برای فعالسازی کریدور شمال – جنوب با کشور فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان داشتیم که ناظر بر شاخه غربی دریای خزر میشود؛ در اجلاس ترانزیتی آسیای میانه مسیر شرق دریای خزر را به موازات مسیر غربی فعال میکنیم؛ چون ظرفیت مرزی بیشتری داریم و امکان اتصال ریلی را در چند نقطه مثل سرخس و اینچهبرون همراه با امکان حمل و نقل ترکیبی داریم.
مدیرکل حمل و نقل بینالملل و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای تاکید کرد: عمده دستاوردی که برای این اجلاس در نظر داریم فعالساز مسیر کریدور شمال به جنوب اعم از بندرعباس و یا بندر چابهار به سمت کشورهای آسیای میانه و نهایتاً روسیه خواهد بود که این میتواند زمینهساز اتصال به کشور چین هم باشد و ما بتوانیم با امتداد کریدور محور شرق به غرب را هدف قرار دهیم و از طریق چین اتصال به کشورهای آسیای میانه بتوانیم شاخه جنوبی کریدور شرق به غرب یا چین به اروپا را فراهم کنیم.
هدایتی درباره اینکه گام نخست اجرای بیانیه اجلاس ترانزیتی ایران و ۶ کشور منطقه چه بود، ادامه داد: گام نخست تعریف یکسری نظامات تعرفهای و برداشتن موانع بود. مهمترین مسایلی که در حوزه حمل و نقل جادهای گریبانگیر و کند کننده ترانزیت است سه محور اصلی یعنی ویزا، مجوزها و نظام تعرفهای است. اکنون در بخش تعرفه قدم مثبتی برداشته شد و کاهش قابل ملاحظهای از سوی ترکمنستان داده شد؛ اما باز هم به نوعی جا دارد که روی این موضوع کار شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی ایران نیز از آمادگی ایران برای افزایش ترانزیت کالا با کشورهای آسیای میانه خبر داد. شهریار افندی زاده با تشریح موقعیت استراتژیک جغرافیایی و مزیت های لجستیکی ایران در همایش بین المللی لجستیک و مزیت های آن در توسعه ارتباطات حمل و نقل بین تاجیکستان و کشورهای منطقه، گفت: ترانزیت کالاهای چینی از طیف تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان به ایران و سپس به ترکیه و اروپا انجام شود.
وی در ادامه افزود: روابط ایران و تاجیکستان نقش مهمی برای دو کشور در زمینه ارتباط سایر کشورها در مسیر ترانزیت کالا، صادرات و واردات دو کشور مانند ازبکستان، ترکمنستان و افغانستان دارد.
در تاریخ ۸ تا ۹ اکتبر، نمایندگان روسیه، جمهوری آذربایجان، ایران و کشورهای آسیای میانه – قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در کنفرانس دو روزه در تهران که به توسعه همکاری ها در زمینه ترانزیت کالا اختصاص داشت، شرکت کردند.
رسانه روسی نزاویسمیا درباره اهمیت کریدورهای حمل و نقلی می نویسد: سازمان همکاری شانگهای در حال تبدیل شدن به یک سازمان جدی است که بزرگترین قدرت های جهانی و منطقه ای اروپایی-آسیایی – روسیه، چین، هند، پاکستان، ایران و همچنین کشورهای منطقه – قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان را متحد می کند. بنابراین، شکلگیری ارتباط متقابل حملونقل در چارچوب سازمان همکاری شانگهای بین اعضای آن یکی از وظایف اصلی سازمان است.
موقعیت راهبردی چابهار
دسترسی به آب های گرم در جنوب ایران بیشترین سود را برای کشورهای آسیای میانه به همراه دارد. مسیرهای دریایی ایران می تواند به کشورهای آسیای میانه دسترسی به دریای آزاد بدهد. این کشورها در سال های اخیر توجه ویژه ای به جاده های جنوب ایران به ویژه کریدور ترانزیتی بین المللی شمال – جنوب داشته اند. بندر چابهار در جنوبی ترین نقطه ایران با موقعیت استراتژیک خود نزدیک ترین جاده در دسترس به کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه است، بنابراین این بندر از اهمیت بالایی برخوردار است. تمایل زیادی برای ساخت و سرمایه گذاری در این منطقه در سطح محلی و بین المللی وجود دارد. به عنوان مثال، قزاقستان به عنوان بزرگترین اقتصاد آسیای مرکزی با تولید ناخالص داخلی ۱۶۰ میلیارد دلار، تمایل خود را برای سرمایه گذاری در چابهار اعلام کرده است.
قزاقستان نیز با استفاده از بندر چابهار در حال گسترش روابط با هند است. اتصال شبکه ریلی قزاقستان به شبکه ریلی ایران و دسترسی ارزان و سریع به بندر استراتژیک چابهار برای قزاقستان مهم است. یکی از اهداف اصلی قزاقستان برای دسترسی به چابهار، صادرات محصولات کشاورزی است، از این رو این کشور قصد دارد ساخت انبارها و طاقچه ها در بندر چابهار ایران را در دستور کار خود قرار دهد. مشارکت در پروژه جاده ابریشم چین نیز فرصت دیگری برای قزاقستان در این زمینه است. ترکمنستان نیز به نوبه خود برای سرمایه گذاری در منطقه چابهار با هدف صادرات کالا به نقاط مختلف جهان از طریق چابهار ابراز علاقه کرد.
مقامات دولتی این کشور بر اهمیت بندر چابهار برای دسترسی عشق آباد به بازارهای جهانی تاکید دارند. در حال حاضر ترکمنستان از طریق دو گذرگاه مرزی سرخس و اینچه برون که دروازه ورود کشورهای آسیای میانه است به شبکه راه آهن ایران متصل است.
ازبکستان به دنبال سرمایه گذاری و استفاده از موقعیت ویژه منطقه آزاد اقتصادی چابهار از طریق کریدور ترانزیتی و حمل و نقل بین المللی «ازبکستان-ترکمنستان-ایران-عمان» است. در مورد چابهار، ایران و ازبکستان برنامه هایی مانند اتصال راه آهن ازبکستان به افغانستان و دسترسی به ایران از این مسیر دارند. تاجیکستان و قرقیزستان به ویژه نیاز به استفاده از بندر چابهار دارند، زیرا این کشورها اقتصاد ضعیفی دارند، در آسیای مرکزی محصور در خشکی هستند و خواهان تنوع بخشیدن به اقتصاد خود هستند.
به طور کلی می توان گفت که بندر چابهار برای کشورهای آسیای میانه مزیتی برای ترانزیت و صادرات کالاهای خود از طریق خطوط ریلی متصل به سیستم حمل و نقل ایران فراهم می کند. منطقه آزاد اقتصادی چابهار به عنوان تنها بندر دریایی ایران، کشورهای آسیای میانه را به دریای آزاد متصل می کند و آنها را از حفره ژئوپلیتیک و اقتصادی بیرون می کشد.
راجیف نارایانان، کارشناس سیاست هند و عضو اندیشکده مؤسسه خدمات متحد هند درباره اهمیت بندر چابهار در این کشور گفت: این بندر به نفع همه کشورهای منطقه از جمله کشورهای آسیای میانه، ایران و افغانستان است. آسیای مرکزی. سرمایه گذاری در بندر چابهار فرصتی است که کشورهای آسیای میانه برای توسعه اقتصاد خود ارائه می کنند.
یکی دیگر از ویژگی های چابهار عدم درگیری بین غرب آسیا و خلیج فارس در این منطقه است. رویدادهایی که در غرب آسیا رخ می دهد بیشترین تأثیر را بر خلیج فارس به دلیل ارتباط آن با این منطقه دارد. اما بندر چابهار خارج از این تحولات است. به گفته جاوید منتظران، کارشناس علوم سیاسی، وابستگی ایران به خلیج فارس در طول جنگ ایران و عراق باعث شکست ایران شد.
اهمیت استراتژیک اقتصادی و ژئوپلیتیکی بندر چابهار در اندیشکده های جهان نیز نمود پیدا کرده است. مرکز تحلیلی آمریکایی مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی می نویسد: به لطف دو بندر چابهار و گوادر، منطقه جنوب شرق ایران و منطقه جنوب غرب پاکستان به عرصه های همکاری استراتژیک بین دو مقام منطقه یعنی هند و ایران تبدیل شده است. چین با کشورهای منطقه، به هر حال، چابهار در کریدور آسیای جنوبی قرار دارد که از طریق هند و میرجاوه در ایران می گذرد و آسیای جنوب شرقی را به اروپا وصل می کند هند، ایران و افغانستان در تلاش برای توسعه زیرساخت های ارتباطی از جمله بنادر، شبکه های جاده ای و ریلی هستند. کشورهای شرق آسیا به ویژه ژاپن به ویژه در مقایسه با چین به دنبال استفاده از چابهار در حوزه های اقتصادی و ترانزیتی برای بهره مندی از این حوزه ها هستند.
علاوه بر این، کریدور حمل و نقل بین المللی شمال به جنوب نیز در منطقه آزاد اقتصادی چابهار در حال تقویت است. این پروژه روابط اقتصادی بین بلاروس، قزاقستان، تاجیکستان، آذربایجان، ارمنستان، اوکراین، بلغارستان و قرقیزستان را گسترش خواهد داد. این کریدور با صرفه جویی ۳۰ تا ۴۰ درصدی در هزینه ها و زمان حمل، سالانه ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن بار را حمل می کند.
کریدور شمال-جنوب اقیانوس هند و خلیج فارس را از طریق ایران به دریای خزر و سپس از طریق روسیه در سن پترزبورگ به اروپای شمالی متصل می کند که امکان حمل بار از بندر بمبئی در هند به بنادر بندرعباس و چابهار را فراهم می کند. کالاها از طریق راه آهن به بنادر دریای خزر منتقل می شوند، سپس به سایر بنادر دریای خزر و از آنجا از طریق ولگا به فدراسیون روسیه و شمال اروپا به فنلاند می روند. اگرچه کشورهایی مانند چین و پاکستان به دنبال سازوکارهایی موازی با سازوکارهای بندر چابهار هستند، اما پتانسیل چابهار می تواند منجر به همکاری سازنده بین ایران و پاکستان شود. به عنوان مثال، با ایجاد خط لوله نفت از پاکستان به چین و جبران پروژه ناتمام خط لوله گاز میر، ایران می تواند به خط چین و پاکستان متصل شود. این می تواند مسیرهای تجاری جدیدی را برای ایران باز کند و عنصر مهمی در افزایش تجارت ایران با چین و آسیای مرکزی باشد.
منبع: ایرنا
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
وضعیت فعال ترانزیت ایران و ترکمنستان، امیدواری به همکاری گسترده در کریدورهای مشترک
وضعیت فعال ترانزیت کالا میان ایران و همسایه شمالی اش ترکمنستان افق جدیدی را برای همکاریهای منطقهای دو کشور هم در قالب کریدور عشق آباد و هم کریدور شمال – جنوب فراهم میکند.
ترکمنستان یکی از بازارهای اصلی صادرات ایران به شمار میآمد و مسیر دسترسی کشورمان به آسیای میانه است. ترکمنستان دارای چهار گذرگاه مرزی سرخس، لطف آباد، باجگیران و اینچه برون با ایران است که عمده ترددهای تجاری ریلی و جاده ای به ترتیب از طریق سرخس، لطف آباد و اینچه برون انجام می شود.
اخیرا جواد هدایتی، مدیرکل ترانزیت و حمل و نقل بینالمللی سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور از ساری و جاری بودن تردد در ۳ مرز از ۴ مرز ایران و ترکمنستان خبرداده است. بنا به اظهارات وی تنها مرز باجگیران در حال حاضر غیرفعال است. ترکمنستان و در ادامه قزاقستان و روسیه کریدور شاخه شرقی دریای خزر و کریدور شمال –جنوب محسوب میشود
کشور ترکمنستان هم مرز با خراسان رضوی و یکی از ۱۰ مقصد اصلی صادرات این استان و دروازه ورود به کشورهای آسیای میانه محسوب میشود.
لغو تعرفه حمل و نقل ترانزیتی ایران به ترکمنستان
مهرماه سال جاری محسن رکنی، مدیر پایانه مرزی لطف آباد خراسان رضوی گفته بود که کشور ترکمنستان با هدف تسهیل در روند حمل و نقل کالا، عوارض سنگین حمل کالای ترانزیتی توسط ایران برپایه “پیمایش تن کیلومتر” از این مرز زمینی و دیگر مرزها را لغو کرده است.
بر اساس توافق دو کشور از اوایل مهرماه، ترکمنستان عوارض حمل کالای ترانزیت توسط ناوگان ایرانی بر پایه “پیمایش” یعنی ۱.۵ دلار به ازای هر کیلومتر حمل کالا در قلمرو آن کشور را، اختصاصا برای ناوگان ایرانی لغو نموده است. براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک ترکمنستان، در ۵ ماهه اول سال جاری ایران جزو ۱۰ کشور اول طرف معامله با ترکمنستان بوده است. این آمار نشان دهنده مساعی دو طرف برای تسهیل مناسبات تجاری دو جانبه است.
با توجه به وقایع اخیر حوزه قفقاز، درگیری نظامی روسیه و اوکراین و کمبودهای شناور در دریای خزر، لغو تعرفه حمل و نقل ترانزیتی ایران به ترکمنستان میتواند گامی به سوی رونق مسیر آلترناتیو شرق دریای خزر در جهت توسعه کریدور شمال- جنوب و موافقتنامه عشقآباد باشد
این اقدام از سوی ترکمنستان موجب کاهش مناسب هزینههای صادرات و حمل و نقل در مسیر کشورهای حوزه آسیای میانه میشود. شکی نیست این تصمیم مثبت عشق آباد قطعا از بروز خسارات به کالاها و بارگیرها که طی سه سال اخیر و پس از پاندومی کرونا و بنا به درخواست دولت ترکمنستان در مرزهای مشترک جابهجا میشدند، جلوگیری میکند و باعث از سرگیری حمل یکسره، تسهیل تردد و همچنین کاهش اعتراضات صاحبان کالا، شرکتها و رانندگان حملونقل بینالمللی میشود.
این مساله می تواند با توجه به اتفاقات اخیر در حوزه قفقاز، درگیری نظامی روسیه و اوکراین و کمبودهای شناور در دریای خزر گامی به سوی رونق مسیر آلترناتیو شرق دریای خزر در جهت توسعه کریدور شمال- جنوب و موافقتنامه عشقآباد باشد.
با توجه به سیاستهای راهبردی دولت سیزدهم مبنی بر توسعه همکاریهای اقتصادی، تجاری و حمل و نقلی با کشورهای همسایه و منطقه، ایران نیز در قالب رفتار متقابل همین نوع تعرفه ها را بر ناوگان ترکمنستان وضع خواهد کرد.
پایانه مرزی لطف آباد در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان در ۳۰۰ کیلومتری شمال مشهد و ۱۱۰ کیلومتری جنوب عشق آباد پایتخت ترکمنستان قرار دارد. خراسان رضوی از شمال و شمال شرق به طول تقریبی ۵۳۱ کیلومتر دارای مرز مشترک با ترکمنستان است که این مرز در محدوده شهرستانهای قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالحآباد قرار دارد.
افزایش دو و نیم برابری تردد ناوگان تجاری با ترکمنستان از مرز سرخس
مهرماه سال جاری نیز حسن نوری زاده، سرپرست فرمانداری سرخس اعلام کرد که تردد ناوگان تجاری از مرز جاده ای سرخس در خراسان رضوی با کشور ترکمنستان طی چند هفته گذشته در مقایسه با ماه های قبل دستکم ۲.۵ برابر افزایش یافته است.
تا شهریور امسال ورود و خروج ناوگان صادراتی و ترانزیتی از مرز جاده ای سرخس روزانه بین ۱۷۰ تا ۲۰۰ دستگاه بود، اما در حال حاضراین تردد به ۵۳۰ تا ۵۵۰ دستگاه کامیون در روز افزایش یافته است.
در پی توافقات میان دو کشور مبنی بر رفع محدودیتهای کرونایی و تسهیل تردد ناوگان، اکنون کامیونهای ترانزیتی به صورت مستقیم از خاک ترکمنستان عبور می کنند حال آنکه قبلا بواسطه محدودیت کرونایی باید بار خود را تحویل کشنده ترکمنستانی می دادند.
پایانه مرزی سرخس در شمال شرقی خراسان رضوی، در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان قرار دارد و اکنون به کانون توجه تبادلات تجاری منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل شده است.
سال گذشته ۳.۲ میلیون تن از مبادلات تجاری خارجی کشور شامل صادرات، واردات و ترانزیت به ارزش ۵.۶ میلیارد دلار از مرزهای جاده ای و ریلی این شهرستان انجام شد، بر این اساس ۱.۷ میلیون تن از این اقلام ترانزیت ورودی و حدود ۷۰۰ هزار تن نیز ترانزیت خروجی است که بیشتر آن از طریق مرز ریلی سرخس و بقیه از مرز جاده ای صورت گرفته است.
سرخس با موقعیت ژئواکونومیک، زیرساختهای مرزی و حمل و نقلی و همچنین قرار گرفتن میان کشورهای محصور در خشکی، تبدیل به گرانیگاه تجارت در آسیای مرکزی شده است
برخورداری از موقعیت ژئواکونومیک، زیرساختهای مرزی و حمل و نقلی و همچنین قرار گرفتن میان کشورهای محصور در خشکی، شهرستان سرخس در خراسان رضوی را به گزینه نخست تبدیل شدن به گرانیگاه تجارت و ترانزیت در آسیای مرکزی و یا قلب زمین در منطقه “اوراسیا” تبدیل کرده است.
صاحبنظران عبور ۲ طرح “یک کمربند – یک جاده” و “کمربند اقتصادی راه ابریشم” از این محدوده محصور در خشکی و نیز سرمایه گذاری قدرتهای جهانی از جمله چین در این طرح ها را از عوامل تاثیرگذار بر تجارت آینده بزرگترین پهنه خشکی زمین، یعنی اوراسیا، ارزیابی می کنند
صاحبنظران عبور ۲ طرح “یک کمربند – یک جاده” و “کمربند اقتصادی راه ابریشم” از این محدوده محصور در خشکی و نیز سرمایه گذاری قدرتهای جهانی از جمله چین در این طرح ها را از عوامل تاثیرگذار بر تجارت آینده بزرگترین پهنه خشکی زمین، یعنی اوراسیا، ارزیابی می کنند.
هرچند سرخس نزدیکترین واحد سرزمینی ایران به قلب زمین در خشکی اوراسیا است، اما ارزیابی مختصری از حجم تبادلات تجاری کشورمان با همسایگان نشان می دهد این پایانه مرزی پتانسیل و ظرفیت ترازیتی به مراتب بیشتر اط حجم کنونی با کشور ترکمنستان دارد.
البته خبرهای دیگری نیز از توسعه تجارت و ارتقای موقعیت لجستیکی سرخس به گوش می رسد که بخشی از آن با افزایش فعالیت اقتصادی چین در محدوده آسیای مرکزی گره خورده است.
براساس اعلام تلویزیون دولتی چین، شهر “هورگوس” در استان شرقی سینگیانگ چین، که به عنوان گذرگاه ریلی و جاده ای بین چین و کشورهای آسیای مرکزی و اروپا شناخته می شود، از سال ۲۰۲۰ تاکنون چندین هزار قطار باری حامل اقلام صادراتی و وارداتی از مبدا چین و از طریق این گذرگاه به مقصد کشورهای آسیایی و اروپایی در رفت و آمد بوده اند.
این مسیر ریلی و جاده ای که بخش مهمی از پازل طرح “کمربند و جاده” چین است، در مسیر خود به خطوط جاده ای و ریلی ترکمنستان وصل می شود، که همسایگی سرخس با ترکمنستان، امیدها به افزایش نقش آنرا در این تبادلات پررنگ تر کرده است.
البه لازم به ذکر است که در پی همه گیری بیماری کرونا مرزهای ایران و ترکمنستان به مدت ۹ ماه بسته شد و پس از بازگشایی نیز میزان پذیرش کالا بسیار اندک بود و ناوگان ایرانی اجازه ورود به ترکمنستان را نداشت، تا اینکه دولت ترکمنستان مصوبهای را تصویب و اجازه عبور ناوگان ایرانی را بر اساس این مصوبه با شرایط خاص داد.
رونق ترانزیت کالا از مرز اینچه برون
در استان گلستان ۱۴۴ کیلومتر خط ریلی وجود دارد که از سال ۱۳۹۳، گرگان به راه آهن کشور ترکمنستان و قزاقستان و چین از طریق اینچهبرون گنبدکاووس برای جابجایی کالا متصل شده و ترانزیت کالا از طریق اینچهبرون هم از ابتدای امسال با تقویت دیپلماسی دولت سیزدهم شدت گرفته است. اینچه برون تنها گمرک زمینی و ریلی استان گلستان در مرز ایران و ترکمنستان است.
اوایل آبان ماه امسال سید ابراهیم حسینی، مدیرکل گمرکات گلستان گفت که با پیگیری استانداری گلستان محدودیت تردد کامیونهای ایرانی به مقصد ترکمنستان از مرز زمینی اینچهبرون پس از سه سال در پی شیوع ویروس کرونا برداشته شد.
از اول سال جاری تا مهرماه افزون بر ۱۱ هزار و ۸۴۱ تن انواع کالا به ارزش ۲۳ میلیون و ۶۹۴ هزار و ۹۷۹ دلار از طریق گمرک مرزی اینچهبرون وارد استان گلستان شده است که به لحاظ وزنی ۱۸ درصد بیشتر و به لحاظ ارزش دلاری ۲۵ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل است.
منطقه اینچه برون به گواه بسیاری از کارشناسان، مسوولان و نیروهای نظامی و امنیتی استانی و ملی از مناطق مرزی بسیار امن کشور است، وجود گمرک و پایانه مرزی اینچه برون، وجود منطقه ویژه اقتصادی اترک، خط ریلی بین المللی ایران – ترکمنستان – قزاقستان که از اینچه برون میگذرد، برخورداری از راههای ارتباطی مناسب، نزدیکی به فرودگاه بین المللی گرگان و بندر و اسکله چند شهر ساحلی استان از مهمترین زیرساختهای موجود توسعه در این خطه است.
البته به نظر میرسد تاکنون به نحو مطلوب از زیرساختهای موجود منطقه اینچه برون خصوصا خط ریلی بین المللی آن که در آذر ۹۳ با حضور روسای جمهوری سه کشور همسایه یعنی “ایران، ترکمنستان و قراقستان” افتتاح شد، استفاده نشده است. با تصویب هر چند با تاخیر هفت ساله منطقه آزاد تجاری – صنعتی اینچه برون در اردیبهشت امسال، نگاهها به سمت توسعه هرچه بیشتر این منطقه است.
به زعم کارشناسان، منطقه آزاد اینچه برون گلستان دارای ظرفیت و پتانسیلی منحصر به فرد برای توسعه و رونق اقتصادی استان گلستان است و در صورت ایجاد زیرساختهای مناسب، این منطقه میتواند فرصتی کم نظیر برای اقتصاد ملی و تعمق روابط فرهنگی ایران با ترکمنستان و سایر کشورهای آسیای میانه رقم زند.
یکی از مهمترین کمبودهای زیرساختی منطقه آزاد تجاری – صنعتی اینچه برون ایجاد یک خط ریلی جدید از مسیر اینچه برون به گنبدکاووس – آزادشهر – شاهرود است تا از آن مسیر به کریدور ریلی شمال – جنوب اتصال یابد. اگرچه در وضعیت فعلی اینچه برون از طریق خط ریلی به گرگان – ساری – گدوگ و گرمسار با کریدور شمال – جنوب ارتباط دارد اما به گفته مدیرکل گمرکات گلستان این خط ریلی دارای مشکلاتی است.
از جمله مزایای اجرای خط آهن اینچه برون – گنبدکاووس – آزادشهر – شاهرود میتوان به کوتاهتر شدن مسیر رسیدن به راه آهن شمال – جنوب، کاهش هزینههای ترانزیت و حمل بار و عبور آسان واگنهای کشورهای آسیای میانه و چین از خطوط ریلی ایران اشاره کرد.
با اجرای این مسیر علاوه بر برخورداری برخی شهرهای منطقه از خط راه آهن، امکان صادرات از این شهرها به کشورهای آسیای میانه از طریق مرز اینچه برون میسر میشود ضمن اینکه خط فعلی راه آهن اینچه برون – گرمسار به دلیل برخی مشکلات فنی، طولانی بودن مسیر و نیز کوهستانی بودن و ارتفاع کم تونلهای آن، امکان عبور واگنهای تاج دار کشور ترکمنستان، قزاقستان و چین را ندارد.
در پی مذاکرات فشرده میان روسای راه آهن ایران و ترکمنستان در روزهای چهارم و پنجم آبان ماه سال جاری در حاشیه شانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی، بازرگانی، علمی و فرهنگی بین دو کشور، دو طرف تفاهم نامه همکاری های مشترک ریلی را امضا کردند که شرایط تجارت زمینی و ریلی را تسهیل می کند. بر این اساس ظرفیت تبادل واگن های حامل بار در گمرگ اینچه برون با افزایش دوبرابری به ۱۰۰ واگن در روز افزایش یافت.
دیپلماسی فعال اقتصادی ایران و ترکمنستان
فقدان دیپلماسی فعال اقتصادی یکی از دلایل اصلی فاصله حجم ترانزیت کالا میان ایران و ترکمنستان با سطح مطلوب مورد نظر است. دیپلماسی فعال اقتصادی از سوی ایران قطعا موجب رونق بیشتر مراودات تجاری و ترانزیتی با همسایگان و سایر کشورهای جهان می شود که موجب خلاصی ایران از تنگناها و رکود اقتصادی ناشی از تحریم های یک جانبه غرب است.
به همین منظور لازم است ایران تمام مساعی خود را در این زمینه به کار گیرد و ضمن رفع موانع موجود برای گسترش ترانزیت و حذف قوانین دست و پا گیر احتمالی زمینه را برای استفاده حداکثری از پتانسیل پایانه های مرزی با ترکمنستان و جهش روابط تجاری و ترانزیتی هموار کند.
همچنین به دلیل مشکلات سخت افزاری در بنادر، پروسه حمل کالاهای ترانزینی در زمان افزایش بار بسیار زمان بر می شود. از سوی دیگر وضعیت نامناسب جادهها و عدم زیر ساخت مناسب در زمینه ترانزیت و فرسودگی ناوگان حمل و نقل نیز به مشکلات موجود در زمینه ترانزیت دامن میزند.
لازمه ناوگان بین المللی توانایی رقابت با ناوگان های کشورهای همسایه است. فرسودگی کامیونها و ناوگان حمل و نقل موجب افزایش کرایه حمل شده و بهای تمام شده کالای تزانزیتی و صادارتی را گرانتر کرده است که لازم است در این خصوص تدابیر لازم اندیشیده شده و سازمان و ارگان های مربوطه نسبت به نوسازی ناوگان های بین المللی هر چه سریع تر اقدام کنند تا ایران با استفاده از کریدورهای ریلی و جاده ای خود و هم چنین موقعیت استثنایی ژئوپلیتیک خود بتواند از طریق ترانزیت کالا خصوصا از مبدا کشورهای آسیانه میانه محصور در خشکی که به آب های بین المللی دسترسی ندارند نسبت به ارز آوری و انباشت بیشنر ثروت ملی اقدام کند.
نتیجه
ایران با اتکاء به ویژگیهای ممتاز جغرافیایی، منابع سرشار طبیعی و نیروی کار متخصص میتواند به جایگاه واقعی خود در اقتصاد جهانی برسد. موقعیت ویژه ژئوپلیتیک ایران در مسیر کریدور شمال –جنوب، شرایط جغرافیایی ایران و سایر کشورهای آسیای میانه محصور در خشکی و همچنین کریدور شرق به غرب که چین را به آسیای میانه و در نهایت از طریق ایران به اروپا متصل میکند، نعمتی خدادادی است که باید از آن کمال بهره را برد، همان گونه که ناوگان ترکمن هم اکنون از مسیرهای ایران برای ترانزیت به سمت ترکیه استفاده میکنند.
ایران در منطقه جغرافیایی قرار دارد که سرشار از منابع تولیدی (صنعتی و کشاورزی) و ذخایر زیرزمینی و معدنی است، ضمن اینکه حلقه واسط یک غول اقتصادی مانند هندوستان با آسیای مرکزی و همچنین حلقه واسط یک غول اقتصادی مانند چین با منطقه غرب آسیا و اروپا است.
حوزه ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) کشور که آن را به حوزه ژئوکومی وصل میکند و میتواند قطبی باشد برای ارزآوری، تولید و پیوندهای منطقهای حتی فراتر از مساله اقتصادی و صنعتی استفاده کنیم تا پایانه های مرزی با کشورهای آسیای میانه از جمله ترکمنستان را به عنوان یکی از مناطق تولید محور و صادرات گرا در نقطه تماس اقتصاد ایران با اقتصاد حوزه اوراسیا نه فقط ترکمنستان داشته باشیم.
با توجه به دولتی بودن اقتصاد ترکمنستان قطعا دولت ایران نیز باید ورود عمیق تر و جدی تری به بحث تبادلات تجاریو ترانزیتی با همسایگان شمالی خصوصا ترکمنستان داشته باشد . کاهش هزینه های حمل و نقل ریلی توسط راه آهن و ایجاد مرکز ویژه بررسی اتاق بازرگانی برای رصد تحولات اقتصادی و سیاسی ترکمنستان نیز باید در دستور کار مقام های مربوطه قرار گیرد.
منبع: بازار
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان
رفع ممنوعیت تردد کامیون ها ایرانی و ترکمنی به عمق خاک دو کشور/ افزایش ۱۰۰ درصدی تردد کامیون ها از گمرک سرخس به ترکمنستان
رفع ممنوعیت تردد کامیون ها ایرانی و ترکمنی به عمق خاک دو کشور/ افزایش ۱۰۰ درصدی تردد کامیون ها از گمرک سرخس به ترکمنستان
♦️با تحقق مصوبات نشست روسای کل گمرکات ایران و ترکمنستان در شهریور ماه سال جاری و تسهیلات و اقدامات در نظر گرفته شده حجم تردد کامیون ها در مرزهای گمرکی مشترک دو کشور افزایش ۱۰۰ درصدی یافت.
♦️به گزارش روابط عمومی گمرک ایران، با رفع محدویت ها و ممنوعیت هایی که از زمان همه گیری بیماری کرونا اعمال شده بود، بعد از ۳ سال کامیون های حامل کالاهای ترانزیتی، صادراتی و وارداتی می توانند به عمق خاک ۲ کشور وارد شوند.
♦️این گزارش می افزاید: در این راستا و با تحقق مصوبات نشست روسای گمرک دو کشور در شهریور ماه سال جاری در محل گمرک مرزی لطف آباد ایران و آرتیق ترکمنستان، اولین کامیون ترکمنستانی وارد خاک ایران شد.
این گزارش حاکیست با این اقدام کامیون های دو طرف می توانند به صورت حمل یکسره، ترانشیپمنت مستقیم و غیر مستقیم وارد اماکن گمرکی و عمق خاک دو کشور شوند.
♦️این گزارش در خصوص دستاوردهای دیگر نشست طرفین در شهریور ماه سال جاری را حذف دریافت متقابل خط سیر عبور کامیون های ایرانی و ترکمنی در داخل خاک دو کشور از آبان امسال به ازای هر کیلومتر ۱/۵ دلار ذکر کرد و می افزاید: این امر سبب کاهش هزینه ها و افزایش حجم مبادلات تجاری خواهد شد.
♦️ این گزارش با اشاره به اینکه طرف ترکمنستانی هیچ محدودیت و ممنوعیتی در تعداد ناوگان ورودی و خروجی اعمال نمی کند، می افزاید: با توجه به علاقمندی طرف ترکمنستانی به افزایش حجم مبادلات بین کشور، مقامات گمرکی ترکمنستان خواهان افزایش ساعت کاری گمرک دو طرف هستند تا تشریفات گمرکی با سرعت بیشتری انجام شود.
براساس این گزارش محدودیت های کرونایی هم که بیش از این، طولانی شدن عملیات گمرکی را در پی داشت، برداشته شده است.
♦️این گزارش در خصوص افزایش میزان ترانزیت و صادرات کالا از گمرک مرزی سرخس می افزاید: در ۷ ماهه سال جاری میزان ترانزیت از گمرک سرخس ۶۲ درصد و وزن صادرات ۱۳ درصد افزایش یافت.
- نوشته شده در : اخبار اقتصادی ترکمنستان